1مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آدربایجان غربی، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، ارومیه، ایران
2مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قزوین، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، قزوین، ایران
3بخش تحقیقات زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی
4مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، معاونت پژوهشی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی سنندج، ایران
چکیده
ایجاد انگورهای بیدانه اتوتتراپلوئید یکی از روشها جهت تولید ارقام جدید بهمنظور افزایش کیفیت و عملکرد انگور بهشمار می-رود. بدین منظور با هدف ایجاد رقم اتوتتراپلوئید از انگور قرمز بیدانه آزمایشی طی نه سال (1393-1401) انجام شد. چهار تیمار آزمایشی شامل غلظت و زمانهای مختلف مصرف کلشیسین روی جوانه درحال بازشدن انگور قرمز بیدانه به همراه شاهد (بدون تیمار) برای ایجاد اتوتتراپلوئیدی مقایسه شده و میزان اتوتتراپلوئیدی در شاخههای رشدکرده از جوانههای تیمارشده، به-روش شمارش کروموزومی و تهیه کاریوتایپ تعیین گردید. نتایج نشان داد که غلظت و زمان مصرف کلشیسین بر میزان تغییرات کروموزومی متفاوت بود. ژنوتیپهای تیمارشده با کلشیسین در غلظتهای 9/0و 1/1درصد به مدت 72 و 96 ساعت اتوتتراپلوئید کامل بودند. قلمه شاخههای اتوتتراپلوئید ریشهدار شدند و نهال آنها در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با فاصله 2×3متر کشت و به روش کوردون دوطبقه دوطرفه تربیت شدند. در دو مرحله آزمایش به مدت پنج و سه سال صفات رویشی و زایشی تاکها و صفات کمی و کیفی محصول بررسی گردید. نتایج نشان داد که عملکرد اتوتتراپلوئید حاصل از غلظت 1/1درصد کلشیسین به مدت 96 ساعت با250/8 کیلوگرم در هر تاک برتر بود. خوشه این ژنوتیپ از نظر عرض و وزن خوشه، طول، قطر و وزن حبه نیز برتر بود ولی کمترین تعداد حبه را نسبت به تیمارهای دیگر داشت. بیشترین و کمترین میزان قند به ترتیب در تیمارهای اتوتتراپلوئید 72 ساعت با غلظت 9/0 و 1/1درصد (23درجه بریکس) و تیمار 1/1 درصد به مدت 96 ساعت بود (18درجه بریکس). این درحالی است که میزان اسیدیته عصاره میوه برعکس بود. از نظر شاخص رسیدگی ژنوتیپ تیمار کلشی-سین به مدت 72 ساعت با غلظت 9/0درصد برتر از سایرین بود. در تجزیه خوشهای انجام شده دو گروه شامل شاهد، ژنوتیپ تتراپلوئید1، 2 و 3 در یک گروه و ژنوتیپ تتراپلوئید 4 در گروه دوم قرار گرفتند.
1West Azarbayjan Research and Education Center and Natural Resource, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Urmia, Iran
2Qazvin Research and Education Center and Natural Resource, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Urmia, Iran.
3West Azarbayjan Research and Education Center and Natural Resource, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Urmia, Iran.
4Kurdistan Agricultural & Natural Resources Research and Education Center, AREOO, Sannadaj, Iran
چکیده [English]
Creation of autotetraploid seedless grapes is one of the methods to produce new cultivars for increasing the quality and yield of grapes. With the aim of creating an autotetraploid cultivar of Qermiz bidaneh grape, an experiment was carried out for 9 years (2014-2022). Four treatments using different concentrations and times of colchicine were compared on the buds of vines with the control (untreated) in bud burst stage. The amount of autotetraploidy was measured by chromosomal counting and karyotype preparation in treated vines. Autotetraploid rooted-cuttings were grown in the vineyard in CRBD design with a distance of 2 × 3 meters and were trained in two-bilateral cordon method. In two phases of vegetative and reproductive growth, the vegetative and reproductive traits of vines, as well as the quantitative and qualitative traits, were determined for five and three years, respectively. The results showed that the colchicine treatment at concentrations of 0.9% and 1.1% for 72 and 96 hours had the greatest effect on the tetraploidization. The vines from colchicine concentration of %1.1 for 96 hours with 8.250 kg yield per vine was superior to other treatments. Also, width and weight of cluster, berry length, width and weight of this treatment was superior, but it had the lowest number of berries compared to other treatments. TSS was highest in the autotetraploid treatment 72 hours /0.9 and %1.1 (23 °B), and the lowest was related to the treatment of %1.1 for 96 hours (18 °B), while the acidity of the fruit extract was the opposite. In terms of maturity index, the genotype of colchicine 72 hours/ %0.9 was superior to others. In the cluster analysis done, two groups including the control, tetraploid genotype 1, 2 and 3 were placed in one group and tetraploid genotype 4 was placed in the second group.