4کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
چکیده
گز روغنی (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori) یکی از گونههای با ارزش درختچهای و فراموش شده است که در مناطقی از جنوب شرقی کشور ما رویش دارد و ارزش دارویی، صنعتی و غذایی زیادی برای آن ذکر شدهاست. بهرغم اهمیت زیادی که این گونه از منظرهای مختلف دار،د تاکنون از نظر ویژگیهای مختلف زیستی ازجمله ویژگیهای کاریوتیپی مورد توجه کافی قرار نگرفتهاست. در این تحقیق چهار جمعیت گیاهی مختلف به همراه دو نمونه کشت بافتی از این گونه مورد مطالعات کاریوتیپی قرار گرفته و ضمن اندازهگیری ابعاد کروموزومی برخی از آمارههای موجود جهت سنجش تقارن کاریوتیپی نیز محاسبه شده و بر مبنای آنها جمعیتهای مختلف این گونه مورد مقایسه قرار گرفتند. اطلاعات کاریوتیپی بر مبنای دو مدل آشیانهای و فاکتوریل تجزیه و تحلیل شدند. در شمارش کروموزومی مشخص شد که کلیه فامیلها و جمعیتها دارای 28 کروموزوم بودند (28 =n2). تجزیه واریانس دادهها نیز نشان داد که جمعیتهای مورد مطالعه و کروموزومهای آنها از نظر تمامی ویژگیهای کاریوتیپی با هم اختلاف معنیداری در سطح 1% داشتند. در مواردی سلولهای آنیوپلوئید نیز مشاهده گردید. بهطور کلی این گونه دارای کروموزومهای ریزی است، بهطوری که میانگین عمومی طول کروموزومهای جمعیتهای مورد مطالعه بین 19/1 تا 1/2 میکرون متغیر بود. بیشترین طول ژنوم متعلق به جمعیت کشت بافتی کنشکی (2/51 میکرون) و کمترین طول ژنوم متعلق به جمعیت گرهون (3/33 میکرون) بود. به عبارت دیگر، نمونههای کشت بافتی از نظر ابعاد کروموزومی در دستههای جداگانه و کاملاً متفاوت از سایر جمعیتهای مطالعه شده قرار گرفتند. متقارنترین کاریوتیپ را بر مبنای TF% جمعیت چانف از خود نشان داد (45%). نامتقارنترین کاریوتیپ بر این مبنا متعلق به نمونه کنشکی بود (41%). آماره DRL و فرمول کاریوتیپی نیز این موضوع را تأیید نمود.
Karyotypic characteristics of Moringa peregrina (Forssk.) Fiori in Iran
نویسندگان [English]
Z. Nazari1؛ H. Mirzaie-Nodoushan2؛ Gh. Bakhshi-Khaniki3؛ F. Asadicorom4
1Payam Noor University, Tehran, Iran
2Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
3Payam Noor University, Tehran, Iran
4Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
چکیده [English]
Moringa peregrina (Forssk.) Fiori is an important neglected plant species, with medicinal, industrial and nutritional values, growing in South-East part of Iran. In spite of its high importance in various points of views, the species is not paid enough attention regarding various biologic aspects such as karyotypic characteristics. Four plant populations as well as two tissue cultured samples of the species were used for karyotypic studies. Chromosome dimensions were recorded on which several statistics were estimated for karyotypic asymmetric comparisons on the mentioned plant populations and samples. The recorded karyotypic data were analyzed by nested and factorial statistic models. Chromosomes counting reviled the constant diploid karyotype with 2n=2x=28 chromosomes for all of the studied samples. Analysis of variance showed significant differences (α=1%) between the plant populations and samples based on the recorded karyotypic characteristics. Several anioploid cells were also recorded. It was concluded that the species contains small chromosomes, so that general chromosome means of the studied samples varied between 1.19 to 2.1 μ. The longest genome (51.2μ) belonged to Kenshki sample which was tissue culture based sample. The shortest genome (33.3μ) belonged to Garhoon plant population. In other words tissue culture based samples grouped in distinct classes compared to other studied plant populations. Chanf plant population showed the most symmetric karyotype (45%) based on TF%, whereas, Kenshki plant population revealed the most asymmetric karyotype (41%). DRL statistic and karyotype formula also clarified the mentioned symmetry conditions.