| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,079 |
| تعداد مقالات | 34,323 |
| تعداد مشاهده مقاله | 47,461,234 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 78,430,507 |
بررسی تغییرات پوشش گیاهی و خاک علفزارهای مناطق نیمه‌مرطوب استان مازندران (منطقه پلور) در مناطق قرق و چرا شده در یک دوره 5 ساله (1400-1396) | ||
| تحقیقات مرتع و بیابان ایران | ||
| مقاله 3، دوره 32، شماره 3، شهریور 1404، صفحه 232-254 اصل مقاله (1.75 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijrdr.2025.134288 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن قلیچ نیا* 1؛ علیرضا افتخاری2 | ||
| 1استادیار پژوهش، بخش مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده سابقه و هدف پایش و ارزیابی مراتع با تأمین اطلاعات لازم در درازمدت، زمینه برنامه‌ریزی اصولی و جلوگیری از تخریب مراتع، حفظ آب و خاک را فراهم می‌نماید. تهیه بانک اطلاعات مستمر از شاخص‌های پوشش گیاهی و خاک در مراتع و پایش روند تغییرات آنها، تعیین رابطه بین شاخص‌های پوشش گیاهی با عوامل اقلیمی، پایش روند و شدت تغییرات در مدیریت‌های مختلف و تأمین اطلاعات برای محاسبه ظرفیت درازمدت مراتع از اهداف این تحقیق بود. مواد و روش‌ها برای اجرای این تحقیق، منطقه پلور در مراتع منطقه لاریجان در استان مازندران به مدت 5 سال مورد ارزیابی و پایش شد. برای ارزیابی ویژگی‌های پوشش گیاهی در مرتع در سایت قرق و چرا شده، تعداد 3 ترانسکت 100 متری با فاصله 50 متر از یکدیگر قرار داده شد. اندازه‌گیری اطلاعات زمینی شامل ویژگی‌های گیاهی و خاکی بود. ویژگی‌های گیاهی شامل میزان درصد تاج پوشش، تراکم و تولید گونه‌های گیاهی و درصد لاشبرگ بود. ویژگی‌های خاکی شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، ازت، فسفر، پتاسیم، ماده آلی، وزن مخصوص ظاهری و بافت خاک بود. در هر ترانسکت تعداد 10 پلات یک مترمربعی و در مجموع 30 پلات در داخل و خارج قرق قرار داده شد. پوشش تاجی هر گونه گیاهی با روش اندازه‌گیری سطح تاج پوشش، تراکم گونه‌های گیاهی در سطح پلات با شمارش تعداد پایه هرگونه، تولید پلاتها براساس روش قطع و توزین و درصد پوشش سنگ و سنگریزه، درصد لاشبرگ و درصد خاک لخت نیز در پلاتها اندازه‌گیری شد. برای ارزیابی ویژگی‌های خاکی، در هر سایت سه نمونه خاک در طول هر ترانسکت از سه نقطه ابتدایی، میانی و انتهایی از زیر پای بوته‌ها و سه نمونه از فضای بین بوته‌ها در درون سایت قرق و چرا شده، برداشت شد. آنالیز و آزمون داده‌ها در نرم‌افزار Minitab16 انجام شد. نتایج نتایج آنالیز واریانس نشان داد که بین بیشتر ویژگی‌های پوشش گیاهی در سالهای مختلف، اختلاف معنی‌دار وجود داشت. بین همه متغیرهای پوشش گیاهی مورد بررسی در داخل قرق و خارج قرق، اختلاف معنی‌دار وجود داشت. بین بیشتر ویژگی‌های مورد بررسی خاک در سالهای مختلف به‌جز ماده آلی زیر بوته، اختلاف معنی‌دار وجود نداشت. بین درصد ازت، فسفر، پتاسیم، کربن آلی و ماده آلی در منطقه قرق و خارج از قرق، اختلاف معنی‌دار وجود داشت. مقایسه میانگین‌های پوشش گیاهی در سالهای مختلف نشان داد که بیشترین میانگین درصد کل پوشش مربوط به منطقه قرق بود. بیشترین مقدار میانگین درصد پوشش گیاهی به ترتیب مربوط به سالهای 1398، 1399، 1397 و 1400 و کمترین آن مربوط به سال 1396 بود. همبستگی بین درصد پوشش کل منطقه قرق با تولید کل، درصد ازت و ماده آلی زیر و خارج گیاه، هدایت الکتریکی زیر گیاه و میزان بارندگی فصل رشد، معنی‌دار بود. در منطقه چرا شده، همبستگی بین درصد پوشش منطقه قرق با تولید کل، ماده آلی زیر و خارج گیاه و بارندگی فصل رشد، معنی‌دار شد. همبستگی بین تولید کل در منطقه قرق چرا شده با درصد پوشش کل، درصد ازت و ماده آلی زیر و خارج گیاه، هدایت الکتریکی زیر گیاه و میزان بارندگی فصل رشد، معنی‌دار بود. نتیجه‌گیری بررسی‌ها نشان داد، دو عامل بارندگی و مواد آلی خاک، به‌صورت مثبت و افزایشی در درصد پوشش گیاهی و تولید، نقش دارند. مقدار تولید علوفه، دارای بیشترین حساسیت نسبت به تغییرات بارندگی است. ازاین‌رو، در مدیریت چنین رویشگاه‌هایی و به‌ویژه در استفاده از روش‌های تعیین وضعیت مرتع، باید بیشتر بر ارزیابی سالانه تولید علوفه نسبت به سایر شاخص‌های گیاهی تأکید شود. نظر به اینکه، اندازه‌گیری مستقیم تولید علوفه، زمان‌بر و پرهزینه است، می‌توان با اندازه‌گیری ارتفاع علوفه، مقدار عملکرد رویشگاه را به‌طور غیرمستقیم برآورد کرد. برای محاسبه ظرفیت چرای بلندمدت این رویشگاه‌ها، که از موارد مهم و بنیادی در مدیریت مراتع شمال کشور است، تداوم اجرای پایش و اندازه‌گیری تولید علوفه طی چندین سال متوالی از ملزومات اساسی است. مطلوب است که طی دوره پایش، ترسالی، سال نرمال از نظر بارندگی و خشکسالی اتفاق بیفتد. اگرچه به این موضوع باید اشاره کرد که طی پنج سال اندازه‌گیری پوشش گیاهی، دوره‌های مختلف ترسالی، سال نرمال ازنظر بارندگی و خشکسالی در منطقه روی داده است، اما با هدف دستیابی به نتایج معتبر و مستند بیشتر، تداوم آماربرداری ضروریست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزیابی مراتع؛ استان مازندران؛ پایش؛ سایت پلور؛ مدیریت مراتع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating changes in vegetation and soil of grasslands in semi-humid areas of Mazandaran province in exclosure and grazed areas during five years (2017-2021) - Polour site | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hasan Ghelichnia1؛ Alireza Eftekhari2 | ||
| 1Associate Prof, Forest and Rangeland Research Department. Mazandaran Agriculture and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Sari,Iran | ||
| 2Assistant Professor, Rangeland Research Department. Research Institute of Forests and Rangelands, AREEO, Tehtan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| ABSTRACT Background and objective The monitoring and evaluation of rangelands provides the necessary information for the basic planning of rangeland management and as a result prevents the destruction of rangelands and water and soil conservation. The goals of this research are to prepare a continuous database of vegetation and soil indicators in rangelands and monitor their changes, determine the relationship between vegetation indicators and climatic factors, determine the trend and intensity of changes in different managements, and provide information for calculating long-term capacity of rangelands. Methodology For this study, the Polour site was selected in the rangelands of Baladeh region in Mazandaran province and was evaluated and monitored for 5 years. In order to evaluate the indicators of vegetation cover, 3 transects of 100 meters were placed at a distance of 50 meters from each other. Vegetation and soil factors were measured.Vegetation factors included canopy cover, density and production of plant species, litter, rangeland condition and trend. Soil factors include pH, EC, nitrogen, phosphorus, potassium, organic matter, soil bulk density and soil texture. 10 plots 1m2 were placed along each transect and a total of 30 plots in exclosure and grazed areas. The canopy cover of any plant species with the method of measuring the canopy surface, the density by counting the number of species, the production by cutting and weighing, and the percentage of stone and gravel cover, litter,the and the bare soil were also measured in the plots. Statistical analyses were done in Minitab16 software. Results The results of analysis of variance have shown that there is a significant difference between most of the vegetation factors in different years. There is a significant difference between all the investigated vegetation variables in exclosure and grazed areas. There is no significant difference between most of the investigated soil factors in different years, except for the organic matter under the plant. There is a significant difference between the percentage of nitrogen, phosphorus, potassium, organic carbon and