زارع, شیوا, حیاتی, داریوش. (1394). اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه شبکههای مدرن آبیاری وزهکشی دشت کربال وعوامل تعیین کنندهی آن از دیدگاه بهرهبرداران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 29(3), 379-395. doi: 10.22092/jwra.2015.103061
شیوا زارع; داریوش حیاتی. "اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه شبکههای مدرن آبیاری وزهکشی دشت کربال وعوامل تعیین کنندهی آن از دیدگاه بهرهبرداران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 29, 3, 1394, 379-395. doi: 10.22092/jwra.2015.103061
زارع, شیوا, حیاتی, داریوش. (1394). 'اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه شبکههای مدرن آبیاری وزهکشی دشت کربال وعوامل تعیین کنندهی آن از دیدگاه بهرهبرداران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 29(3), pp. 379-395. doi: 10.22092/jwra.2015.103061
زارع, شیوا, حیاتی, داریوش. اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه شبکههای مدرن آبیاری وزهکشی دشت کربال وعوامل تعیین کنندهی آن از دیدگاه بهرهبرداران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1394; 29(3): 379-395. doi: 10.22092/jwra.2015.103061
اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه شبکههای مدرن آبیاری وزهکشی دشت کربال وعوامل تعیین کنندهی آن از دیدگاه بهرهبرداران
1دانش آموخته کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز.
2دانشیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز.
چکیده
طرحهای توسعه همراه با اثرات مثبت خود همواره دارای تأثیرات منفی مستقیم و غیر مستقیم بالقوهای بر محیط زیست انسانی و طبیعی است و چنانچه از پیش برای اثرات منفی چاره اندیشی نشود و از لحاظ اثرات مثبت تقویت نشود، نتایج و عواقب نامطلوبی در پی خواهد داشت. هدف اصلی از انجام این پژوهش، ارزیابی اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه شبکههای مدرن آبیاری و زهکشی دشت کربال و عوامل تعیین کنندهیآن از دیدگاه بهرهبرداران بوده است تا از این طریق بتوان روند کمی و کیفی این پروژهها را اصلاح و بازنگری نمود. روش این پژوهش از گروه مطالعات کمّی و از نوع توصیفی، کنترل متغیرها غیر آزمایشی، هدف کاربردی و جمع آوری دادهها با فن پیمایش بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه بهرهبردارن تحت پوشش شبکههای مدرن آبیاری و زهکشی دشت بودهاند که 280 نفر از بهرهبرداران به شیوهی تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار سنجش پرسشنامه بوده و روایی صوری پرسشنامه با استفاده ازیک پانل از متخصصان مربوطه و پایایی آن با انجام مطالعه راهنما تأیید شد.متوسط ضریب آلفای کرونباخ این مطالعه در حدود 79/0 بود است.یافتههای این پژوهش نشان داد که اکثر بهرهبرداران، ارزیابی مطلوبی از اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی طرح داشتهاند و از چهار دسته عوامل تعیین کنندهی فردی، اقتصادی، اجتماعی و موقعیتی، دو دسته عوامل تعیین کنندهی فردی و اجتماعی، تأثیر بیشتری بر ارزیابیهای صورت گرفته از اثرات طرح، از سوی بهرهبرداران، داشتهاند.همچنین، محاسبات رگرسیونی نشان داد که چهار دسته متغیر نگرشی، بیشترین تأثیر را بر ارزیابی صورت گرفته از اثرات سهگانه طرح داشتهاند. در پایان بر مبنای نتایج بدست آمده، پیشنهادهایی به منظور موفقیت در اجرا و بهرهبرداری از پروژههایی از این دست، ارائه شده است.
Environmental, Social, and Economic Impacts of Modern Irrigation and Drainage Networks in Korbal Plain and Their Determinants as Perceived by Beneficiaries
نویسندگان [English]
sh z1؛ d h2
چکیده [English]
Development projects, along with their positive impacts, have some direct and indirect impacts on natural and social environment that are potentially negative. There may be some undesired consequences if provisions are not foreseen for mitigating the negative impacts and reinforcing the positive ones. Environmental, social, and economic impacts assessment of irrigation and drainage network projects in Korbal plain based on its beneficiaries’ view point was the main objective of this study. Research method was descriptive; non-experimental toward variables controlling; applied toward its object and the data was collected by survey technique. The statistical population of this study included all of the beneficiaries who were farming the modern irrigation and drainage network in Korbal plain, in Fars province. Totally, 280 beneficiaries were selected as sample groups. A questionnaire was used for data collection and its validity was approved by a panel of specialists and its reliability was examined by conducting a pilot study. Cronbach’s alpha coefficient was about 0.79. Findings revealed that most of the beneficiaries believed that the project had relatively desirable environmental, social, and economic impacts. Among four groups of personal, economic, social, and situational determinants, two groups of personal and social determinants had more effect on beneficiaries’ impact assessment. Besides, regression analysis revealed that four groups of attitudinal variables had the highest effect on beneficiaries’ assessment toward the three types of impacts. Some recommendations are presented at the end of the article in order to improve implementation and benefits of such projects.
کلیدواژهها [English]
Total Impact Assessment, Water Resources Development Projects, Participatory Irrigation Management, Fars province