1دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابعطبیعی یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد،
2مربی پژوهش، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابعطبیعی یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
3محقق بخش تحقیقات آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابعطبیعی یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
4کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد
5محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
چکیده
جنس علف شور (Salsola) از خانواده اسفناجیان (Chenopodiaceae) و بزرگترین جنس در زیرخانوادهSalsoloideae است که با 130 گونه بهطور گسترده در مناطق خشک و نیمهخشک جهان پراکنش دارد. ویژگیهایی مانند مقاومـت بـه خشـکی و شـوری، مقاومت در برابر آفات و بیماریها، سیستم ریشهای عمیق، توانایی حفاظت خاک، قدرت بالای تولید بذر و علوفه، کارایی بـالا در جذب آب و شـکلهـای زیسـتی مختلف، موجب برتری این جنس بر سایر جنسها شده است. با توجه به گسترش مناطق شور در کشور، استفاده از گیاهان خانواده اسفناج، که توانایی زیست در این نوع از رویشگاهها را دارند، از اهمیت بسزایی برخوردارند. با توجه به اهمیت حفظ گونههای انحصاری و استفاده از آنها جهت احیای مراتع، بررسی رویشگاه این گونه ضروری به نظر میرسد. این نوشتار به ویژگیهای منطقه رویشی گونه Salsola abarghuensisکه انحصــاری ایــران و کویر چاهبیگی (ابرکوه) است، میپردازد. گسترش زمینهای کشاورزی و باغهای پسته، پایینرفتن سطح آب زیرزمینی، تخریب رویشگاه توسط انسان و زادآوری کم این گونه بهدلیل شوری بالای خاک و خشکسالیهای مداوم، از مهمترین عواملی هستند که موجب میشود تا توجه بیشتری به این رویشگاه شود، اعلام محدوده حضور این گونه کمیاب بهعنوان ذخیرهگاه ژنتیکی و منطقه حفاظتشده ضروری به نظر میرسد.
Introducing the habitat of the endemic species Salsola abarghuensis Assadi and the necessity of its conservation
نویسندگان [English]
Sedigheh Zarekia1؛ Ali Mirhoseini2؛ Alibeman Mirjalili3؛ Mohammad Reza Ahmadi4؛ Mohammadtaghi Zare5
1Prof Associate, Forest and Rangeland Research Division, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Yazd, Iran.
2Senior Research Expert, Forest and Rangeland Research Division, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Yazd, Iran
3Research Expert, Watershed Research Division, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Yazd, Iran
4Research Expert, Office of Natural Resources and Watershed Management of Yazd Province
5Research Expert, Forest and Rangeland Research Division, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Yazd, Iran
چکیده [English]
The genus Salsola belongs to the family Chenopodiaceae and is the largest genus within the subfamily Salsoloideae. It is widely distributed across arid and semi-arid regions of the world, encompassing 130 species. Characteristics such as drought and salinity tolerance, resistance to pests and diseases, a deep root system, soil stabilization capacity, high seed and forage productivity, efficient water absorption, and diverse life forms have rendered this genus superior to many others. Given the increasing spread of saline areas in the country, the utilization of Chenopodiaceae plants that can survive in such habitats is of significant importance. In light of the importance of conserving exclusive species and their potential use in rangeland restoration, investigating the habitat of this particular species becomes essential. This article examines the features of the growing environment of Salsola abarghuensis, a key plant element of the Irano-Turanian region, which is endemic to Iran and specifically found in the Chah Beigi (Abarkooh) Desert. The expansion of agricultural lands and pistachio orchards, declining groundwater levels, human-induced habitat degradation, and limited reproduction due to high soil salinity and prolonged droughts are among the most critical factors threatening this species. These challenges highlight the urgent need for increased attention to its habitat and support efforts to designate this rare species as a genetic reserve and protected area.
کلیدواژهها [English]
Salsola, salty areas, halophyte, desert
مراجع
اسدی، م.، 1399. تیره اسفناجیان (Chenopodiacae) در ایران، مقاوم در زیستگاههای سخت و شکننده. نشریه طبیعت ایران، 5(6): 27-35.
اسدی، م.، 1380. فلور ایران، شماره 38: تیره اسفناجیان (Chenopodiaceae)، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 510 صفحه.
جلیلی، ع. و جمزاد، ز.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستمهای ایران. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 140 صفحه.
زارع کیا، ص. و ابوالقاسمی، م.، 1399. جنس علف شور (سالسولا)، قابلیتها و ظرفیتها )با تأکید بر احیای مراتع تخریبیافته و تأمین علوفه(. نشریه طبیعت ایران، 5(3): 79-86. DOI: 10.22092/irn.2020.122117
عصری، ی.، 1391. گیاهان مرتعی ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 1107 صفحه.
مقیمی، ج.، 1384. معرفی برخی گونههای مهم مرتعی. آرون، 670 صفحه.
مصلح آرانی ا.، بخشی خانیکی، غ.، نعمتی، ن.، سلطانی، م. 1389. بررسی اثر تنش شوری بر جوانه زنی و بنیه بذر در سه گونه سالسولا (Salsolaarbuscula, Salsolayazdiana, Salsolaabarghuensis). تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 18(2):368-279.
میرحسینی، ع.، جمزاد، ز. و باغستانی میبدی، ن. 1385. جمعآوری و شناسایی فلور استان یزد و تشکیل هرباریوم استانی (فاز2). گزارش نهایی طرح پژوهشی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، 144 صفحه.
میرحسینی، ع.، جمزاد، ز. و جلیلی، ع.، 1403. بررسی جایگاه حفاظتی گونههای انحصاری خانواده اسفناج (Chenopodiaceae) در استان یزد. شورورزی، 2(1):19-28
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 37
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 29
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب