1مربی پژوهشی، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
2دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چکیده
گیاه CentaureadepressaM. Bieb. بهنام گلگندم، یک گیاه داروییست که از عصاره آن برای شستشوی چشم استفاده میشود و ناراحتیهای دستگاه گوارش را تا حدودی کاهش میدهد. در این تحقیق بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس اندامهای مختلف گونه C. depressa، گیاه از مناطق دماوند و تهران در مرحله گلدهی جمعآوری گردید. اندامهای گیاهان بهصورت سه نمونه ساقه همراه برگ، ریشه و گلآذین تفکیک شده، در دمای محیط خشک شده و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونههای فوق با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. بازده اسانس ساقه و برگ، ریشه و گلآذین منطقه دماوند (بر پایه وزنی- وزنی خشک شده) بهترتیب 18/0%، 13/0% و 07/0% و منطقه باغ گیاهشناسی به همان ترتیب 10/0%، 13/0% و 08/0% بود. در منطقه دماوند بیشترین ترکیبهای اسانس ساقه و برگ تیمول (5/56%)، اسپاتولنول (7/12%) و جرماکرن D (9/9%) بود. ترکیبهای اصلی اسانس ریشه پنتادکادین-1-ال (2/32%) و سیس-7-هگزادسن (5/29%) بودند. جرماکرن دی، جرماکرن B و تیمول (4/32%، 4/9% و 7/8%) بیشترین ترکیبهای اسانس گلآذین بودند. در منطقه باغ گیاهشناسی بیشترین ترکیبهای اسانس ساقه و برگ اسپاتولنول (4/25%)، Eudesma-4(15)-7-diene-1-b-ol (5/14%) و جرماکرن D (7/13%) بود. ترکیبهای اصلی اسانس ریشه تترادکانال (7/30%)، کاریوفیلناکساید (7/23%) و سیس-7- هگزادسن (3/22%) بود. تترادکانال (3/82%) و سیس-7-هگزادسن (5/15%) بیشترین ترکیبهای اسانس گلآذین بودند. با توجه به نتایج درمییابیم که در ترکیبهای اصلی اسانس دو رویشگاه و حتی اندامهای مختلف یک رویشگاه تنوع وجود دارد.
Chemical compositions of essential oils from different parts of
Centaurea depressa M. Bieb.
نویسندگان [English]
F. Askari1؛ M. Mirza2
چکیده [English]
Centaureadepressa M. Bieb. (wheat flower) is amedicinal plant that its extraction is used for eye irrigation and somewhat reduces gastrointestinal irritation. This research was aimed to investigate the essential oil of C.depressa.Different organs of C. depressa were collected from Damavand and Tehran at flowering stage. The plant organs including stem plus leaf, root and inflorescence were separated and dried at laboratory temperature and then were ground to small particles.Essential oils were obtained by hydro-distillation method and analyzed by GC and GC/MS. The yield of essential oil of stem plus leaf, root and inflorescence of Damavand samples were 0.18%, 0.13% and 0.07% w/w (dried weight), respectively and for Tehran samples the values of 0.10%, 0.13% and 0.08% were recorded, respectively. In Damavand, the major constituents of essential oil obtained from stem plus leaf, root and inflorescence were thymol (56.5%), spathulenol (12.7%) and germacrene D (9.9%); pentadecadiene-1-ol (32.2%) and Z-7-hexadecene (29.5%); and germacrene D (32.4%), germacrene B (9.4%) and thymol (8.7%), respectively. In Tehran, the major constituents of essential oil obtained from stem plus leaf, root and inflorescence were Spathulenol (25.4%), Eudesms-4(15)-7-diene-1-b-ol (14.5%) and germacrene D (13.7%); tetradecanal (30.7%), caryophyllene oxide (23.7%) and Z-7-hexadecene (22.3%); and tetradecanal (82.3%) and Z-7-hexadecene (15.5%), respectively. According to the results, it can be concluded that there is variability in essential oil compositions of the two sites and even in different plant's organs.
کلیدواژهها [English]
Centaurea depressa M. Bieb, Compositeae, essential oil, tetradecanal, Thymol, germacrene D