1مسئول، مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین
2دانشجوی دکترای آبخیزداری، دانشگاه یزد
3مربی پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
4دانشجوی دکترای سنجش از دور، دانشکده جغرافیا و علوم زمین دانشگاه گوتینگن آلمان
چکیده
پوشش گیاهی و تولید بیولوژیک یکی از عوامل مهم در تأمین نیازهای بشری و پایداری حیات و استقرار زیستبومهای موجودات زنده است و در صورت فقدان آن در اراضی طبیعی باعث متروکه و غیرسکونی شدن عرصه خواهد شد. زوال پوشش گیاهی یکی از فرایندهای اصلی علل بیابانزایی است. در این مقاله با استفاده از روش فائو و یونپ ارزیابی بیابانزایی از منظر زوال پوشش گیاهی در زیرحوضهی رود شور قزوین انجام گردید. بدین منظور ابتدا نقشه رقومی استعداد ذاتی آسیبپذیری از میانگین هندسی سه شاخص رژیم رطوبتی، رژیم حرارتی و بافت و عمق خاک تهیه شد. برای تهیه نقشه رقومی نسبت گیاهان چندساله به یکساله، ابتدا نقشه تیپهای گیاهی منطقه (31 تیپ همگن اصلی) تعیین و در هر تیپ 4 میکروپلات مستقر و درصد پوشش گیاهی و تولید برداشت شد. در نهایت از تلفیق نقشههای رقومی استعداد آسیبپذیری و نسبت گیاهان چندساله به یکساله، نقشه نهایی پتانسیل بیابانزایی حاصل و طبقهبندی شد. از کل سطح زیرحوضه که برابر2275000 هکتار است، اراضی کشاورزی و غیرمرتعی با سطحی معادل 1034745 هکتار که 46 درصد زیرحوضه را دربرمیگیرد، در طبقهبندی ارزیابی قرار نگرفته و از بقیه آن، 31685 هکتار در کلاسه ناچیز، 1191394 هکتار در کلاسه متوسط و 17176 هکتار نیز در کلاسه شدید قرار گرفت.
Investigation on potential of desertification in terms of decay of vegetation
Case study: Rude shoor, Qazvin
نویسندگان [English]
Saeed Rashvand1؛ Jamal Mosafaee2؛ Mohammad Darvish3؛ Ammar Rafee emam4
1Research Instructor, Research Center for Agriculture and Natural Resources of Ghazvin Province, Ghazvin, Iran
2PhD. Student in Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Yazd University, Yazd, Iran
3Research Instructor, Desert Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
4PhD. Student in Remote Sensing, Faculty of Geography and Geoscience, Gottingen University, Germany
چکیده [English]
Vegetation and biological production is one of the most important factors in providing human needs and sustainability of ecosystems and living organisms. Otherwise, the natural lands will become desert and non-residential regions. Deterioration of vegetation is one of the major causes of desertification. In the current research, the assessment of desertification in terms of deterioration of vegetation was performed using the FAO and UNEP method in Rood shoor, Qazvin. For this purpose, the digital map of potential vulnerability was generated from geometric mean of three indices including moisture regime, temperature regime, soil depth and texture. For digital mapping of perennial to annual plants ratio, the map of vegetation types (31 even vegetation types) was prepared and in each type four plots were established in order to record the production and canopy cover percentage. Finally, the final map of potential desertification was generated and classified by the integration of digital maps of potential vulnerability and perennial to annual plants ratio. From the total area of the sub basin which is equal to 2275000 hectares, agricultural lands and non rangelands (1034745 ha) which covers 46 % of the sub basin were not assessed in the classification. The rest was classified as follows: 31685 ha (low), 1191394 ha (medium) and 17176 ha (high).
کلیدواژهها [English]
sub basin of Rude shur Qazvin, FAO-UNEP model, desertification, soil erosion, potential vulnerability