organic matter in exclosure and grazed areas. The comparison of the averages of vegetation cover in different years shows that the highest average percentage of the total cover was related to exclosure area. The highest average value was related to the years 2020, 2021, 2018 and 2019, respectively, and the lowest was related to the year 2017. The correlation between the coverage percentage of the exclosure area with the total production, the percentage of nitrogen and organic matter under and outside the plant, electrical conductivity under the plant and the amount of rainfall in the growing season is significant. In the grazed area, there is a significant correlation between the coverage percentage of the exclosure area with total production, organic matter under and outside the plan t, and rainfall during the growing season. Correlation between the total production in the grazed area with the percentage of total coverage, the percentage of nitrogen and organic matter under and outside the plant, electrical conductivity under the plant and the amount of rainfall in the growing season is significant. Conclusion There is a significant difference between the fexclosure and grazed areas in terms of some soil factors. There is a significant difference between the indicators of vegetation cover during the studied years. The highest amount of coverage and production in both exclosure and grazed areas was in 2021 and the lowest in 2017. The results of the correlation test showed that total rainfall, autumn and winter rainfall, and growing season rainfall had the highest correlation in the canopy cover and plant production. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Monitoring, Evaluation of rangelands, Rangeland management, Mazandaran province, Polour site | ||
| مراجع | ||
|
Refrenses
Abdelrahim, A., Elbalola, A., Ibrahim, S., Yousef, B., Ahmed, A. and Elshikh. B., 2021. Correlations between some vegetation attributes and soil physicochemical properties at selected wet season grazing Sites Central Sudan. Journal of rangeland science, 3(11): 310-320. https://oiccpress.com/journal-of-rangeland-science
Abdollahi, J., Arzani, H., Naderi, H., 2013. Stimating of forage production using climatic indicies (Rainfall, temperature and wind velocity), a case study: steppe rangeland, Yazd, Pish-kooh area. Iranian Journal of range and desert research, 20(2): 240-249. (In Persian with english summary). https://doi.org/10.22092/ijrdr.2013.5760
Ahmadi, T., Malekpour, B., Kazemi,S., 2011. Investigating the effect of water on the physical and chemical properties of the soil in the old Lashek Kejur, Mazandaran, Plant ecophysiology, 14 (30): 89-100. https://sanad.iau.ir/Journal/jpec/Article/1084502
Akbarzadeh, M., 2005., Study of vegetation changes in Roudshur exclosure. Iranian journal of range and desert research, 12(2): 165-209. (In Persian with english summary). https://doi.org/10.22092/ijrdr.2019.119938
Akbarzadeh, M., Moghadam, M., Jalili, A., Jafari, M. and Arzani, H., 2009. Effect of precipitation on cover and production of rangeland plants in natural resources, 4(60): 307-322. (In Persian with English summary). https://www.sid.ir/paper/22973/en
Akhzari, D., Sori, M. and Omidvari, S., 2016. Studying the effect of grazing on soil physicochemical properties in a summer rangeland (Case study: Zagheh rangeland, Lorestan Province). Range management, 3 (1): 19-32 (In Persian with English summary). https://doi.org/10.22069/JRM.2017.11754.1227
Arzani, H., Abedi, M., 2015. Rangeland assessment: vegetation measurement. University of Tehran Press, 304p.
