1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران
2استادیار، گروه زراعت، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران
3استادیار، گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزههای فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشهبهار (Calendula officinalis L.)، مطالعهای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش بهصورت اسپلیتپلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار و در سال زراعی 90-89 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل خشکی بهعنوان فاکتور اصلی (1- پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر بهعنوان شاهد و ظرفیت زراعی (FC)، 2- پتانسیل 5/3 اتمسفر بهعنوان تنش ملایم، 3- پتانسیل 5/6 اتمسفر بهعنوان تنش نسبتاً شدید و 4- پتانسیل 10 اتمسفر بهعنوان تنش شدید) از مرحله 4 برگی و کاربرد کود زیستی نیتروژن بهعنوان فاکتور فرعی (1- شاهد (بدون اعمال تیمار)، 2- اختلاط دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه همراه با آب آبیاری و 3- تلقیح دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه بهصورت بذرمال) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که خشکی، کاربرد کود زیستی و اثر برهمکنش آنها بر ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی رنگریزههای فتوسنتزی، محتوی پرولین و درصد عصاره گل تأثیر معنیداری (p ≤ 0.01) داشت. بهطوری که بیشترین عملکرد گل (46/574 کیلوگرم در هکتار) و میزان عصاره (79/22%) در شرایط پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر حاصل شد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته (11/27 سانتیمتر) و محتوی رنگریزههای فتوسنتزی (59/17) نیز در تنش ملایم (5/3 اتمسفر) حاصل شد و محتوی پرولین در تیمار آبیاری مطلوب (ظرفیت مزرعه)، 47% کمتر از خشکی نسبتاً شدید (5/6 اتمسفر) بود. براساس نتایج، بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی پرولین و مقدار عصاره گل از کاربرد کود زیستی بهصورت بذرمال حاصل شد. بهطور کلی نتایج نشان داد که گیاه دارویی همیشهبهار میتواند همگام با کاربرد 2 لیتر کود زیستی نیتروکسین بهصورت بذرمال سطوح نسبتاً شدید خشکی (5/6 اتمسفر) را تحمل نماید.
Effect of drought stress and bio-fertilizer on flower yield, photosynthesis
pigments and proline content of Marigold (Calendula officinalis L.)
نویسندگان [English]
L. Jafarzadeh1؛ H. Omidi2؛ A. Bostani3
1MSc. Student, Deparment of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture Science, Shahed University, Tehran, Iran
2Deparment of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture Science, Shahed University, Tehran, Iran
3Deparment of Soil Sciences, Faculty of Agriculture Science, Shahed University, Tehran, Iran
چکیده [English]
To investigate the effect of drought stress and bio-fertilizer (nitrogen) on flower yield, yield components, photosynthesis pigments and proline content of Calendula (Calendula officinalis L.), a study was performed at Shahed University Agricultural Research Station, located 30 km south of Tehran. A split-plot experiment was conducted in randomized complete block design (RCBD) with three replications in cropping years of 2010-2011. Drought, as the main factor, included soil water potential (SWP) of 0.5 atm and equal to field capacity (FC) as control, SWP of 3.5 atm as moderate stress, SWP of 6.5 atm as relatively sever stress, and SWP of 10 atm as severe stress and was applied to the four-leaf stage. Application of bio-fertilizer (nitrogen) as sub factor including control, 2 liters/ha bio fertilizer (nitrogen) with water irrigation and inoculation of 2 liters/ha bio-fertilizer (nitrogen) with seed treatment), were considered in subplots. Results showed that drought, application of bio fertilizer (nitrogen) and its interaction had a significant effect (P≤0.01) on plant height, flower yield, photosynthesis pigment content, proline content, and flower extract percentage. The highest flower yield (574.46 kg.ha-1) and yield of flower extract (22.79 %) were obtained at a soil water potential (SWP) of 0.5atm (FC). Also, the highest plant height (27.11cm) and photosynthesis pigment contents (17.59 mg/g) were obtained under moderate stress (SWP of 3.5atm). Proline content under optimum irrigation (SWP of 0.5atm or FC) was 47 % lower than that of relatively severe stress (SWP of 6.5atm). Based on the results, the highest plant height, flower yield, proline content and yield of flower extract were obtained from inoculation of bio-fertilizer (nitrogen) with seed treatment. In generall, results showed that calendula along with application of two liters/ha bio-fertilizer (nitrogen) with seed inoculation can tolerate relatively severe levels of drought (SWP of 6.5 atm).