1مربی پژوهشی، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
2استادیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مناطق جمعآوری بذر و تاریخ کشت بر عملکرد کمّی بذر گیاه دارویی Pimpinella affinis Ledeb.، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل بذرهای جمعآوری شده از مناطق خجیر، نوشهر و جاده چالوس و تاریخهای کشت شامل 15 آبان، 15 آذر و 20 فروردینماه بود که در سالهای 1385 و 1386 در مزرعه ایستگاه تحقیقات البرز کرج انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس سال 1385 نشان داد که اثر تاریخ کاشت (آبان و آذرماه) بر عملکرد بذر معنیدار نبود ولی تأثیر رویشگاه و اثر متقابل آنها بر عملکرد بذر در سطح 1% معنیدار بوده است. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که عملکرد بذر در تاریخ کشت آبان و آذرماه اختلاف معنیدار ندارند، هرچند کشت آذرماه با مقدار 467/64 کیلوگرم در هکتار مقدار بیشتری داشت. تأثیر رویشگاه بر عملکرد بذر مشخص نمود که بذر جمعآوری شده از رویشگاه خجیر با میزان 1/175 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار را داشت و نسبت به چالوس و نوشهر اختلاف معنیدار نشان داد. اثر متقابل تاریخ کشت و رویشگاه بر عملکرد بذر مشخص نمود که تاریخ کشت آذرماه مربوط به بذر رویشگاه خجیر با میزان 4/191 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین مقدار بوده و نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنیدار بود. نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس سال 1386 مشخص کرد که تأثیر تاریخ کاشت، رویشگاه و اثر متقابل آنها بر عملکرد بذر در سطح 1% معنیدار بوده است. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که عملکرد بذر در تاریخهای کشت آبان و آذرماه اختلاف معنیدار ندارند، هرچند کشت آبانماه با مقدار 9/218 کیلوگرم در هکتار مقدار بیشتری داشت. تأثیر رویشگاه بر عملکرد بذر مشخص نمود که بذر جمعآوری شده از رویشگاه خجیر با میزان 9/281 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار را داشت و نسبت به نوشهر اختلاف معنیدار نشان داد. اثر متقابل تاریخ کشت و رویشگاه بر عملکرد بذر مشخص نمود که بذر رویشگاه خجیر در تاریخ کشت آبان و آذرماه با میزان 6/404 و 9/397 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین مقدار بوده و نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنیدار بود. با توجه به نتایج بدست آمده از کشت انجام شده دو سال، ملاحظه میشود که کشتهای پاییزه بهدلیل داشتن طول دوره رشد طولانی نسبت به کشت بهاره از عملکرد بیولوژیک و عملکرد بذر بالاتری برخوردار بودند. همچنین بین سه رویشگاه، بذرهای جمعآوری شده از خجیر نسبت به نوشهر و چالوس عملکرد بیولوژیک و عملکرد بذر بالاتری داشتند.
Effects of habitat and planting date on seed yield of Pimpinella affinis Ledeb.
نویسندگان [English]
F. Askari1؛ E. Sharifi Ashorabadi2
1Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
2Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
چکیده [English]
The current study was performed to evaluate the effect of planting date and locality of seed on seed yield of Pimpinella affinis Ledeb. The experiment design was factorial done using a randomized complete blocks design with three replications. Treatments included locations from where seeds were collected (Khojir, Noshahr and Chalous Road areas) and planting dates (November 6th, December 6th and April 9th in 2006 and 2007). The experiment was performed in Alborz farm research complex located in Karaj. The results of variance analysis of the experiment in 2006 showed that the effect of planting date on seed yield was not significant while the effect of locality and interaction effect between planting date and locality was statistically significant at 1% significance level. Means comparison of treatments showed no significant differences between the yield seed of planting dates of November 6th and December 6th, while December cultivation's yield seed was higher (64.467 Kg/ha). The effect of locality on yield seed was significant as yield seed of Khojir locality (175.1 Kg/ha) was more than that of Chalous and Noshahr localities. Interaction effects between locality and planting date on yield seed were statistically significant at 5% significance level. Yield seed of December cultivation from Khojir locality (191.4 Kg/ha) was the highest amount. The results of variation analysis in 2007 showed that the effects of planting date, locality and their interaction on seed yield were significant at 1% significance level. Means comparison of treatments showed no significant differences between the yield seed of planting dates of November 6th and December 6th, but they had significant difference with April cultivation, while November cultivation's yield seed was higher (218.9 Kg/ha). The effect of locality on yield seed was significant as yield seed of Khojir locality (281.9 Kg/ha) was more than that of Noshahr locality. Interaction effects between locality and planting date on yield seed were significant as yield seed of November and December cultivations from Khojir locality (404.6 and 397.9 Kg/ha) was the highest amount. According to the results of cultivation for two years it can be concluded that autumn cultivation had more yield seed and biological function than that of spring cultivation due to having long growth period. In addition, seeds collected from Khojir locality had the highest yield seed and biological function among three studied localities.