Amiri, F., Basiri, M., 2008. Comparison of some characteristics of soil and vegetation of rangelands in two regions of grazing and ungrazing areas. Rangeland, 2(3): 237-253. (In Persian). https://rangelandsrm.ir
Bai, Y., Wu, J., Xing, Q., Pan, Q., Huang, J., Yang, D. and Han, X., 2008. Primary production and rain use efficiency across a precipitation gradient on the Mongolia plateau. Ecology, 89:2140-2153. https://doi.org/10.1890/07-0992.1
Baumgardt, J. A., Morrison, M. L., Brennan, L. A., Pierce, B. L. and Campbell, T. A., 2019. Development of multispecies, long-term monitoring programs for resource management. Rangeland ecology and management, 72 (1): 168–181. https://doi.org/10.1016/j.rama.2018.07.010
Boyte, S. P., Wylie, B. K. and Major, D. J., 2019. Validating a time series of annual grass percent cover in the Sagebrush ecosystem, Rangeland ecology and management, 72 (2): 347–359. https://doi.org/10.1016/j.rama.2018.09.004
Chamanpira, R., Siahmansour,R. and Arzani,H., 2020. Investigation the relationship between forage production and canopy of plant species in semi-steppe rangelands of Zagheh, Lorestan. Iranian Journal of range and desert research 2(27): 204-214. (In Persian with english summary). https://doi.org/10.22092/ijrdr.2020.121970.1729
Comstock, J. P. and Ehleringer, J. R., 1992. Plant adaptation in the Great basin and Colorado Plateau. Great basin naturalist, 52, 195-215. https://scholarsarchive.byu.edu/gbn/vol52/iss3/1/
Derner, J.D., Hart, RH., 2007. Livestock and vegetation responses to rotational grazing in short-grass steppe.West North Am Nat.;67(3):359-67. https://www.jstor.org/stable/41717615
Epstein, H.E., Lauenroth, W.K. and Burke, I.C., 1997. Effects of temperature and soil texture on ANPP in the US great Plains. Ecology, 78(8), pp.2628-2631. https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com
Farahani, A., Eftekhari, A., Mirdavoudi, H. and Goudarzi, G., 2022. The effect of exclosure and climate changes on vegetation characteristics in the saline habitats of Meyghan playa margin, Arak. Iranian journal of range and desert research, 3(29): 201-210. (In Persian with english summary). https://doi.org/10.22092/ijrdr.2022.127631
Fulbright, T., Drabek, D., Ortega, J., 2021. Forb standing crop response to grazing and precipitation. Rangeland ecology management. 79:175–185. https://doi.org/10.1016/j.rama.2021.08.007
Habibian, M., Eftekhari,A., Khodagholi, M., and Kamali, N., 2021. Investigating the monitoring and changes of plant indices in the semi-steppe rangelands of Khalil Beyg Arsanjan, Fars. Plant ecophysiology, 13(46): 55-69. (In Persian with english summary). 20.1001.1.20085958.1400.13.46.5.9
Hou, Y., Zhou, G., Xu, Z., Liu, T. and Zhang, X., 2013. Interactive effects of warming and increased precipitation on community structure and composition in an annual forb dominated desert steppe. PLoS one, 8(7), p.e70114. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0070114
Joneidi, H., Azizi, N., Osati, K. and Bandak, I., 2020. The effects of precipitation variability on the canopy cover of forage species in arid rangelands, Iran. Arabian Journal of geosciences, 13, pp.1-9. https://doi.org/10.1007/s12517-020-05901-x
Jones, M.O., Naugle, D.E., Twidwell, D., Uden, D.R., Maestas, J.D. and Allred, B.W., 2020. Beyond inventories: emergence of a new era in rangeland monitoring. Rangeland ecology and management, 73(5), pp.577-583. https://doi.org/10.1016/j.rama.2020.06.009.
