2استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
3استادیار، گروه باغبانی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، پاکدشت
4کارشناس خبره، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
5کارشناسارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
6دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
چکیده
هاپلوئیدها و دابلهاپلوئیدها میتوانند بهطور مؤثری سرعت برنامههای اصلاحی محصولات باغبانی را افزایش دهند. این پژوهش با هدف بکارگیری دانههای گرده پرتوتابیشده بهوسیله اشعه گاما در تلاقی گلهای محمدی و القاء جنینهای هاپلوئید بکرزا انجام شد. دو ژنوتیپ G32و G40 گلمحمدی بهعنوان والدین مادری و ژنوتیپ G22 و ترکیبی از 40 ژنوتیپ گلمحمدی بهعنوان والدین پدری مورد استفاده قرار گرفتند. غنچههای والدین پدری در مرحله مناسب جمعآوری و با اشعه گاما از منبع کبالت 60 در پنج سطح دز صفر، 250، 500، 800 و 1400 گری پرتوتابی شدند. گلهای ماده که یک روز قبل از گردهافشانی اخته شده بودند با استفاده از گرده غنچههای پرتوتابی شده گردهافشانی شدند. هیپهای (میوهها) تلاقییافته از درختچههای والدین مادری در دو زمان 16 و 19 روز پس از گردهافشانی برداشت شدند. بهمنظور تعیین محیط کشت مناسب برای رشد جنینهای نابالغ حاصل از نجات جنین گلمحمدی از سه ترکیب محیط کشت MS استفاده شد. برای غلبه بر دوره خواب، نیمی از جنینها بهمدت 2 ماه در دمای 4-1 درجه سانتیگراد قرار داده شدند. درصد تشکیل میوه و تعداد بذر در هر میوه به شدت دز اشعه و نوع والد مادری و والد گردهدهنده بستگی داشت. البته ترکیب محیط کشت vit + ½MS در مقایسه با دو ترکیب مورد استفاده دیگر برای رشد جنینها مؤثرتر تشخیص داده شد. بنابراین وجود تیمار سرمادهی برای غلبه بر خواب جنینها ضروری بود. با توجه به نتایج حاصل از بررسیهای مورفولوژیک، بهویژه تعداد کلروپلاست سلولهای روزنه، تیمار 250 ؟ بیشترین میزان تولید گیاهان هاپلوئید را داشت.
2Assis. Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran
3Assis. Prof., Tehran University, Abouraihan campuse, Pakdasht
4B.Sc., Research Institute of forests and rangelands, Tehran
5M.Sc., Research Institute of forests and rangelands, Tehran
6Assoc. Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran
چکیده [English]
Haploid and doubled haploid (DH) plants are able to accelerate plant breeding programs. This study was conducted on gamma ray irradiated pollen grains of damask rose crosses and induced parthenogenic haploid embryos. Two genotypes of G32 and G40 of damask rose as maternal plant and G22 and mixed of forty collected genotypes from all over the country were used as paternal plants. After determining of suitable collecting time, paternal blooms were irradiated by gamma ray from 60 cobalt in five levels 0, 250, 500, 800 and 1400 Gy. Emasculated maternal flowers were pollinated by the irradiated pollens. Fruits were collected 16 and 19 days after pollination. In order to determination a suitable culture medium the immature embryos were extracted and cultured in three combination of MS medium. To overcome the existing dormancy, half part of embryos was kept at 1-4 degree centigrade for 2 month. Fruit formation percentage and seed averages per fruit depended on ray intensity, maternal and paternal parents. Half MS + vit in was better than the other medium. Chilling was necessary for overcoming the embryo dormancy. On the basis of morphological studies, especially number of chloroplasts in guard cells, the most haploid embryos were obtained by 250 Gy.
کلیدواژهها [English]
Damask rose, Haploidization, irradiation, pollen grain, rose