| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 2,845 |
| تعداد مقالات | 32,297 |
| تعداد مشاهده مقاله | 41,381,504 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 18,556,541 |
بررسی زنده‌مانی گیاه دارویی- صنعتیFerula assa-foetida L. در روش‌های مختلف بهره‌برداری با تأکید بر حفاظت این گیاه باارزش | ||
| تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران | ||
| مقاله 7، دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 43، شهریور 1403، صفحه 79-91 اصل مقاله (879.78 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijfrpr.2024.362951.1598 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید کریمیان* 1؛ عادل سپهری2؛ حسین بارانی3 | ||
| 1استادیار، گروه مهندسی طبیعت، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه یاسوج، ایران | ||
| 2استاد گروه مدیریت مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، ایران. | ||
| 3دانشیار گروه مدیریت مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: استفاده از گیاهان دارویی در کشورهای توسعه‌یافته رشد زیادی داشته است، به‌طوری‌که بیشتر جمعیت جهان برای مراقبت‌های بهداشتی اولیه از گیاهان دارویی استفاده می‌کنند. روند رو‌به‌رشد تقاضای بازارهای جهانی، توجه بیشتر در زمینه شناسایی و حفظ گیاهان دارویی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. عدم شناخت کافی در مورد بهره‌برداری پایدار گیاهان دارویی تعداد بسیاری از آنها را در معرض انقراض قرار داده است. آنغوزه (Ferula assa-foetida) از گونه‌های بومی و باارزش دارویی مراتع ایران است که صمغ تولیده‌شده توسط آن از‌جمله محصولات صادراتی کشور است. با توجه به افزایش قیمت آنغوزه در سال‌های اخیر، متأسفانه برداشت بی‌رویه و غیر‌اصولی شیرابه آنغوزه به لحاظ سنین مناسب بهره‌برداری، تعداد برداشت سالیانه و شیوه بهره‌برداری باعث کاهش تراکم بوته‌های آنغوزه در مراتع شده و نسل این گیاه مفید در معرض خطر انقراض قرار گرفته است. بنابراین، هدف از مطالعه پیش‌رو، تعیین بهترین شیوه‌های بهره‌برداری آنغوزه برای استمرار رویش آن در عرصه‌های طبیعی است. مواد و روش‌ها: این تحقیق در مراتع تنگ‌سرخ شهرستان بویراحمد انجام شد. پس از شناسایی منطقه، قسمت‌هایی که به لحاظ درصد شیب، پوشش و خصوصیات ظاهری خاک وضعیت مشابهی داشتند و به تعداد کافی پایه گیاه آنغوزه در سنین مختلف در آنها وجود داشت، به‌عنوان محدوده انجام تحقیق انتخاب شدند. تأثیر فاکتورهای سن برش (سه تیمار: پایه‌های 6-5 ساله، 8-7 ساله و 10-9 ساله)، روش برش (سه تیمار: یک‌طرفه، دوطرفه و روش برش سنتی) و تعداد برش (سه تیمار: 10، 15 و 20 بار برش) با 10 تکرار بر درصد زنده‌مانی آنغوزه بررسی شد. همچنین، در پایان دوره رویشی در سال دوم ویژگی‌های مرفولوژیک آنغوزه اندازه‌گیری شد. تجزیه‌و‌تحلیل زنده‌مانی گیاه در شیوه‌های مختلف برداشت، با استفاده از روش رگرسیون لجستیک با نرم‌افزار SPSS نسخه21 انجام شد. نتایج: نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد، همه تیمارهای سن، روش و تعداد برش بر میزان زنده‌مانی تأثیر معنی‌داری دارند (05/0p=). هر چه سن گیاه افزایش یابد شانس زنده‌مانی کاهش می‌یابد. در سنین 6-5 ساله، 8-7 ساله و 10-9 ساله به‌ترتیب 51، 50 و 34 پایه گیاهی رویش دوباره داشتند و 39، 40 و 56 پایه گیاهی از بین رفتند. در روش‌های برش یک‌طرفه و دوطرفه به‌ترتیب 71 و 64 پایه گیاهی رویش دوباره داشتند و در روش برش سنتی هیچ پایه گیاهی رویش دوباره نداشت. نتایج زنده‌مانی آنغوزه در تعداد مختلف برش نشان داد، در تیمارهای 10، 15 و 20 بار برش، به‌ترتیب 51، 44 و 40 پایه گیاهی رویش دوباره داشتند و 39، 46 و 50 پایه گیاهی از بین رفتند. میانگین طول برگ 88/39 سانتی‌متر، میانگین عرض برگ 77/12سانتی‌متر، میانگین ارتفاع 88/36 سانتی‌متر و میانگین تعداد برگ 27/7 و قطر ریشه 18/9 سانتی‌متر ثبت شد. نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه آنغوزه یک گیاه بومی مهم و باارزش اقتصادی بالایی است که معیشت عده زیادی از بهره‌برداران به محصول این گیاه بستگی دارد، پیشنهاد می‌شود از نتایج این تحقیق در منطقه مورد مطالعه و سایر مناطق با شرایط اکولوژیک مشابه برای مدیریت رویشگاه‌های آنغوزه استفاده شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بویراحمد؛ آنغوزه؛ زنده‌مانی؛ مرفولوژی؛ بهره‌برداری پایدار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the survival of medicinal-industrial plant Ferula assa-foetida L. in different exploitation methods, emphasizing the protection of this valuable plant | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Vahid Karimian1؛ adel sepehry2؛ Hossien Barani3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Nature Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Yasouj University, Yasouj, Iran | ||
