1کارشناس ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
2دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
3استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
4مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و مقادیر مختلف کود نیتروژنی بر عملکرد گل و اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی بهصورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکدهی کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. تلقیح با باکتری (B0: عدم تلقیح، B1: تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، B2: تلقیح با آزوسپیریلوم لیپوفروم و B3: تلقیح با مخلوط دو باکتری) و کود نیتروژنی (0: N0، 50: N1، 100: N2 و 150: N3 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) عوامل مورد بررسی در این تحقیق را تشکیل دادند. براساس نتایج بدست آمده، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی، عملکرد کاپیتول و اسانس در مقایسه با تیمار شاهد (عدم مصرف کود نیتروژنی) بهطور معنیداری افزایش نشان داد. بهطوری که بین سطوح کودی 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از این نظر اختلاف معنیداری مشاهده نشد. همچنین در نتیجه تلقیح با باکتریها عملکرد کاپیتول و اسانس بابونه در مقایسه با تیمار شاهد (عدم تلقیح) افزایش یافت، ولی این افزایش معنیدار نبود. برهمکنش باکتری× کود نیتروژنی بر میانگین درصد اسانس معنیدار بدست آمد. در نتیجهی تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی میانگین درصد اسانس بهطور معنیداری کاهش نشان داد، ولی در سایر سطوح تلقیح، با مصرف مقادیر مختلف کود نیتروژنی، اختلاف معنیداری در میانگین درصد اسانس مشاهده نشد. بنابراین در تمامی سطوح تلقیح باکتریایی، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی کارایی مصرف نیتروژن کاهش یافت. کارایی مصرف نیتروژن در نتیجهی تلقیح با باکتریها (باستثنای تلقیح با ازتوباکتر و مصرف kgN/ha 50) در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان داد. به این ترتیب با مصرف kgN/ha 50 و تلقیح با ریزوباکتریهای محرک رشد گیاه، میتوان به عملکرد مطلوب و بالاترین کارایی مصرف نیتروژن در بابونه آلمانی دست یافت.
Effect of biofertilizers and different amounts of nitrogen on yield of flower and essential oil and nitrogen use efficiency of German chamomile (Matricaria chamomilla L.)
نویسندگان [English]
S. Dastborhan1؛ S. Zehtab-Salmasi2؛ S. Nasrollahzadeh3؛ A.R. Tavassoli4
1Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
3Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
4Agricultural and Natural Resources Research Center of East Azarbaijan
چکیده [English]
In order to study the effects of biofertilizers and different amount of nitrogen fertilizer on flower yield, essential oil and nitrogen use efficiency in German chamomile (Matricaria chamomilla L.), a factorial experiment based on the randomized complete block design with three replications was performed in 2008 at the agricultural research farm of the University of Tabriz. Experimental factors were: inoculation with bacteria (B0: no-inoculation, B1: inoculation with Azotobacter chroococcum, B2: inoculation with Azospirillum lipoferum and B3: inoculation with a mixture of two bacteria) and nitrogen fertilizer (N0: 0, N1: 50, N2: 100 and N3: 150 kg N/ha). The results showed that application of different amounts of nitrogen fertilizer significantly increased flower yield and essential oil when compared with control. However, there were no significant differences among application of 50, 100 and 150 kgN/ha. Although flower yield and essential oil of the plants inoculated with bacteria were higher than that of control treatment (B0), these differences were not significant. Combination of inoculation with bacteria and nitrogen fertilizer was significant. Following the inoculation with Azotobacter, mean essential oil percentage significantly decreased with increasing use of nitrogen fertilizer while in other levels of inoculation, different amounts of nitrogen fertilizer had no significant effects on mean essential oil percentage. In all inoculation levels, nitrogen use efficiency (NUE) declined with increasing amounts of nitrogen fertilizer. Nitrogen use efficiency increased in response to inoculation with bacteria (except inoculation with Azotobacter and application of 50 kg N/ha) compared to the control treatment. According to the results, application of 50 kg N/ha and inoculation with plant growth promoting rhizobacteria, leads to optimal performance and the highest NUE in German chamomile.
کلیدواژهها [English]
Plant growth promoting rhizobacteria, German Chamomile (Matricaria chamomilla L.), yield of flower and essential oil, nitrogen use efficiency