مصرف کودهای بیولوژیک در یک نظام کشاورزی پایدار، موجب پایداری عملکرد بهویژه در تولید گیاهان دارویی میگردد. انیسون (Pimpinella anisum L.) نیز یک گیاه دارویی اسانسدار بوده و دانه مهمترین اندام حاوی اسانس میباشد. به همین منظور در تحقیقی اثر ورمیکمپوست و کود فسفات زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد انیسون شامل ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، به صورت آزمایش فاکتوریل دو فاکتوره با استفاده از فاکتورهای ورمیکمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) و کود فسفات زیستی (عدم تلقیح، تلقیح با بذر و تلقیح با بذر+ محلولپاشی بر روی خاک در مرحله ساقه رفتن) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با نه تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات همند دماوند (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) در سال زراعی 1388 مورد مطالعه قرار گرفت. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (1/50 سانتیمتر)، تعداد چتر در بوته (2/33 چتر)، عملکرد بیولوژیک (2/9797 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (2/2973 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 10 تن ورمیکمپوست حاصل گردید ولی وزن هزاردانه تحت تأثیر ورمی کمپوست قرار نگرفت. کود فسفات زیستی نیز دارای تأثیر معنیداری بر روی ارتفاع بوته و وزن هزاردانه نبود، ولی اثر معنیداری بر روی سایر صفات داشت؛ بهطوری که بیشترین تعداد چتر در بوته (5/29 چتر)، عملکرد بیولوژیک (8/7768 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (6/2571 کیلوگرم در هکتار) با دو بار مصرف کود فسفات زیستی بدست آمد. البته اثرهای متقابل همافزایی و مثبت نیز در بین فاکتورها مشاهده شد که میتوان به اثر متقابل فاکتورها بر عملکرد بیولوژیک اشاره کرد. بنابراین طبق نتایج بدست آمده، تیمار شامل کاربرد 10 تن ورمیکمپوست و مصرف دو بار کود فسفات زیستی، بهترین نتیجه را داشته است.
Effects of vermicompost and phosphate biofertilizer application on yield and yield components in Anise (Pimpinella anisum L.)
نویسندگان [English]
M.T. Darzi1؛ M.R. Hadjseyed Hadi1؛ F. Rejali2
1Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Rudhen Branch, Iran
2Department of Soil Biology, Soil and Water Research Institute, Karaj, Iran
چکیده [English]
Application of Biofertilizers in a sustainable agriculture system improves sustainability of yield especially in medicinal plants production. Anise (Pimpinella anisum L.) is a medicinal plant containing essential oils especially in its seeds. In this reserach, the effects of vermicompost and phosphate biofertilizer on yield and yield components in anise including plant height, number of umbels per plant, 1000 grain-weight, biological yield and seed yield were studied. The experiment was carried out at Homand research station - Iran in 2009. The factors were vermicompost (0, 5, 10 ton/ha) and phosphate biofertilizer (non-inoculated, inoculated seed and inoculated seed + spraying on soil in stem elongation). The experiment design was factorial experiment based on randomized complete blocks design with nine treatments and three replications. Mean comparison was carried out using Duncan multiple range test (P<0.05). Results showed that the highest plant height, umbel no./plant, biological yield, and seed yield were obtained from consumption of 10 ton/ha vermicompost but 1000 grain- weight were not affected by vermicompost significantly. Phosphate biofertilizer also showed significant effects on umbel no./plant, biological yield and seed yield (except plant height and 1000 grain-weight). The maximum umbel no./plant, biological yield and seed yield were obtained from two times consumption of phosphate biofertilizer. There were positive and synergistic interactions between factors like interactions between factors on biological yield. According to the results of this study, application of 10 ton/ha vermicompost and two times consumption of phosphate biofertilizer were determined as the most suitable treatments.