| 2Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran. | ||
| 3Associate Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and purpose: The use of medicinal plants has grown greatly in developed countries, so that most of the world's population uses medicinal plants for primary health care. With the increasing demand of global markets, more attention is needed in the field of identifying and preserving medicinal plants. Not having enough knowledge about the sustainable exploitation of medicinal plants has put many of them at risk of extinction. Ferula assa-foetida is one of the endemic and medicinal species of Iran's rangeland, and the oleo-gum resin produced by it is one of the country's export products. According to the increase in the price of F. assa-foetida in recent years, unfortunately, the improper harvesting and oleo-resin of F. assa-foetida resin in terms of suitable age for exploitation have diminished. The number of annual harvests, as well as the method of exploitation, has reduced the density of F. assa-foetida plants in pastures, and the generation of this useful plant is at risk of extinction. Therefore, the purpose of the present study is to determine the best methods of exploitation for F. assa-foetida in order to continue its growth in natural areas. Methodology: This research was carried out in Tangsarakh rangeland, Boyer-Ahmad County. After the detection of the region, areas were selected for the research, which were similar to each other in terms of slope percentage, vegetation, and soil appearance, and had a sufficient number of F. assa-foetida plants at different ages. The effect of cutting age factors (three treatments: 5-6 years old, 7-8 years old, and 9-10 years old), cutting method (three treatments: one-sided, two-sided, and traditional cutting methods), and cutting number (three treatments: cutting 10, 15, and 20 times) was checked with 10 repetitions on survival percentage. Also, at the end of the vegetative period in the second year, the morphological characteristics of F. assa-foetida were measured. Analysis of plant survival in different harvesting methods was done using the logistic regression method with SPSS software version 21. Results: The results of logistic regression analysis showed that all treatments had a significant effect on the survival of the plant (p = 0.05). With increasing age of the plant, the survival rate decreases. At the ages of 5-6 years, 7-8 years, and 9-10 years, respectively, 51, 50, and 34 plant bases were regrown, and 39, 40, and 56 plant bases were lost. In one-sided and two-sided cutting methods, 71 and 64 plant bases re-grew, respectively, and in the traditional cutting method, no plant base re-grew. The results of the survival of F. assa-foetida in different numbers of cuts showed that in the treatments of 10, 15, and 20 times of cutting, 51, 44, and 40 plant bases were regrown and 39, 46, and 50 plant bases were lost. The mean leaf length was 39.88 cm, the mean leaf width was 12.77 cm, the mean leaf height was 36.88 cm, the mean number of leaves was 7.27, and the root diameter was 9.18 cm. Conclusion: Considering that F. assa-foetida is an important endemic plant with high economic value, the livelihood of a large number of users depends on the product of this plant. Therefore, it is suggested to use the results of this research in the study area and other areas with similar ecological conditions to manage F. assa-foetida habitats. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Boyer Ahmad, Ferula assa-foetida, Survival, Morphology, Sustainable exploitation | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 176 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 119 |
||