بتولی, حسین, صفائی قمی, جواد. (1391). مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونهسا (Nepeta L.)
در منطقه کاشان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 28(1), 161-175. doi: 10.22092/ijmapr.2012.4023
حسین بتولی; جواد صفائی قمی. "مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونهسا (Nepeta L.)
در منطقه کاشان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 28, 1, 1391, 161-175. doi: 10.22092/ijmapr.2012.4023
بتولی, حسین, صفائی قمی, جواد. (1391). 'مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونهسا (Nepeta L.)
در منطقه کاشان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 28(1), pp. 161-175. doi: 10.22092/ijmapr.2012.4023
بتولی, حسین, صفائی قمی, جواد. مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونهسا (Nepeta L.)
در منطقه کاشان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1391; 28(1): 161-175. doi: 10.22092/ijmapr.2012.4023
مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونهسا (Nepeta L.)
در منطقه کاشان
1استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان (باغ گیاهشناسی کاشان)
2دانشیار، دانشکده شیمی، دانشگاه کاشان
چکیده
جنس پونهسا (Nepeta L.) متعلق به خانواده نعناعیان، دارای گونههای دارویی و اسانسدار بسیار ارزشمندی است که تاکنون بالغ بر250 گونه از این جنس در جهان و 67 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیبهای شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونهسای منطقه کاشان به نامهای پونهسای یزدی (Nepeta gloeocephala Rech. F.)، پونهسای قهرودی (N. sessilifolia Bunge) و پونهسای تنک (N. laxiflora Benth.) مورد بررسی قرار گرفتهاند. این گونهها انحصاری ایران بوده و بهترتیب در ارتفاعات درین، قهرود و مشهد اردهال کاشان دارای رویشگاههای طبیعی میباشند. سرشاخههای گلدار گونههای یادشده در بهار و تابستان سال 1384 جمعآوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شدند و به روش تقطیر با آب (Hydrodistillation) اسانسگیری شدند. برای شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصلشده به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. 29 ترکیب در اسانس گیاه پونهسای یزدی شناسایی شد که اجزای اصلی آن 1،8-سینئول (2/35%)، بتا-پینن (7/21%)، سابینن (7/7%)، ترانس-بتا-اوسیمن (1/7%)، آلفا-پینن (1/7%) و سیس-اوسیمن (9/6%) بودند. 33 ترکیب در اسانس گیاه پونهسای قهرودی شناسایی شد که اجزای اصلی آن اسپاتولنول (7/25%)، لاواندولیل استات (7/16%)، لیمونن (4/6%) و ژرانیلاستات (2/4%) بودند. همچنین تعداد 30 ترکیب در اسانس پونهسای تنک شناسایی شد که بیشترین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس این گیاه بهترتیب شامل: آلفا-پینن (7/19%)، 8،1-سینئول (8/11%)، آلفا-بیسابولول (9/6%) و دلتا-کادینن (82/6%) میباشند.
Comparison of essential oil composition of three Nepeta L. species from kashan
نویسندگان [English]
H. Batooli1؛ J. Safaei-Ghomi2
1Isfahan Research Center of Agriculture and Natural Resources (Kashan Botanical Garden), Iran
2Faculty of Chemistry, University of Kashan, Kashan, Iran
چکیده [English]
Nepeta L. genus belongs to Labiatae family that has important medicinal and aromatic species. More than 250 species in world and 67 annual and pernnial species in Iran have been reported. In this investigation, essential oil composition of Nepeta gloeocephala Rech. f., Nepeta sessilifolia Bunge and Nepeta laxiflora Benth have been staudied. The species are endemic to Iran and have natural habitats in Dorien, Ghohroud and Mashhad-e-ardahal of Kashan. The flowering branches of these species were collected in spring and summer and dried in shade (at room temperature). The flowering branches of the species subjected to volatile fraction were isolated by hydrodistillation using a Clevenger-type apparatus for 3 or 4 hours. After decanting and drying of the oils over anhydrous sodium sulfate, they were stored in vial at low temperature (4ºC) before analysis. The analysis of the oils was performed using GC and GC-MS. The results showed that, the essential oil of Nepeta gloeocephala Rech. f. was yellow in 1/3% (v/w) yield and 29 components were identified, among them, 1,8-Cineole (35.2%), Beta-pinene (21.8%), sabinene (7.8%), (E)-beta ocimen (7.1%), alpha-pinene (7.1%) and (Z)-ocimene (6.9%) were the major compounds. The essential oil of Nepeta sessilifolia Bunge was bright yellow in 0.65% (v/w) yield and 33 components were characterized, among them, spathulenol (25.8%), lavandulyl acetate (16.7%), limonene (6.4%) and geranyl acetate (4.17%) were identified. The essential oil of Nepeta laxiflora Benth was sharp yellow in 0.175% (v/w) yield and 30 components were identified, among them, alpha-pinene (19.7%), 1,8-cineole (11.8%), alpha-bisabolol (6.9%), delta-cadinene (6.8%), germacreneD-4-ol (6.2%), and caryophyllene oxide (4.4%) were main compounds.