Jongen M., Pereira, JS., Aires, LMI. And Pio, CA., 2011. The effects of drought and timing of precipitation on the inter-annual variation in ecosystem-atmosphere exchange in a mediterranean grassland. Agricultural and forest meteorology, 151: 595–606. https://doi.org/10.1016/j.agrformet.2011.01.008
Kachergis, E., Miller, S.W., McCord, S.E., Dickard, M., Savage, S., Reynolds, L.V., Lepak, N., Dietrich, C., Green, A., Nafus, A. and Prentice, K., 2022. Adaptive monitoring for multiscale land management:Lessons learned from the assessment, inventory, and monitoring (AIM) principles. Rangelands, 44(1), pp.50-63. https://doi.org/10.1016/j.rala.2021.08.006
Gebremedhn, H.H., Ndiaye, O., Mensah, S., Fassinou, C., Taugourdeau, S., Tagesson, T. and Salgado, P., 2023. Grazing effects on vegetation dynamics in the savannah ecosystems of the Sahel. Ecological processes, 12(1), p.54. https://doi.org/10.3390/ land11050639.
Koerner, S., Smith, M., Burkepile, E., 2018. Change in dominance determines herbivore effects on plant biodiversity. Natural ecology evolution, 2:1925–1932. https://doi.org/10.1038/s41559-018-0696-y
Lauenroth,W.K., Sala, O. E., Long-term forage production of north American shortgrass steppe.Ecologiacal applications, 294); 397-403. https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com
Mc Cord, S.E. and Pilliod, D.S., 2022. Adaptive monitoring in support of adaptive management in rangelands. Rangelands, 44(1), pp.1-7. https://doi.org/10.1016/j.rala.2021.07.003
Mirzaii Mosivand, A., Tarnian, F., 2020. Comparison of vegetation and soil characteristics in two tracts of rangeland, grazed and non-grazed (Case study: Northeast of Delfan County -Lorestan). Rangeland, 14 (2): 71-83. http://rangelandsrm.ir/article-899-1-en.html.
Mirzaii Mosivand, A., 2022. The Impact of Livestock Grazing Intensity on the quantity and quality of Bromus tomentellus Boiss aerial organs (Case study: Northeast of Delfan County), Plant ecosystem conservation, 10(21): 57-67, (In Persian with english summary). http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-849-fa.html
Motamedi, J., Jalili, A., Arzani, H. and Khodagholi, M., 2021. Causes of rangeland degradation in the country and solutions to get out of the current situation. Journal of Iran nature, 4(5): 21-44. (In Persian with english summary). https://doi.org/ 10.22092/IRN.2020.122530
Motamedi,J., 2022. Measurement and monitoring of vegetation of saline habitats on the western shore of Lake Urmia, Journal of range and watershed management, 75(3): 449-470. (In Persian with english summary). https://doi.org/ 10.22059/jrwm.2022.341008.1653
Naseri, S., Arastoo, B. and Parvaneh, T., 2021. Influence of climatic factors on forage production and vegetation cover of Iran's upland rangeland (Jashloobar Rangeland, Semnan Province). Journal of rangeland science, 4(11): 386-401. (In Persian with english summary).https:// doi.org /680710
Pei, S., Fu, H. and Wan, C., 2008. Changes in soil properties and vegetation following exclosure and grazing in degraded Alxa desert steppe of Inner Mongolia, China. Agriculture, ecosystems & environment, 124(1-2), pp.33-39. https://doi.org/10.1016/j.agee.2007.08.008
Rahmani, E., Jalili, A., Pourhashemi, M., eftekhari, A., Farashtiani, M. and Sefidkon, F., 2022. Monitoring of Iran nature. Journal of Iran nature. 7(7): 67-89. (In Persian with english summary). https:// doi.org /10.22092/IRN.2022.126100
Rashtian, A., Karimipour, Z., Ghasemi, S., 2021. The impact of utilization of rangelands on soil carbon mineralization kinetics (Case study: Saderabad of Nodoushan steppe (rangelands in Yazd province). Forest and range protection research. 19(1); 19-30. (In Persian). https://doi/22092/IJFRPR.2021.351502.1437
