1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
2استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
3دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
خرفه (Portulaca oleracea L.) گونهای هالوفیت یکساله میباشد که میتواند بهعنوان سبزی، علوفه یا گیاه دارویی در شرایط شور مورد توجه قرار گیرد. سیلیسیم دومین ترکیب معدنی بعد از اکسیژن در کره زمین میباشد. هر چند هنوز نقش آن در گیاهان کاملاً روشن نیست، ولی اثرهای مثبتی بر عملکرد و مقاومت به تنشهای محیطی در گیاهان داشتهاست. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری و سیلیسیم بر برخی پارامترهای مورفوفیزیولوژیکی گیاه خرفه آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده با چهار سطح شوری (6/0، 7، 14 و 21 دسیزیمنس بر متر) و دو سطح سیلیسیم (عدم کاربرد و کاربرد (1 میلیمولار سیلیکات سدیم)) و با سه تکرار در سال 1387 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نتایج نشان داد وزن تر برگ و ساقه، وزن خشک برگ، تعداد برگ و شاخه فرعی در بوته، شاخص سطح برگ، سطح ویژه برگ و ارتفاع ساقه اصلی، تا سطح شوری 14 دسیزیمنس بر متر تفاوت معنیداری با شاهد نداشتند، ولی در 21 دسیزیمنس بر متر کلرید سدیم کاهش معنیداری یافتند، در حالیکه وزن ویژه برگ با افزایش شوری افزایش معنیداری یافت. کاربرد سیلیسیم تأثیر مثبت و معنیداری در تعداد برگ در بوته، ارتفاع ساقه اصلی و شاخص سطح برگ داشت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که این گیاه تا حد زیادی به شوری مقاومت دارد و میتواند در مناطق تحت تنش شوری بهعنوان گیاه دارویی مورد توجه قرار گیرد. همچنین شاید بتوان از سیلیسیم بهعنوان یک عنصر مفید در افزایش عملکرد گیاهان زراعی و همچنین افزایش مقاومت آنها به تنشهای محیطی استفاده نمود.
Effect of salinity and silicon on some morphophysiologic characters of
purslane (Portulaca oleracea L.)
نویسندگان [English]
Z. Rahimi1؛ M. Kafi2؛ A. Nezami3؛ H.R. Khozaie3
1Faculty of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2Faculty of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3Faculty of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]
Purslane (Portulaca oleracea L.) is an annual salt-tolerant species, which could be considered as vegetable, fodder or medicinal plant in saline conditions. Silicon is the second mineral element in the earth's crust after oxygen. Although its role is not so clear in plant nutrition, silicon has positive effects on plant's yield and resistance to biotic and abiotic stresses. In order to study the effects of salinity and silicon application on some morphophysiologic parameters of purslane (Portulaca oleracea L.), a greenhouse experiment was conducted at Ferdowsi University of Mashhad in a split-plot arrangement based on completely randomized block design with 3 replications during summer 2008. Four salinity levels of NaCl (0.6, 7, 14, 21dS/m) were in main plots and two silicon levels (application of one mMol sodium silicate and not application) allocated to the subplots. The results showed that salinity up to 14 dS/m did not impose any significant differences in fresh and dry weight of leaves and stem, number of leaves, branches, leaf area index, specific leaf area and height of main stem compared with control but at 21 dS/m salinity all the above mentioned parameters decreased significantly, while specific leaf weight increased with increasing salinity. Application of silicon had a positive effect on number of leaves per plant, leaf area index and height of main stem. The results indicated that purslane (Portulaca oleraceae L.) could sufficiently tolerate saline conditions and can be considered as a medicinal plant in saline soils and arid regions. Also silicon application may improve plant's yield and tolerance to environmental stresses.