1دانشآموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
2دانشآموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
3استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی پردیس کرج، دانشگاه تهران
4استاد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
گاوزبان ایرانی (Echiumamoenum Fisch.) از خانواده گاوزبان و جنس اکیوم میباشد. با توجّه به اطلاعات کم مرتبط با روغن بذرهای گاوزبان ایرانی، هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه هشت توده مختلف (تهران، زردبند، اصفهان، همدان، رودبار، رحیمآباد، عزتآباد سفلی و فشکور) از نظر وزن هزاردانه، میزان و ترکیب اسیدهای چرب روغن بذر و تعیین خویشاوندی تودهها از نظر میزان روغن بذر و نیز بررسی برخی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن (توده فشکور) بود. کشت در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روغن بذر توسط سوکسله استخراج شد و ترکیبهای روغن با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی شناسایی شدند. برای اندازهگیری صفات فیزیکوشیمیایی روغن (رطوبت، ضریب شکست، عدد یدی، عدد پراکسید، عدد اسیدی و عدد صابونی، میزان کلروفیل) از روشهای استاندارد AOCS استفاده شد. در ترکیب روغنها، هفت اسید چرب شناسایی شد. اسید لینولنیک، اسید لینولئیک و اولئیک عمدهترین اسیدهای چرب بودند. وجود اسید گاما-لینولنیک در تجزیه روغن تشخیص داده شد. وزن هزاردانه و درصد روغن، در سطح 5% تفاوت معنیداری نشان ندادند، امّا اجزای تشکیلدهندهی روغن از تفاوت معنیداری برخوردار بودند. دورترین خویشاوندی بین تودههای اصفهان و رحیمآباد و حداکثر قرابت نیز در تودههای زردبند و اصفهان مشاهده شد. ضریب شکست روغن 473/1، عدد اسیدی mg NaOH/g oil1/3، عدد پراکسید meq O2/kg oil39/1، عدد یدی g I2/100 g oil3/101، عدد صابونی mg KOH/g Oil163، مقدار رطوبت 78/1%، میزان کلروفیل mg Pheophytin/kg oil9/16 و pH آن 8/5 بود.
Evaluation of oil content, fatty acid composition and physicochemical characteristics of some of Echium amoenum Fisch. accessions
نویسندگان [English]
E. Daneshfar1؛ K. Alirezalu2؛ S.M. Ahmadi Hoseini1؛ M.R. Naghavi3؛ R. Omidbaigi4
چکیده [English]
Echium amoenum Fisch. is a perennial medicinal plant belonging to family Boraginaceae. Due to low information related to the seed oil of Echium amoenum Fisch., aim of the study was to determine and comparison of eight different accessions for 1000 seed weight, composition and content of fatty acids of the seed oil and determining the affinities of the accessions with regard to the seed oil yield. Some physicochemical characteristics of the oil were also measured. The experiment was carried out in a randomized complete blocks design with three replications. Seed oil was extracted by soxhlet apparatus and the components were identified by GC/MS. For measuring the physicochemical characteristics of the oil including refractive index, acidity index, peroxide value, iodine value, saponification value, humidity, chlorophyll content and pH, standard methods of AOCS were used. Seven fatty acids were detected in composition of the oils. Linolenic acid, linoleic acid and oleic acid were identified as the main fatty acids. Acid gamma-linolenic was detected in oil analysis. No significant differences were recorded for 1000 seed weight and oil percentage at 95% level of probability while oil components showed significant differences. The farthest and the closest affinities were respectively recorded for (Esfahan and Rahim Abad) and (Zardband and Esfahan). Refractive index, acidity index, peroxide value, iodine value, saponification value, humidity, Chlorophyll content and pH were measured as follows, respectively: 1.47, 3.1 mg NaOH/g oil, 1.39 meq o2/1000 gr oil, 101.3 grI2/ 100gr oil, 163.02 mg KOH/g, 1.78%,16.9 mg Pheophytin/kg oil, and 5.8.