جوادی, حمیده, حسام زاده حجازی, سید محسن. (1387). بررسی سیتوژنتیکی برخی از گونههای جنس شبدر (Trifolium spp.)، در استان آذربایجان شرقی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(1), 106-116.
حمیده جوادی; سید محسن حسام زاده حجازی. "بررسی سیتوژنتیکی برخی از گونههای جنس شبدر (Trifolium spp.)، در استان آذربایجان شرقی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 16, 1, 1387, 106-116.
جوادی, حمیده, حسام زاده حجازی, سید محسن. (1387). 'بررسی سیتوژنتیکی برخی از گونههای جنس شبدر (Trifolium spp.)، در استان آذربایجان شرقی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(1), pp. 106-116.
جوادی, حمیده, حسام زاده حجازی, سید محسن. بررسی سیتوژنتیکی برخی از گونههای جنس شبدر (Trifolium spp.)، در استان آذربایجان شرقی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1387; 16(1): 106-116.
بررسی سیتوژنتیکی برخی از گونههای جنس شبدر (Trifolium spp.)، در استان آذربایجان شرقی
گونههای جنس شبدر از لحاظ مورفولوژیکی و سیتوژنتیکی تنوع زیادی نشان میدهند. تنوع کاریوتیپی در 11 گونه شبدر از منطقه شمال غرب کشور بر اساس شکل، تعداد و اندازه کروموزومها، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه کاریولوژی نمونههای نوک ریشه نشان داد که 9 گونه با پایه کروموزومی 8 و 7 =x دیپلوئید و 2 گونه با پایه کروموزومی 8=x تتراپلوئید میباشند. با اندازهگیری عاملهای A1(شاخص عدم تقارن درون کروموزومی)،A2 (شاخص عدم تقارن بین کروموزومی)، TF% (درصد شکل کلی کاریوتیپ)، کلاس تقارن استبینز (SC) و فرمول کاریوتیپی مشخص گردید که گونههایT. pratenseوT. canescens دارای کاریوتیپ متقارنتری میباشند. تجزیه واریانس با طرح پایه کاملا تصادفی با پنج تکرار برای دادههای حاصل از اندازهگیری هفت ویژگی کاریوتیپی L)، S، L/S، CI، DRL، TL و (L+S نشان دهنده اختلاف معنیدار در بین گونهها در سطح 1% بود. در مقایسه میانگین این هفت صفت نیز مشخص گردید که گونه T. canescens بیشترین طول بازوی کوتاه (S)، طول بازوی بلند (L) و طول کل کروموزوم (L+S) را دارد. بیشترین مقدار نسبت بازوها (L/S) در گونه T. echinatumو بیشترین مقدار شاخص سانترومری (CI) در گونه pratenseT. مشاهده گردید. همچنین بیشترین مقدار دامنه طول نسبی کروموزومها (DRL) در گونهT. arvense و بیشترین مقدار طول کل ژنوم (TL) مربوط به گونهT. repens وT. ambiguum بود. تجزیه خوشهای گونهها به روش Ward توانست کل گونهها را در فاصله اقلیدسی 53/2 در چهار گروه قرار دهد. بیشترین فاصله اقلیدسی بین دو گونه T. canescens و T. hybridum و کمترین فاصله اقلیدسی بین دو گونه T. phleoides و T. striatum بود. بر این اساس، گونههایی که در یک گروه قرار میگیرند، صفات کاریوتیپی مشابه داشته و در نتیجه میتوانند در تلاقیهای بین گونهای استفاده شوند.
A cytogenetic study of some species of Trifolium in Eestern Azarbayjan province
نویسندگان [English]
hamideh javadi؛ seyed mohsen hesam zadeh hejazi
چکیده [English]
The species of Trifolium differ from each other based on morphology and cytogenetic characters. For study of karyotype variation, 11 species of Trifolium were selected from North-West in Iran and karyological study was performed on number, size and type of chromosomes. Results of karyological studies in root tip samples showed that nine species were diploid with x=7 or 8 and two species were tetraploid with x=8. Based on A1, A2, TF%, SC and formula of karyotype T. pratense and T. canescens had much symmetrical karyotype. Analysis of variance for seven karyotype characters (L, S, L/S, CI, DRL, L+S, and TL) based on randomized complete design with five replications was performed. The results showed significant differences between the species (p<0.1). T. canescens had the highest total length (L+S), long (L) and short arm characters. For arm ratio (L/S) trait, T. hybridum had thehighest and for CI T. pratense showed the highest average values. Also the highest DRL value was, obtained in T. arvense and the highest TL value was obtained in T. ambiguum and T. repens. Cluster analysis divided the species into 4 groups. The highest metric distance was obtained between T. canescens and T. hybridum, and lowest metric distance values were obtained between T. phleoides and T. striatum. The species which located in same group have similar karyotype, so they can be used in interspecific crossing.
کلیدواژهها [English]
cluster analysis, principal components analysis and image analysis