این تحقیق با هدف شناسایی و معرفی گونههای گیاهی در معرض خطر استان مرکزی، شناسایی رویشگاهها و تعیین مهمترین عوامل محیطی مؤثر بر آنها انجام گردید. ابتدا فهرست گونههای در معرض خطر استان و مناطق پراکنش آنها براساس منابع معتبر استخراج گردید. سپس در مطالعات میدانی به بررسی حضور گونههای گیاهی فهرست شده و ثبت اطلاعات عوامل توپوگرافی و خاک هر رویشگاه پرداخته شد. نتایج نشان داد در استان 202 گونه گیاهی در معرض خطر متعلق به 30 خانواده و 98 جنس وجود دارند. خانوادههای Papilionaceae (42 گونه)، Asteraceae (34 گونه) و همچنین جنسهای Astragalus (35 گونه) و Cousinia (15 گونه)، بیشترین تعداد گونههای در معرض خطر را به خود اختصاص دادند. از 10 گونه گیاهی انحصاری استان، 6 گونه در وضعیت DD (کمبود اطلاعات)، 3 گونه در وضعیت VU (آسیبپذیر) و 1 گونه در وضعیت LR (کم خطر) قرار دارند. سه گونه موسیر (Allium hirtifolium)، آنقوزه (Ferula Assa-foetida) و بادرنجبویه دنائی (Dracocephalum kotschyi) بهدلیل پراکنش محدود جغرافیایی و برداشت بیرویه در وضعیت EN(در معرض انقراض) قرار دارند. 50 درصد گونههای در معرض خطر و 67/66 درصد گونههای آسیبپذیر و در معرض انقراض، به فرم رویشی چندسالههای علفی تعلق داشتند. 66 درصد گونههای در معرض خطر در محدوده ارتفاعی بالاتر از 2000 متر پراکنش داشتند. رویشگاههای کوه راسوند (69 گونه)، کوه مودر (35 گونه) و کوه سفیدخانی (23 گونه) بیشترین تعداد گونههای در معرض خطر را داشتند.نتایج نشان داد که عوامل اصلی مؤثر بر گونههای در معرض خطر استان بهترتیب، پراکنش بسیار محدود جغرافیایی و عوامل انسانی میباشند.
Evalution of red plant biodiversity in Markazi province
نویسندگان [English]
nourallah abdi
چکیده [English]
This research was carried out to identify and introduce the threatened and endemics plant species of Markazi province, determine the habitat of these plants and define important effective environmental factors on the species. The database of the red species list of Markazi province flora, was obtained from literature, and then in field surveys, the present of each individual listed species and information about life form, some topographic, edaphic, and distribution factors in each habitat, were registered. The results showed that in Markazi province there are 202 red plant species belonging to 30 families and 98 genera of which 182 species (90.09 %) are endemics of Iran flora. The families with high number of red species include, Papilionaceae (42 species) and Asteraceae (34 species), and the main genera were Astragalus (35 species) and Cousinia (15 species). There are 10 endemic species in Markazi province flora, of these 6 species are in Data Deficient (DD), 3 species in Vulnerable (VU) and 1 species in Low Risk (LR) status and also three species Allium hirtifolium, Ferula Assa-foetida and Dracocephalum kotschyi are in Endangered (EN) status. Herbaceous perennials (50 %) and bush & sub-shrubs (28.21 %) were the most important life forms of red species, and also 66.67 % of VU and EN species was herbaceous perennial. The mountainous areas of this province (> 2000 m altitude) contain 66 % of total province red species flora. The habitats with high number of red species were: Rasvand mountain (69 species), Mowdar mountain (35 species), Sefid-Khani mountain (23 species), Arak (22 species), Alvand mountain (20 species) and Lathe-dar mountain (17 species). As a result, the main factors affecting on red species are limited geographical distribution and human impacts.
کلیدواژهها [English]
Markazi Province, red plant species, Endemic species, vulnerable and endangered species, Biodiversity