1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند
2استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند
3مربی آموزشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند
4کارشناس ارشد زراعت
چکیده
بهمنظور بررسی اثر دور آبیاری و نیتروژن بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-gracum L.)، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی دانشگاه آزاد بیرجند در بهار سال 1388 انجام شد. دور آبیاری (در سه سطح 4، 8 و 12 روز) بهعنوان عامل اصلی و کود نیتروژن (در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم اوره در هکتار) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری پس از 4 و 8 روز تفاوت معنیداری نداشت؛ افزایش نیتروژن موجب افزایش عملکرد دانه شد ولی بین مقادیر 100 و 150 کیلوگرم اوره در هکتار تفاوت معنیداری از لحاظ عملکرد دانه دیده نشد. کاهش آب مصرفی همچنین موجب افزایش معنیدار سدیم، پرولین و کربوهیدرات، و کاهش پتاسیم، کلروفیل a، کاروتنوئید و مجموع رنگدانههای فتوسنتزی در برگ شد ولی روی کلروفیل b اثر معنیداری نداشت. نیتروژن موجب افزایش معنیدار کلروفیل a، کاروتنوئید، مجموع رنگدانهها و پتاسیم گردید. افزایش نیتروژن تا سطح 50 کیلوگرم در هکتار موجب افزایش کربوهیدرات ولی پس از آن باعث کاهش کربوهیدرات برگ شد. براساس نتایج بدستآمده در این آزمایش، میتوان بیان کرد که گیاه دارویی شنبلیله تا حدودی به خشکی مقاوم است و با در نظر گرفتن اهمیت این گیاه دارویی، میتوان در شرایط کمبود آب از آن بهعنوان جایگزین گیاهانی که ارزش اقتصادی پایینتری در شرایط کمبود آب دارند، استفاده نمود.
Effects of irrigation interval and nitrogen on seed yield and physiological characteristics of Fenugreek (Trigonella foenum-gracum L.)
نویسندگان [English]
M. Shokhmgar1؛ R. Baradaran2؛ Gh. Mosavi2؛ M. Poyan3؛ E. Arazmjoo4
1M.Sc. student, Agronomy and Plant Breeding Department, Azad University of Birjand, Birjand, Iran
2Agronomy and Plant Breeding Department, Azad University of Birjand, Iran
3Agronomy and Plant Breeding Department, Azad University of Birjand, Iran
4M.Sc. of Agronomy
چکیده [English]
In order to study the effects of irrigation interval and nitrogen on yield and some physiological characteristics of Fenugreek (Trigonella foenum-gracum L.), an experiment was carried out as split plot in randomized complete block design with three replications at Islamic Azad University of Birjand, 2009. Treatments included irrigation intervals (4, 8 and 12 days) as main plot and nitrogen fertilizer (0, 50, 100 and 150 kg.ha-1 urea) as subplot. Results showed no significant differences for seed yield in irrigation treatments after 4 and 8 days. Increasing N also led to the increase of seed yield but no significant difference was found for seed yield between 100 and 150 kg.ha-1 urea. Decreasing in water use led to the increase of Na, proline and carbohydrate and decrease of K, Cha, carotenoids and total pigments, but it had no significant effect on Chb. Nitrogen significantly increased chlorophyll a, carotenoids, total pigments, and K. Increasing N up to 50 kg ha led to the increase of carbohydrates but then reduced the carbohydrates of leaf. According to the results obtained in this experiment, it can be stated that Fenugreek is somewhat drought tolerant and considering the importance of this medicinal plant, it can be used in conditions of water scarcity as an alternative for the species that have lower economic value under water deficit.