1کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران
2استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
3کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
4استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
چکیده
نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) گیاهی متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) میباشد. این گیاه از نظر دارویی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در طبیعت جوانهزنی بذر این گیاه به سختی صورت میگیرد که موجب در معرض انقراض قرار گرفتن آن شدهاست. این پژوهش ضمن بررسی علت پایین بودن جوانهزنی بذر، عوامل مؤثر بر تحریک جوانهزنی را مورد بررسی قرار خواهد داد. تیمارهای مختلف فیزیکی- شیمیایی شامل خراشدهی پوسته بذر، خراشدهی پوسته بذر و آب جاری، قرار دادن بذور نرمال زیر آب جاری، حذف کامل پوسته بذر و کشت مغز بذر، ایجاد ترک در پوسته بذر و تیمار بذر نرمال با اسید سولفوریک بود. بذرها در سال 1388 از ایستگاه آبخوانداری واقع در شهر سبزوار جمعآوری شدند. سترون کردن بذرها با محلول HgCl2w/v 1/0% انجام شد و اثر چهار تیمار دمایی C˚4+، C˚20+، C˚25+ و قرارگیری بذرها به مدت یک هفته در دمای C˚4+ و سپس انتقال به دمای C˚25+ بر جوانهزنی بذر این گیاه بررسی گردید. در هیچ یک از تیمارهای شاهد، خراشدهی مکانیکی، آب جاری و تیمار با اسید سولفوریک، جوانهزنی حاصل نشد. اختلاف معنیداری در جوانهزنی بذر در تیمارهای خراشدهی پوسته بذر و آب جاری و برش با اسکالپل و ایجاد شکاف در بذر بجز بذرهایی که پوستبرداری شده بودند مشاهده نشد. تیمار حذف کامل پوسته بذر و قرارگیری بذرها در دمای C˚4 بهمدت یک هفته و سپس نگهداری آنها در دمای C˚25 بهترین نتیجه (100% جوانهزنی) را در بر داشت. حذف کامل پوسته بذر بهعنوان مانع فیزیکی همراه با سرمادهی اولیه روشی مؤثر برای جوانهزنی بذر این گونه شناخته شد.
Effect of physic-chemical treatments on seed germination of
Salvia leriifolia Benth.
نویسندگان [English]
F.S. Serry1؛ A. Ghamari-Zare2؛ Sh. Shahrzaad3؛ M.A. NaderiShahab2؛ S. Kalate-jary4
1Islamic Azad University Science and Research Branch, Tehran, Iran
2Research Institute of Forest and Rangelands, Tehran, Iran
3Research Institute of Forest and Rangelands, Tehran, Iran
4Islamic Azad University Science and Research Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]
Salvia leriifolia Benth. (Noruozak) is a perennial plant which belongs to the Lamiaceae family. This herb has a great importance in the sense of pharmaceutical applications. In the nature, seeds of Salvia leriifolia hardly germinate endangering its survival. In this work, in addition of studying the causes of low germination rate, different physic-chemical treatments such as scratching on seed coat, scratch seeds under running water, intact seeds under running water, coatless seeds, treating intact seed with 98% sulphuric acid for 10 and 15 minutes were investigated. Seeds were collected from Abkhandari station in Sabzevar city in 2009. For sterilization, the solution of HgCl2 0.1% w/v was applied for seeds in all of treatments. Also four temperature treatments of 4, 20, 25C° and keeping at 4C° for a week then transferring to 25C° on germination of seeds were considered. There was no seed germination happened in control, mechanical scratching, running water and sulphuric acid treatments. The coatless seeds treatment and incubation at 4C° for a week and then transferring to 25C° has the most effect on seeds germination, with 100% seed germination. According to the results, removing the hard and impermeable seed coat of Salvia leriifolia as a physical prevention and low temperature as a physiological factor were identified as effective method in germination of the mentioned species.
کلیدواژهها [English]
Noruozak, Salvia leriifolia Benth, Seed dormancy, Seed germination, physic-chemical preventer