1استاد، بخش علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
2دانشجوی دکترا، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
3دکترای حرفهای، جهاد دانشگاهی، دانشگاه علوم پزشکی ایران
4دانشیار، بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
گیاه آویشن ابلق با نام علمی (Thymus× citriodorus (Pers.) Schreb) یک گیاه بوتهای چند ساله و متعلق به تیره نعناع است. این گیاه در حقیقت هیبرید بین دو گیاه Thymus vulgaris و Thymus pulegioides میباشد. این گیاه بهعنوان معرق و در درمان برونشیت مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین مشخص شده که اسانس حاصل از پیکر رویشی آن دارای اثر ضد باکتری و ضد قارچی میباشد. از این رو، تحقیق حاضر در باغ گیاهان دارویی شرکت دارویی زردبند واقع در شمال تهران به منظور تعیین بهترین زمان برداشت گیاه آویشن ابلق از نظر بالاترین عملکرد پیکر رویشی و میزان اسانس انجام گردید. پیکر رویشی گیاهان چهار ساله از خرداد تا آخر تیرماه سال 1387 در 4 مرحله فنولوژیکی مختلف شامل: 1) مرحله قبل از گلدهی، 2) مرحله آغاز گلدهی، 3) مرحله گلدهی کامل و 4) مرحله تشکیل میوه برداشت شد و بعد در هوای آزاد و در سایه خشک گردید. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که زمان برداشت در سطح احتمال 1/0% تأثیر معنیداری بر میزان وزن تر و وزن خشک پیکر رویشی آویشن ابلق داشت، بهطوری که بالاترین وزن تازه و وزن خشک پیکر رویشی از مرحله گلدهی کامل و مرحله تشکیل میوه بدست آمد. بنابراین بیشترین مقدار اسانس به میزان 21/2 درصد از مرحله آغاز گلدهی استخراج شد و مقدار اسانس بدست آمده از گیاهان برداشت شده در مراحل قبل از گلدهی، گلدهی کامل و تشکیل میوه بهترتیب 80/1، 45/1 و 66/1 درصد بود. همچنین میزان عملکرد (میلیلیتر) اسانس در 100 متر مربع محاسبه شد که با توجه به مقایسه میانگینها، بالاترین عملکرد اسانس (61/840 میلیلیتر) در مرحله تشکیل میوه بدست آمد. بنابراین مطابق با نتایج بدست آمده مناسبترین زمان برداشت پیکر رویشی گیاه آویشن ابلق برای رسیدن به بالاترین عملکرد اسانس مرحله تشکیل میوه میباشد.
Harvest time affect on the herb yield and essential oil content of lemon thyme (Thymus × citriodorus (Pers.) Schreb)
نویسندگان [English]
R. Omidbaigi1؛ F. Fattahi2؛ F. Fattahi3؛ Gh. Karimzadeh4
1Department of Horticulture, College of Agriculture, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
2PhD student, Department of Horticulture, College of Agriculture, Tarbiat Modarres University
3Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
4Department of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Lemon thyme (Thymus× citriodorus (Pers.) Schreb) is a perennial sub shrub medicinal plant belonging to the Lamiaceae (Labiatae) family. This plant is a hybrid between Thymus vulgaris and Thymus pulegioides. It has been used as a diaphoretic and for bronchitis. The oil has been found to possess antimicrobial and antifungal activity. This study aims to determine the best harvest time of Lemon Thyme (Thymus × citriodorus) for maximum herbal yield and quantity of essential oil. This research was done at the Botanical Garden of Zardband Company located in the northern Tehran, Iran. Aerial parts of 4-year-old plants were harvested from 10 centimeters of land at 4 stages including: before flowering, beginning of flowering, full flowering and fruit set in the beginning of June to the end of July and then were air dried in the shade. Harvest time had a significant effect on fresh and dry weight of aerial parts in 0.1% probability level. According to the results maximum amount of fresh and dry weight of aerial parts of T× citriodorus plant were obtained from full flowering and fruit set stages. Based on the results harvest time had no significant effect on the essential oil of T× citriodorus. Although the highest essential oil content (2.21%) was extracted at beginning of flowering stage but there was no significant difference among different phonological stages. In conclusion, more suitable time for harvesting of T×citriodorus to achieve the maximum yield of essential oil production is at fruit set stage.