| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,005 |
| تعداد مقالات | 33,631 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,472,009 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,916,525 |
ارزیابی اثر کودهای زیستی بر عملکرد، کیفیت و کمیت اسانس گیاه دارویی Dracocephalum moldavica L. در شرایط اقلیمی خوزستان | ||
| تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 فروردین 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijmapr.2025.366029.3451 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه برنا* 1؛ مصطفی رحمتی جنیدآباد2؛ صادق عبدرحمانی2 | ||
| 1دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی | ||
| 2گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: استفاده از کودهای شیمیایی برای تولید محصولات با عملکرد بالا در کوتاه‌ترین زمان ممکن نگرانی عمومی را در مورد پایداری، ایمنی و امنیت مواد غذایی ایجاد کرده است. ازاین‌رو، جایگزین‌هایی مانند کود زیستی در تضمین ایمنی و امنیت غذایی نیاز است. کودهای زیستی ابزار مهمی در کشاورزی پایدار هستند و می‌توانند به گیاهان در مقابله با تنش‌های محیطی کمک کنند. کاربرد این کودها در کشت گیاهان دارویی که ماهیت آنها تضمین سلامت جامعه است رو به افزایش است. گیاه دارویی بادرشبی با نام علمی Dracocephalum moldavica L. از خانواده نعنائیان است که تمامی پیکر گیاه حاوی اسانس است. در طب سنتی از آن برای درمان ناتوانی‌های ذهنی، میگرن و مشکلات قلبی عروقی، احتقان، سردرد، معده درد، ناراحتی‌های کبدی و به‌عنوان آرام‌بخش استفاده می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کودهای زیستی بر روی گیاه دارویی بادرشبی در شرایط آب و هوایی خوزستان انجام شد. مواد و روش‌ها: بررسی اثر کودهای زیستی بر رشد، عملکرد و کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی بادرشبی، به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی بـا 7 تیمار و در سه تکرار در گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1401 انجام گرفت. پس از آنالیز خاک و آماده سازی زمین، بذور نشاء شده دراسفند ماه به زمین اصلی منتقل شد. کلیه عملیات کاشت و داشت شامل آبیاری و کنترل علف‌های هرز به طور یکسان برای همه تیمارها اعمال شد. تیمارهـای آزمایشـی شـامل، شاهد (بدون کود-C)، تلقیح با بیوپتاس (K)، تلقیح با بیوازت (N)، تلقیح با بیوفسفر (P)، تلقیح با بیوازت+بیوفسفات (NP)، تلقیح با بیوازت+ بیوپتاس (NK) و تلقیح با بیوازت+بیوفسفر+ بیوپتاس (NPK) بودنـد. برداشت اندام‌های هوایی گیاه دارویی بادرشبی در مرحله گلدهی انجام گرفت. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع بوته، تعداد گل آذین، طول گل آذین اصلی، وزن تر، وزن خشک، میزان اسانس، عملکرد وزن خشک و عملکرد اسانس بودند. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب و به‌وسیله دستگاه کلونجر انجام شد و ترکیبات مؤثره اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC-MS) شناسایی شدند. داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌افزار آمـاری 9.1 SAS تجزیـه واریانس شده و مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال 5 %صورت گرفت. رسم نمودارها با بهره‌گیری از نرم‌افزار EXCEL انجام شد. نتایج: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که کودهای زیستی اثر معنی‌داری بر تمام صفات مورد بررسی گیاه دارویی بادرشبی داشتند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد، بیشترین ارتفاع بوته (08/90 سانتی‌متر) در تیمار P و تعداد گل آذین (91/11 عدد) و طول گل آذین اصلی (10/31 سانتی‌متر)، وزن تر (31/50 گرم)، وزن خشک (31/11 گرم)، درصد اسانس (وزنی/وزنی) (2 درصد)، عملکرد وزن خشک (5/3393 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (19/69 کیلوگرم در هکتار) در تیمار تلقیح با بیوازت+بیوفسفر+ بیوپتاس (NPK) مشاهده گردید. کمترین ارتفاع بوته (50/71 سانتی‌متر)، تعداد گل آذین (12/4 عدد) و طول گل آذین اصلی (75/17 سانتی‌متر)، وزن تر پیکر رویشی (68/15 گرم)، وزن خشک پیکر رویشی (98/3 گرم)، عملکرد وزن خشک (75/1194 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (98/4 کیلوگرم در هکتار) در تیمار تلقیح با بیوپتاس (K) و درصد اسانس (44/0 درصد)، در تیمار تلقیح با بیوازت (N) مشاهده شد. نتایج آنالیز اجزای اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی نشان داد بین تیمارهای مختلف از نظر اجزای اسانس اختلاف وجود دارد. بطوریکه، بیشترین میزان نرال (53/17 درصد) در تیمار P، ژرانیول (91/7 درصد) در تیمار NPK، ژرانیال (12/32 درصد) در تیمار K، نریل استات (49/2 درصد) در تیمار NPK و ژرانیل استات (18/73 درصد) در تیمار NK وجود دارد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، استفاده تلفیقی از کودهای زیستی، بویژه NPK برای تولید حداکثر عملکرد و اسانس گیاه دارویی بادرشبی در شرایط اکولوژیکی مشابه پیشنهاد می‌گردد. پیش‌بینی می‌شود در این شرایط و بدون استفاده از کودهای شیمیایی، کشت این گیاه دارویی در یک سیستم کشاورزی پایدار منجر به تولید سالم، پایدار و اسانس با کیفیت شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بادرشبی(Dracocephalum moldavica L.)؛ عملکرد؛ کشاورزی پایدار؛ کود زیستی؛ مواد موثره | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluation of the Effect of Biofertilizers on the Yield, Quality, and Quantity of Essential Oil in the Medicinal Plant Dracocephalum moldavica L. under Climatic Conditions of Khuzestan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Borna1؛ Mostafa Rahmati-Joneidabad2؛ Sadegh Abdrahmani2 | ||
