1کارشناس ارشد بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
2استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
3مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد
چکیده
پخش سیلاب بر آبخوان یک روش ساده برای استحصال سیلابهای حامل از رسوبات است که در بیشتر نقاط کشور از دسترس خارج میشوند؛ درحالیکه به نظر میرسد سیلابها دارای مواد غذایی غنی بوده و میتوانند در حاصلخیزی مخروطافکنه و دشتهای سیلابی متشکل از رسوبات دانهدرشت مؤثر واقع شده و بهرهبرداری اقتصادی از آنها را امکانپذیر سازد. بنابراین هدف این تحقیق بررسی میزان تأثیر پخش سیلاب بر حاصلخیزی خاک ایستگاه پخش سیلاب گچساران بود. بدین منظور، برای اندازهگیری نیتروژن، پتاسیم، فسفر، EC، pH، کربنآلی و بافت خاک و با توجه به نوع خاک غالب (خاک آبرفتی با تکامل ناچیز و عمق کم) از عمق اول (15-0 سانتیمتر) و عمق دوم (30-15 سانتیمتر) هر پروفیل انتخاب شده از نوارهای اول و دوم هر یک از شبکههای پخش سیلاب و نیز منطقه همجوار عرصه پخش بهعنوان شاهد، نمونهبرداری شد. مقایسه میزان فسفر، پتاسیم، ازت و کربنآلی دو عرصه پخش سیلاب و شاهد تفاوت معنیداری را نشان نداد. ولی میزان pH کاهش و درصد رس و سیلت افزایش معنیداری در عرصه پخش سیلاب نسبت به شاهد داشت. در مقدار EC نیز، هرچند که افزایش ناچیزی در عرصه پخش سیلاب داشته، ولی تغییر معنیداری نسبت به شاهد مشاهده نگردید. با توجه به تحلیل نتایج بدستآمده از آزمایش خاک و آزمونهای آماری انجام شده، مشخص گردید که در وضعیت خاک در قبل و بعد از اجرای عملیات پخش سیلاب، بدلیل عدم معنیداری تغییرات مشاهده شده بین عاملهای اصلی حاصلخیزی خاک، تغییرات قابلملاحظهای ایجاد نشد؛ به عبارت دیگر پخش سیلاب تأثیری بر افزایش حاصلخیزی خاک نداشت.
Assessment of the effects of floodwater spreading on soil fertility
(Case study: Gachsaran floodwater spreading station)
نویسندگان [English]
Mohsen Padyab1؛ Sadat Feyznia2؛ Ardeshir Shafie3
1M.Sc. of Combat Desertification, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3Research Instructor, Research Centre for Agricultural and Natural Resources, Kohgiloye and Boyerahmad, Iran
چکیده [English]
Floodwater spreading is a simple method for extracting floods which in most parts of the country are usually lost. However, floods are usually rich in nutrient and can fertilize coarse-grained alluvial fan and floodplain sediments. Therefore, the aim of this research was the investigation of the effect of floodwater spreading on soil fertility in Gachsaran floodwater spreading station. For this purpose, for measuring N, K, P, EC, pH, organic carbon and soil texture, the soil and sediments were sampled in two depths of 0-15 and 15-30 centimetersfrom first and second strips of floodwater spreading and also from the representative area (area where floodwater spreading is not performed), and the samples were analyzed in the laboratory. According to the results, the amount of P, K, N, C and EC in two areas did not show meaningful difference but pH, percentage of clay and silt, decreased and increased, respectively in floodwater spreading and representative area and showed meaningful difference. It is concluded that there was no change in soil fertility due to floodwater spreading.