سادات باریکانی, سیدحامد, ایران نژاد, بهاره. (1392). بررسی جایگاه بخش کشاورزی در اقتصاد ایران: نگاهی دوباره به نظریه محوریت بخش کشاورزی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 21(1), 153-177. doi: 10.30490/aead.2013.58682
سیدحامد سادات باریکانی; بهاره ایران نژاد. "بررسی جایگاه بخش کشاورزی در اقتصاد ایران: نگاهی دوباره به نظریه محوریت بخش کشاورزی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 21, 1, 1392, 153-177. doi: 10.30490/aead.2013.58682
سادات باریکانی, سیدحامد, ایران نژاد, بهاره. (1392). 'بررسی جایگاه بخش کشاورزی در اقتصاد ایران: نگاهی دوباره به نظریه محوریت بخش کشاورزی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 21(1), pp. 153-177. doi: 10.30490/aead.2013.58682
سادات باریکانی, سیدحامد, ایران نژاد, بهاره. بررسی جایگاه بخش کشاورزی در اقتصاد ایران: نگاهی دوباره به نظریه محوریت بخش کشاورزی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1392; 21(1): 153-177. doi: 10.30490/aead.2013.58682
بررسی جایگاه بخش کشاورزی در اقتصاد ایران: نگاهی دوباره به نظریه محوریت بخش کشاورزی
پس از انقلاب اسلامی، بخش کشاورزی در فرایند توسعه اقتصادی در اولویت قرار گرفت بهگونهای که در برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، رسیدن به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی از اهداف اساسی در این برنامه تلقی شد. برنامه دوم توسعه نیز با محوریت بخش کشاورزی طراحی شد و به مرحله اجرا درآمد. اما در برنامههای سوم و چهارم توسعه، بحثی از محوریت بخش کشاورزی به میان نیامده است. تغییر رویکرد در دو برنامه اخیر این سؤال را به ذهن متبادر میسازد که آیا بخش کشاورزی نتوانسته و یا نمیتواند به عنوان بخش محوری و کلیدی در توسعه اقتصادی کشور مطرح باشد؟ بر این اساس با استفاده از شاخص قدرت انتشار و ضریب پراکندگی آن، که از ماتریس معکوس به دست میآید، به محاسبه پیوند پیشین بخشهای مختلف اقتصادی اقدام شد. همچنین جهت محاسبه ارتباطات پسین بخشهای مختلف اقتصادی از ماتریس معکوس تولیدات استفاده گردید. بهمنظور شناسایی بخشهای کلیدی و تجزیه و تحلیل تغییرات نقش بخش کشاورزی در طول دوره مطالعه با استفاده از جداول داده - ستانده مربوط به سال 1352، 1365، 1370 و 1380 مرکز آمار ایران اقدام به رتبهبندی بخشهای اقتصادی شد. گرچه نتایج نشان از اهمیت بخش کشاورزی در تحریک تولیدات سایر بخشها به واسطه وجود ارتباطات پسین و پیشین آن با سایر بخشها دارد، ولی بخش صنایع به واسطه ارتباطات نسبتاً قویتر بین بخشی در مقایسه با سایر بخشها، قابلیت بیشتری در افزایش تولید ملی دارد. در مجموع میتوان نتیجه گرفت بخش کشاورزی یکی از دو بخش کلیدی کشور است و توانایی خوبی در تحریک تولیدات سایر بخشها دارد، لیکن بخش صنایع به واسطه ارتباطات قویتر بین بخشی، دارای قابلیت بیشتری در رشد اقتصادی کشور است. با توجه به پیوندهای پسین قوی بخش صنایع وابسته به کشاورزی، توسعه آن میتواند موجب تسریع روند توسعه و رشد بخش کشاورزی شود. طبقهبندی JEL : D57, C67, O19 کلیدواژهها: داده - ستانده، پیوندهای پسین و پیشین، کشاورزی، ایران، رشد و توسعه اقتصادی
عنوان مقاله [English]
Study of Agricultural Sector in the Iranian Economy: Revisiting the Role of Agriculture as a Leading Sector
نویسندگان [English]
S. H. Barikani؛
APERDRI
چکیده [English]
After the Islamic Revolution, agriculture development has been given a priority in the process of economic development. In the first Economic Development Plans )EDP(, the self sufficiency in agricultural highlighted as an important objective. The Second EDP, agricultural sector was considered to be a key sector in the process of economic development. However, there is no such a clear statement about agricultural sector. The shift in the sectoral development policy raises the question that whether agricultural sector does not have the potential to be a key sector in Iranian economy. Accordingly, our focus in this study is to investigate the role of agricultural sector in the economy of Iran and to address the above mentioned question. To this end, Rasmussen’s dispersion and variation indices are used to measure backward linkage effects, based on the inverse matrix. For identification of the forward linkage effects, the concept of “output-inverse” has also been applied. The sectors are then ranked to identify the key sectors. To analyze the changes in the role of agriculture, four input-output tables developed for Iran’s economy are utilized (1973, 1986, 1991 and 2001). Although the results support the importance of the agricultural sector in stimulating the economic growth of Iran through both the backward and forward linkage effects, it also shows that the manufacturing sector has higher potential to increase domestic production through inter-sectoral linkage effects. Based on this results one can conclude that the role of agriculture shall not be underestimated in the process of economic development, as it serves as one of the two key sectors in Iran. However, because of the stronger inter-sectoral linkages, the manufacturing sector has more potential to play a role in the overall growth of the Iranian economy. Due to the strong backward linkages, development of agricultural industries and food processing could be accelerated agricultural development and growth.
کلیدواژهها [English]
Input-Output, Forward and Backward Linkages, Agriculture, Iran, Economic Growth and Development