| 1Agricultural Sciences and Natural Resources, University of Khuzestan | ||
| 2Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and objectives: The use of chemical fertilizers to produce high-yield crops in the shortest possible time has raised public concern about the sustainability, safety, and security of food. Therefore, alternatives such as biofertilizers are needed to ensure food safety and security. Biofertilizers are important tools in sustainable agriculture and can help plants cope with environmental stresses. The application of these fertilizers in the cultivation of medicinal plants, which are inherently aimed at ensuring public health, is on the rise. The medicinal plant dragonhead, scientifically known as Dracocephalum moldavica L., belongs to the mint family and contains essential oils throughout the plant. In traditional medicine, it is used to treat mental weakness, migraines, cardiovascular problems, congestion, headaches, stomach pain, liver disorders, and as a sedative. This study aims to investigate the effect of biofertilizers on the medicinal plant dragonhead under the climatic conditions of Khuzestan. Methodology: The effect of biofertilizers on the growth, yield, and quantity and quality of the essential oil of dragonhead was examined using a randomized complete block design with seven treatments and three replications at the Department of Horticultural Science, Khuzestan Agricultural Sciences and Natural Resources University in 2022. After soil analysis and land preparation, the seedlings were transplanted to the main field in March. All planting and maintenance operations, including irrigation and weed control, were uniformly applied to all treatments. The experimental treatments included: control (without fertilizer - C), inoculation with bio-potassium (K), inoculation with bio-nitrogen (N), inoculation with bio-phosphate (P), inoculation with bio-nitrogen + bio-phosphate (NP), inoculation with bio-nitrogen + bio-potassium (NK), and inoculation with bio-nitrogen + bio-phosphate + bio-potassium (NPK). The aerial parts of dragonhead were harvested at the flowering stage. The evaluated traits included plant height, number of inflorescences, length of the main inflorescence, fresh weight, dry weight, essential oil content, dry weight yield, and essential oil yield. Essential oil extraction was performed by water distillation using a Clevenger apparatus, and the essential oil components were identified by gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS). The data were analyzed using SAS statistical software (version 9.1) and means were compared using Duncan's multiple range test at a 5% probability level. Charts were drawn using EXCEL software. Results: Analysis of variance results showed that biofertilizers had a significant effect on all evaluated traits of dragonhead. Subsequent mean comparison results indicated that the highest plant height (90.08 cm) was observed in the P treatment, the highest number of inflorescences (11.91), length of the main inflorescence (31.10 cm), fresh weight (50.31 g), dry weight (11.31 g), essential oil percentage (2%), dry weight yield (3393.5 Kg/ha), and essential oil yield (69.19 Kg/ha) were observed in the treatment inoculated with bio-nitrogen + bio-phosphate + bio-potassium (NPK). The lowest plant height (71.50 cm), number of inflorescences (4.12), length of the main inflorescence (17.75 cm), aerial fresh weight (15.68 g), dry weight (3.98 g), dry weight yield (1194.75 Kg/ha), and essential oil yield (4.98 Kg/ha) were observed in the bio-potassium (K) treatment, and the lowest essential oil percentage (0.44%) was observed in the bio-nitrogen (N) treatment. GC-MS analysis of the essential oil revealed differences in the essential oil components among the treatments. The highest amounts of neral (17.53%) were found in the P treatment, geraniol (7.91%) in the NPK treatment, geranial (32.12%) in the K treatment, neryl acetate (2.49%) in the NPK treatment, and geranyl acetate (73.18%) in the NK treatment. Conclusion: Based on the results, the combined use of biofertilizers, especially NPK, is recommended for maximum yield and essential oil production of dragonhead under similar ecological conditions. It is predicted that under these conditions and without the use of chemical fertilizers, the cultivation of this medicinal plant in a sustainable agricultural system will lead to healthy, sustainable, and high-quality essential oil production. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Dragonhead (Dracocephalum moldavica L.), Yield, Sustainable agriculture, Bio-fertilizer, Active compounds | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 83 |
||