1دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
2استادیار، گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
3استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چکیده
آویشن آذربایجانی با نام علمی .Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) میباشد. از میان 250 گونه مختلف از این جنس که در سراسر جهان پراکنش دارند، 14 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند که از این تعداد، 4 گونه اندمیک ایران است. سرشاخههای گلدار این گیاه در اوایل خرداد 1387 از سه منطقه قوشچی، نازلو و بند واقع در استان آذربایجانغربی جمعآوری شده و بعد در سایه و در دمای اتاق خشک گردیدند. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا برای مدت 4 ساعت انجام شد. ترکیبهای شیمیایی اسانسها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. بازده متوسط تولید اسانس توسط سرشاخههای گلدار در سه بار تکرار بر حسب وزن سرشاخه خشک، تقریباً 5/1 درصد (قوشچی)، 7/1 درصد (نازلو) و 4/1 درصد (بند) تعیین شد. در مجموع در اسانس قوشچی، نازلو و بند بهترتیب 20، 18 و 21 ترکیب شناسایی شد که از میان این ترکیبها، سه ترکیب تیمول (5/70%-6/46%)، گاما-ترپینن (7/16%-2/6%) و پارا-سیمن (2/6%-0/4%) در میان سه منطقه مشترک بوده و از غلظت بالایی برخوردار بودند. با توجه به بازده اسانس بالا و غنی بودن از ترکیب فنولی ارزشمند تیمول، میتوان نتیجه گرفت که نمونه اسانس نازلو در میان سه منطقه مورد مطالعه در استان آذربایجانغربی میتواند جهت مقاصد مختلف بهویژه کاربردهای دارویی بکار برده شود.
Chemical composition of Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost. essential oil from different regions of West Azerbaijan province
نویسندگان [English]
A.R. Yavari1؛ V. Nazeri2؛ F. Sefidkon3؛ M.E. Hassani2
1. Sc. Student of Horticultural Sciences, College Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2Horticultural department, College Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3Medicinal Plants Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
چکیده [English]
Genus Thymus (Lamiaceae) consists of about 250 species. Fourteen species grow naturally in Iran of which four are endemic. Different species of Thymus are used as tonic, carminative, digestive, antispasmodic, anti-inflammatory, antitussive, expectorant and for the cold treatment in Iranian traditional medicine. Chemical composition of essential oil of T. migricus Klokov & Desj.-Shost., a species grows in northwest of Iran, has been investigated in this paper. The aerial parts were collected from Ghushchi, Nazloo and Band regions from West Azerbaijan province in the middle of May 2008. Then air-dried flowering stems of the plant were submitted to hydrodistillation using a Clevenger-type apparatus according to the method recommended in British Pharmacopoeia. The essential oil was analyzed by combination of GC-FID and GC-MS. The total yields of oils based on dry weight were 1.5%, 1.7% and 1.4% (w/w) from Ghushchi, Nazloo and Band, respectively. Twenty, Eighteen and Twenty-one compounds were identified from Ghushchi, Nazloo and Band, respectively among which thymol (46.6-70.5%), γ-terpinene (6.2-16.7%) and p-cymene (4.0-6.2%) have been the three major and common constituents and also had high concentrations. With respect to high yield of essential oil and valuable phenolic compound in Nazloo specimen, it is suggested for medicinal applications.