1استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و گروه بیوتکنولوژی گیاهان دارویی و صنعتی، پژوهشکده زیست فناوری، دانشگاه ارومیه،
2دانشجوی کارشناسیارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
3استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجانغربی
4استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
چکیده
برای بررسی اثر نیتروژن روی عملکرد پروتئین برگ گیاهان حاصل از بذرهای پیشتیمار شده بابونه آلمانی (Matricariarecutita L.) با پرتو گاما، یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تابش گاما با منبع کبالت-60 روی بذرهای بابونه آلمانی رقم Bodegold (صفر، 4، 8، 12، 16 و20 گری) و مصرف نیتروژن بهصورت کود اوره (صفر، 50، 100 و 150کیلوگرم در هکتار نیتروژن) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل بین پرتو گاما و کود نیتروژن روی عملکرد برگ، بیوماس و پروتئین، شاخص برداشت پروتئین، کارآیی مصرف نیتروژن در تولید برگ و پروتئین، عملکرد گل و عملکرد اسانس معنیدار بود. ولی درصد پروتئین و درصد اسانس تحت تأثیر پرتو گاما و نیتروژن قرار نگرفتند. بیشترین عملکرد برگ (4194 کیلوگرم در هکتار) و بیوماس (19996 کیلوگرم در هکتار) در تابش 8 گری و بهترتیب با کاربرد 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بدست آمدند. همچنین بالاترین عملکرد پروتئین (571 کیلوگرم در هکتار) در تابش 20 گری و بدون افزودن نیتروژن و پایینترین عملکرد پروتئین (151 کیلوگرم در هکتار) در تیمار بدون پرتو گاما و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده شد. بیشترین کارآیی مصرف نیتروژن برای برگ (39/67 کیلوگرم برگ بهازای مصرف هر کیلوگرم نیتروژن) و پروتئین (30/9 کیلوگرم پروتئین با مصرف هر کیلوگرم نیتروژن) از گیاهانی که بذرهای آنها قبل از کاشت 16 گری پرتو گاما دریافت کرده بودند (و با مصرف 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن)، حاصل شد. کمترین کارآیی مصرف نیتروژن برای تولید برگ (94/13 کیلوگرم برگ بهازای مصرف هر کیلوگرم نیتروژن) و پروتئین (42/1 کیلوگرم پروتئین با مصرف هر کیلوگرم نیتروژن) در تابش 16 گری پرتو گاما و با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. بهطوری که بیشترین عملکرد کاپیتول در سطوح صفر، 4، 8، 12، 16 و 20 گری تابش گاما بهترتیب با مصرف 150، 100، صفر، 150، 100 و 100 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد. بهطور کلی تابشهای بالاتر از 12 گری توانسته است نیاز به نیتروژن را در بابونه آلمانی برای تولید پروتئین کاهش دهد.
Effect of seed gamma irradiation and nitrogen fertilizer on yield and nitrogen use efficiency for protein production of Chamomilla recutita L.
نویسندگان [English]
A. Pirzad1؛ M. Alizadeh2؛ A. Hassanzadeh Gorttapeh3؛ R. Darvishzadeh4
چکیده [English]
To evaluate the effect of seed treatment with gamma rays and nitrogen application on yield and nitrogen use efficiency for protein production in Chamomilla recutita L. leaves, a factorial experiment was conducted based on randomized complete blocks design with three replications. Treatments were gamma rays from Cobalt-60 source on chamomile seeds cv. Bodegold (0, 4, 8, 12, 16, and 20 Gray) and different levels of nitrogen (0, 50, 100, and 150 kg/ha). Results showed the significant interaction effect of gamma and nitrogen on the leaf yield, biomass and protein, harvest index of protein, and nitrogen use efficiency for leaf and protein production, the yield of dried flower and essential oil. But gamma irradiation and nitrogen had no significant effect on leaf protein and essential oil percentage. The highest yield of leaf (4194 kg/ha) and biomass (19996 kg/ha) were obtained at 8 GRAY of gamma rays with 100 and 150kg/ha of nitrogen application, respectively. However, the highest yield of protein (571kg/ha) was obtained from 20 GRAY of gamma rays and 0 kg/ha of nitrogen and the lowest yield (151kg/ha) was obtained from 0 GRAY and 50kg/ha of nitrogen. The highest value of nitrogen use efficiency for leaf (67.39) and protein (9.30) production was related to the plants grown from seeds and treated by 16 GRAY of gamma and 50kg/ha nitrogen. The lowest nitrogen use efficiency for leaf (13.94) and protein (1.42) production were observed at 16 GRAY and 150kg/ha nitrogen. The highest yield of dried flower in 0, 4, 8, 12, 16 and 20 GRAY were obtained at 150, 100, 0, 150, 100 and 100 kg/ha of nitrogen application, respectively. Generally, irradiations over the 12 GRAY resulted in reducing the nitrogen application for protein production.
کلیدواژهها [English]
Matricaria recutita L, biomass, Gamma ray, protein harvest index