مدیری, الهام, سفیدکن, فاطمه, جمزاد, زیبا, توسلی, اختر. (1392). استخراج و شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس زیرگونههای مختلف گیاه
Ziziphora clinopodioides Lam. در رویشگاههای مختلف در ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 29(3), 611-620. doi: 10.22092/ijmapr.2013.4045
الهام مدیری; فاطمه سفیدکن; زیبا جمزاد; اختر توسلی. "استخراج و شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس زیرگونههای مختلف گیاه
Ziziphora clinopodioides Lam. در رویشگاههای مختلف در ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 29, 3, 1392, 611-620. doi: 10.22092/ijmapr.2013.4045
مدیری, الهام, سفیدکن, فاطمه, جمزاد, زیبا, توسلی, اختر. (1392). 'استخراج و شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس زیرگونههای مختلف گیاه
Ziziphora clinopodioides Lam. در رویشگاههای مختلف در ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 29(3), pp. 611-620. doi: 10.22092/ijmapr.2013.4045
مدیری, الهام, سفیدکن, فاطمه, جمزاد, زیبا, توسلی, اختر. استخراج و شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس زیرگونههای مختلف گیاه
Ziziphora clinopodioides Lam. در رویشگاههای مختلف در ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1392; 29(3): 611-620. doi: 10.22092/ijmapr.2013.4045
استخراج و شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس زیرگونههای مختلف گیاه
Ziziphora clinopodioides Lam. در رویشگاههای مختلف در ایران
1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه الزهرا، تهران
2استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
3استادیار، گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه الزهرا، تهران
چکیده
جنس Ziziphora متعلق به خانواده نعنا، شامل 4 گونه (Z. persica Bunge.، Z. capitata L.، Z. tenuior L. و Z. clinopodioides Lam.)، پراکندگی وسیعی در ایران دارد. گونه Z. clinopodioides L. با نام فارسی کاکوتی کوهی منبع غنی از روغن اسانسی است. در این تحقیق بخشهای هوایی پنج زیرگونه از گونه Z. clinopodioides Lam. از نقاط مختلف جمعآوری گردیدند. پس از خشک کردن گیاه، اسانسگیری از آن با روش تقطیر با آب صورت گرفت. جداسازی و شناسایی ترکیبهای موجود در اسانس توسط کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) انجام شد. از نظر کمّی و کیفی اسانس زیرگونههای مختلف، با یکدیگر متفاوت هستند. در اسانس زیرگونه rigida جمعآوری شده از ارومیه و فارس 15 و 19 ترکیب شناسایی شد؛ ترکیب شاخص در هر دو پولگون بهترتیب با 8/46% و 1/36% بود. در اسانس زیرگونههای filicaulis از ارسباران، bungeana از تبریز و ronnigeri از ارومیه بهترتیب 15، 18 و 19 ترکیب شناسایی شد که پولگون، بهترتیب با 46%، 23% و 52% ترکیب شاخص بود. در اسانس زیرگونه pseudodasyantha جمعآوری شده از قزوین نرسیده به زشک و قزوین بهترتیب 14 و 16 ترکیب شناسایی شد. در گیاه اول پولگون (8/49%) و در گیاه دوم لیمونن (29%) ترکیبهای شاخص هستند. در اسانس زیرگونه مذکور از دو منطقه گرمابدره و شهرستانک بهترتیب 18 و 16 ترکیب شناسایی شد. ترکیبهای شاخص گاما-ترپینن (1/16%) در زیرگونه مربوط به گرمابدره و 1،8-سینئول (4/32%) در زیرگونه مربوط به شهرستانک میباشند.
Extraction and identification of essential oil composition of different Subspecies of Ziziphora Clinopodioides Lam. from different habitats of Iran
نویسندگان [English]
E. Modiri1؛ F. Sefidkon2؛ Z. Jamzad2؛ A. Tavasoli3
1M.Sc. student, Department of Biology, Faculty of Science, Alzahra University, Tehran, Iran
2Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
3Department of Biology, Faculty of Science, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The genus Ziziphora (Lamiaceae) consists of four species (Z. clinopodioides L., Z. capitata L., Z. persica Bunge. and Z. tenuior L.), wildly distributed in Iran. Ziziphoraclinopodioides with the common Persian name of “kakuti-e kuhi” is a rich source of essential oils. In this study, aerial parts of five subspecies of Z. clinopodioides were collected. After drying the plants, the essential oils were obtained by hydro-distillation. The composition of the essential oils was analyzed and identified by gas chromatography (GC) and gas chromatography/Mass (GC/MS). The essential oils of different subspecies were different qualitatively and quantitatively. In the essential oil of subsp. Rigida, collected from Urmia and Fars, 15 and 19 compounds were identified, respectively. In both, the main compound was pulegone (46.8%) and (36.1%), respectively. In the essential oil of subsp. filicaulis from Arasbaran, subsp. bungeana from Tabriz and subsp. ronnigeri from Urmia, 15, 18 and 19 compounds were identified, respectively. The main compound was pulegone (46%), (23%) and (52%), respectively. In the essential oil of subsp. pseudodasyantha, collected from Qazvin (before to Zoshk) and Qazvin, 14 and 16 compounds were identified, respectively. Pulegone (49.8%) and Limonene (29%) were identified as the main compounds, respectively. In the essential oil of the mentioned subspecies, collected from Garmabdareh and Shahrestanak, 18 and 16 compounds were identified, respectively. The main compounds were g-terpinene (16.1%) and 1,8-cineol (32.4%), respectively.