یاوری, علیرضا, ناظری, وحیده, سفیدکن, فاطمه, حسنی, محمداسماعیل. (1389). مطالعه برخی عوامل بومشناختی، ویژگیهای ریختی، سطح پلوئیدی و ترکیبهای اسانس آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) در دو رویشگاه طبیعی استان آذربایجان شرقی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(4), 500-512. doi: 10.22092/ijmapr.2011.6666
علیرضا یاوری; وحیده ناظری; فاطمه سفیدکن; محمداسماعیل حسنی. "مطالعه برخی عوامل بومشناختی، ویژگیهای ریختی، سطح پلوئیدی و ترکیبهای اسانس آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) در دو رویشگاه طبیعی استان آذربایجان شرقی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 26, 4, 1389, 500-512. doi: 10.22092/ijmapr.2011.6666
یاوری, علیرضا, ناظری, وحیده, سفیدکن, فاطمه, حسنی, محمداسماعیل. (1389). 'مطالعه برخی عوامل بومشناختی، ویژگیهای ریختی، سطح پلوئیدی و ترکیبهای اسانس آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) در دو رویشگاه طبیعی استان آذربایجان شرقی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(4), pp. 500-512. doi: 10.22092/ijmapr.2011.6666
یاوری, علیرضا, ناظری, وحیده, سفیدکن, فاطمه, حسنی, محمداسماعیل. مطالعه برخی عوامل بومشناختی، ویژگیهای ریختی، سطح پلوئیدی و ترکیبهای اسانس آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) در دو رویشگاه طبیعی استان آذربایجان شرقی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1389; 26(4): 500-512. doi: 10.22092/ijmapr.2011.6666
مطالعه برخی عوامل بومشناختی، ویژگیهای ریختی، سطح پلوئیدی و ترکیبهای اسانس آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) در دو رویشگاه طبیعی استان آذربایجان شرقی
1دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
2استادیار، گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
3استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چکیده
به منظور ارزیابی برخی از خصوصیات بومشناختی، ریختی و همچنین تعیین سطح پلوئیدی و شناسایی ترکیبهای اسانس آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) دو رویشگاه بستانآباد و یام در استان آذربایجان شرقی جهت انجام مطالعات مذکور انتخاب شدند. در این پژوهش در بهار سال 1387 در مرحله گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخههای گلدار جهت استخراج اسانس تهیه و به همراه بذر به منظور تعیین سطح پلوئیدی در فصل تولید بذر جمعآوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاهها یادداشتبرداری شد. خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت مورد مطالعه قرار گرفت و بازده و ترکیبهای اسانس گونه مورد مطالعه توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) اندازهگیری و تعیین شد. به منظور تعیین سطح پلوئیدی، در هر جمعیت حداقل 10 یاخته متافازی نوک ریشه مورد مطالعه قرار گرفت و ضمن شمارش تعداد کروموزوم، سطح پلوئیدی آنها تعیین گردید. نتایج نشان داد که میانگین طول ساقه گلدار، طول و عرض برگ، تعداد گل در گلآذین و طول گلآذین در جمعیت یام بیشتر از جمعیت دیگر بود. از نظر سطح پلوئیدی، جمعیت بستانآباد هگزاپلوئید (90=x6=n2) و جمعیت یام تتراپلوئید (60=x4=n2) مشخص گردید. بازده اسانس رویشگاه بستانآباد و یام بهترتیب 3/1% و 2/2% بدست آمد. ترکیب غالب در اسانس هر دو رویشگاه تیمول میباشد که بهترتیب 6/57% و 9/44% در رویشگاههای بستانآباد و یام میباشد.
Study on some ecological factors, morphological traits, ploidy levels and essential oil composition of Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak in two natural regions of East Azerbaijan province
نویسندگان [English]
A.R. Yavari1؛ V. Nazeri2؛ F. Sefidkon3؛ M.E. Hassani2
1MSc Student, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2Horticultural Department, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3Medicinal Plants Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
چکیده [English]
In order to evaluate sثرثقشم ecological factors and morphological traits and also to determine ploidy levels and chemical composition of essential oil of Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak two natural habitats, Bostan-Abad and Yam habitats, were chosen in East Azerbaijan province. To study and evaluate quantitative morphological characters, five complete plants and flowering branches were collected from each locality at flowering stage for essential oil extraction. Seeds also were collected in seed production season to study seed characters and chromosome counting. Ecological data of both localities also were recorded. Vegetative and reproductive traits of each population were studied and essential oil of each locality was analyzed by combination of GC-FID and GC-MS. At least 10 mitotic cells of each population were studied to determine chromosome number and ploidy levels. Results revealed that specimens from “Yam” had the longest flowering stems, the largest leaves and flowers, and also the highest number of flowers per inflorescence. Chromosome count results showed that specimens from Bostan-Abad were hexaploid (2n = 6x = 90) and those of Yam were tetraploid (2n = 4x = 60). The total yield of oils based on dry weight was 1.3% and 2.2% (w/w) from Bostan-Abad and Yam, respectively. Thymol was the main valuable phenolic compound similar to most of the species of genus Thymus (Bostan-Abad: 57.6% and Yam: 44.9%).