میرزا, مهدی, قریشی, بیبی فاطمه, بهادری, آقاجان. (1389). بررسی تأثیر زمان برداشت برکمیت و کیفیت اسانس دو گونه Salvia officinalis L. و Mentha piperita L. در استان خوزستان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(4), 531-543. doi: 10.22092/ijmapr.2011.6669
مهدی میرزا; بیبی فاطمه قریشی; آقاجان بهادری. "بررسی تأثیر زمان برداشت برکمیت و کیفیت اسانس دو گونه Salvia officinalis L. و Mentha piperita L. در استان خوزستان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 26, 4, 1389, 531-543. doi: 10.22092/ijmapr.2011.6669
میرزا, مهدی, قریشی, بیبی فاطمه, بهادری, آقاجان. (1389). 'بررسی تأثیر زمان برداشت برکمیت و کیفیت اسانس دو گونه Salvia officinalis L. و Mentha piperita L. در استان خوزستان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(4), pp. 531-543. doi: 10.22092/ijmapr.2011.6669
میرزا, مهدی, قریشی, بیبی فاطمه, بهادری, آقاجان. بررسی تأثیر زمان برداشت برکمیت و کیفیت اسانس دو گونه Salvia officinalis L. و Mentha piperita L. در استان خوزستان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1389; 26(4): 531-543. doi: 10.22092/ijmapr.2011.6669
بررسی تأثیر زمان برداشت برکمیت و کیفیت اسانس دو گونه Salvia officinalis L. و Mentha piperita L. در استان خوزستان
1دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،
2دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج
3کارشناس ارشد اصلاح نباتات، کشت و صنعت طرح توسعه نیشکر امام خمینی، شهرستان شوشتر
چکیده
در این تحقیق تأثیر مراحل مختلف برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس دو گونه Mentha piperita (نعناع فلفلی) و Salviaofficinalis (مریمگلی) بررسی شد. ریزوم نعناع فلفلی در تاریخ 15 اسفند 1387 در عمق 5 سانتیمتری خاک در مزرعه شرکت جنگلکار فردوس در استان خوزستان کشت گردید. بذر مریمگلی از مرکز تحقیقات اصفهان دریافت و در تاریخ 25 اسفند 1387 نشاها به زمین اصلی منتقل و بر روی پشتهها نشاکاری شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و تیمارها شامل سه مرحله قبل از گلدهی، زمان گلدهی و بعد از گلدهی بود. آزمایش در مجموع شامل 6 تیمار و در سه تکرار یعنی در مجموع در 18 واحد آزمایش (کرتچه) انجام شد. نمونههای هر دو گیاه پس از خشک کردن در هوای اتاق و حذف بخشهای چوبی به روش تقطیر با آب در سه تکرار اسانسگیری شدند. پس از هر اسانسگیری، اسانسهای گرفته شده جهت آنالیز و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده به دستگاه GC و GC/MS تزریق شد. طبق نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس مشخص شد که تأثیر مراحل مختلف برداشت بر بازده اسانس گیاه نعناع فلفلی در سطح 5% و برای گیاه مریمگلی در سطح 1% معنیدار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بالاترین بازده اسانس گیاه نعناع فلفلی مربوط به زمان گلدهی است که معادل 8/2% (قبل از گلدهی 4/2% و بعد از گلدهی 3/2%) بود و برای گیاه مریمگلی مربوط به زمان قبل از گلدهی است که معادل 0/3% (زمان گلدهی 6/0% و بعد از گلدهی 9/0%) بود که نسبت به دو مرحله دیگر اختلاف معنیدار داشتند. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانسها نشان داد که ترکیبهای شاخص اسانس مریمگلی در مراحل قبل از گلدهی، زمان گلدهی و بعد از گلدهی بهترتیب عبارت بود از: آلفا-توجون (8/20%، 1/27% و 9/35%)، کامفور (2/29%، 6/14% و 2/22%) و بتا-توجون (1/15%، 6/14% و 1/4%). ترکیبهای شاخص اسانس نعناع فلفلی در مراحل قبل از گلدهی، زمان گلدهی و بعد از گلدهی بهترتیب عبارتند از: منتول (7/27%، 9/26% و 0/27%)، منتون (37%، 9/21% و 2/17%) و منتوفوران (0/16%، 0/22% و 3/25%).
Effect of harvesting time on essential oils content and composition of Salvia officinalis L. and Mentha piperita L. in Khuzestan province
نویسندگان [English]
M. Mirza1؛ F. Ghoraishi2؛ A. Bahadori3
1Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
2M.Sc. student of Islamic Azad University, Karaj Branch, Karaj, Iran
3Imam Khomeini Cultivation & Industry of Sugarcane Development Plan, Shushtar, Iran
چکیده [English]
In this research, the effect of different harvesting stages on essential oils content and composition of Mentha piperita L. and Salvia officinalis L. was studied. The rhizome of Mentha piperita was planted at 5 cm soil depth in the field of "Jangalkar Ferdos Company", 2008. The salvia seeds were received from Isfahan research center. Their seedlings were transplanted on the furrows of the main field. The experimental design was randomized complete blocks and the treatments included early, full and after flowering stages. The experiment included six treatments and three replications in a total of 18 experimental units. After drying the samples in room air condition and removing all woody parts, essential oils of both species were obtained by water-distillation method in three replications and then analyzed by GC & GC/MS. According to the results obtained from analysis of variance, the effect of different harvesting stages on oil yield of Mentha piperita (P<0.05) and Salvia officinalis (P<0.01) was significant. Comparison of treatment means showed that the highest percentage of essential oil (2/8%) was recorded in full flowering stage of M. piperita while S. officinalis had the highest percentage of essential oil in early flowering stage (3%), with a significant difference in comparison to the other stages. Analysis and Identification of essential oils components showed that the major constituents of essential oil in S officinalis were α-thujene (20/8%, 27/1%, 35/9%) camphor (29/2%, 14/6%, 17/2%) and β-thujene (15/1%, 14/6%, 4/1%) in early, full and after flowering stages respectively. The major constituents of essential oils in M.piperita at early, full and after flowering stages were menthol (27/7%, 26/9%, 27/0%), menthon (37/0%, 21/9%, 17/2%), and menthofuran (16/0%, 22/0%, 25/3%).
کلیدواژهها [English]
Mentha piperita L, menthone, menthol, Salvia officinalis L, essential oil, harvesting time