1دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم کرج
2دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
3استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
4کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
5مربی، مرکز آموزش عالی امام خمینی
چکیده
به منظور بررسی تنوع و رابطه بین عملکرد گل و اجزاء آن، تعداد 12 ژنوتیپ گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقاتی همند آبسرد دماوند کشت و برای عملکرد گل و اجزاء عملکرد در سه کشت آبی (شاهد)، دیم و دیم همراه با مالچ مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره گلدهی، تعداد گل، وزن گل، درصد ماده خشک گل، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، ارتفاع بوته و محیط بوته (تاجپوشش) یادداشتبرداری شدند. پس از جمعآوری دادهها تجزیه همبستگی، رگرسیون و علیت انجام شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد گل در هر سه شرایط با وزن تر گلبرگ همبستگی مثبت و معنیدار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام سهم هریک از صفات مؤثر در عملکرد گل مشخص گردید. در شرایط دیم صفات تعداد گل در پایه، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، اسانس در هکتار و درصد اسانس با ضریب تبیین 7/91%، در شرایط آبی وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به گل کامل و محیط بوته با ضریب تبیین 6/ 98% و در شرایط کشت همرا با مالچ، عملکرد اسانس، درصد اسانس، ارتفاع بوته، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل و تعداد گل با ضریب تبیین 6/90% بیشترین تغییرات عملکرد گل را توجیه نمودند. براساس نتایج تجزیه علیت، وزن تر گلبرگ در هر سه شرایط کشت بیشترین تأثیر مستقیم بر روی عملکرد گل داشت و چون مقدار و جهت آن با اثر کل (ضریب همبستگی) تقریباً یکسان بود، بهعنوان مهمترین صفت در افزایش عملکرد گلمحمدی شناخته شد. صفات تعداد گل در هکتار، عملکرد اسانس در هکتار، ارتفاع بوته و محیط بوته اگرچه بهطور مستقیم در افزایش عملکرد نقش نداشتند ولی بهطور غیرمستقیم از طریق افزایش وزن تر گلبرگ در افزایش عملکرد گلمحمدی نقش مهمی داشتند. بنابراین، میتوان از آنها بهعنوان شاخصی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد گل استفاده نمود.
Path analysis of Rosa damascena Mill. performance under different conditions
نویسندگان [English]
Z. Nemati Lafmajani1؛ S.R. Tabaei-Aghdaei2؛ M.H. Lebaschi3؛ A.A. Jafari2؛ A. Najafi Ashtiani4؛ M. Daneshkhah5
1MSc Student, Islamic Azad University, Karaj Branch, Iran
2Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
3Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
4Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
5Emam-khomeini Higher Education Center, Tehran, Iran
چکیده [English]
In this research, effects of different traits on flower yield of 12 Rosa damascena Mill. accessions from different regions of Iran were analyzed under irrigation (control) and non-irrigation with and without mulch conditions. Randomized complete block designs were applied with three replications at Research Station of Homand Absard, Damavand, Iran. Flower weight, flower number, flower dry matter percentage, oil percentage, oil yield (per ha), petal weight, plant height and canopy cover were recorded. According to the correlation analysis, flower yield positively correlated with petal weight under non-irrigation with mulch, irrigated (control) and non-irrigation without mulch conditions. The statistical multivariate methods were also applied included multivariate linear regression and path analyses. Using three separate stepwise-regression analysis made it possible to determine the traits with most important impacts on the flower yield, under irrigation (control) and non-irrigation with and without mulch conditions. Flower number, petal weight, oil yield, and oil percentage under non-irrigation without mulch totally explained 91.7% of the variation among genotypes in the regression model. Petal weight, plant cover, and diameter of the species under irrigation (control) totally explained 98.6% of the variation among genotypes in the regression model. Oil percentage, oil yield, petal weight, plant height and flower number per ha under non-irrigation with mulch totally explained 90.6% of the variation among genotypes in the regression model. The results indicated that petal weight has the most direct impact on flower yield based on the path analysis and oil yield showed a negative direct effect on the flower yield under non-irrigation (without mulch) condition. Oil percentage, oil yield, petal weight, plant height and flower number per plant under non-irrigation with mulch, irrigated (control) and non-irrigation without mulch totally explained 95/5% of the variation among genotypes in the regression model. Petal weight had the highest direct impact on flower yield based on the path analysis under irrigation and non-irrigation conditions. Therefore, it is possible to consider petal weight as a magnificent character to improve flower yield of Rosa damascene.
کلیدواژهها [English]
Rosa damascena Mill, yield, drought, path analysis