Rivas-Arancibia, SP., Montaña, C., Velasco Hernández, JX. and Zavala-Hurtado, JA., 2006. Germination responses of annual plants to substrate type, rainfall, and temperature in a semi-arid inter-tropical region in Mexico. Arid Environment, 67: 416–427. https://doi.org/10.1016/j.jaridenv.2006.03.005
Salarian, F., Ghorbani, J. and Safaeian, N., 2013. Vegetation changes under exclosure and livestock grazing in Chahar Bagh rangelands in Golestan province. Iranian Journal of range and desert research,1(20): 115-129. (In Persian with english summary). https://doi.org/10.22092/ijrdr.2013.2987
Salve, R., Sudderth E.A., Clair, SB. and Torn, M.S., 2011. Effect of grassland vegetation type on the responses of hydrological processes to seasonal precipitation patterns. Hydrology, 410: 51–61. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2011.09.003
Samadi Khangah, S., Ghorbani, A., Choukali, M., Moameri, M., Badrzadeh, M. and Motamedi, J., 2021. Effect of grazing exclosure on vegetation characteristics and soil properties in the Mahabad Sabzepoush rangelands, Iran. Ecopersia, 9(2), pp.139-152. http:// doi:10.1023/A:1017529816140
Sanaei, A., Sayer, E., Saiz, H., 2021. Species co-occurrence shapes spatial variability in plant diversity–biomass relationships in natural rangelands under different grazing intensities. Land degrad developement, 32:4390–4401. https://doi.org/10.1002/ldr.4044
Sharifi, J., Shahmoradi, A., Nori, A. and Mohammadi, D., 2016. Vegetation monitoring of semi-steppe rangelands in Ardabil province (Case study: Aqdagh pastures in Khalkhal region). Rangeland, 3 (11): 283-293. (In Persian with English summary). http://rangelandsrm.ir/article-1-503-fa.html
Sheidai Karkaj,E., Jafari Fotami, I. and Niknahad Gharmakher, H., 2016. The importance of climate in determining the effect of rangeland enclosure on change some soil characteristics of rangelands, Desert ecosystem engineering 5(13): 39-56. (In Persian with english summary. https://deej.kashanu.ac.ir
Siebert, F., Dreber, N., 2019. Forb ecology research in dry African savannas: knowledge, gaps, and future perspectives. Ecol Evol 9:7875–7891. https://doi.org/10.1002/ece3.5307
Sori, M., Bayat, M., Arzani, H. and Khodagholi, M., 2019. Estimation of long-term forage production of Fars steppe rangelands based on climatic parameters. Jouranal of range and watershed, 4 (72): 995-1009.. (In Persian with english summary). https://doi.org/10.22059/jrwm.2020.287255.1408
Xia, Y., Moore, D.I., Collins, S.L. and Muldavin, E.H., 2010. Aboveground production and species richness of annuals in Chihuahuan Desert grassland and shrubland plant communities. Arid Environment, 74: 378–385. https://doi.org/10.1016/j.jaridenv.2009.08.016
Yalcin, E., 2018. The rlationship among aboveground biomaa, primary productivity, precipitation and temperature in grazed and ungrazed temperature grassland from northern Turkey. Black sea Journal of engineering and science, 1(3): 107-113. https://dergipark.org.tr/en/pub/bsengineering/issue/38628
Yan, H., Liang, C., Li, Z., Liu, Z., Miao, B., He, C. and Sheng, L., 2015. Impact of precipitation patterns on biomass and species richness of annuals in a dry steppe. PLoS One, 10(4). ttps://doi.org/10.1371/journal.pone.0125300
Zhang, B., Cao J., Bai, Y., Zhou, X., Ning, Z. and Yang, S., 2013. Effects of rainfall amount and frequency on vegetation growth in a Tibetan alpine meadow. Climatic change. 2013; 118: 197–212. https://doi.org/10.1016/j.catena.2022.106629
Zhao, H., Cui, J. and Zhou, R., 2007. Soil properties, crop productivity and irrigation effects on five croplands of Inner Mongolia. Soil and tillage research, 93: 346–355. https://doi.org/10.1016/j.still.2006.05.009
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 72 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 30 |
||