پرویز, لاله, سلامت اقباش, محمد, نظرزاده, صبا. (1404). ادغام رویکرد فازی و زمینآمار در پهنهبندی pH خاک (در بخشهایی از استانهای آذربایجان شرقی و غربی). سامانه مدیریت نشریات علمی, (), -. doi: 10.22092/ijsr.2025.367408.764
لاله پرویز; محمد سلامت اقباش; صبا نظرزاده. "ادغام رویکرد فازی و زمینآمار در پهنهبندی pH خاک (در بخشهایی از استانهای آذربایجان شرقی و غربی)". سامانه مدیریت نشریات علمی, , , 1404, -. doi: 10.22092/ijsr.2025.367408.764
پرویز, لاله, سلامت اقباش, محمد, نظرزاده, صبا. (1404). 'ادغام رویکرد فازی و زمینآمار در پهنهبندی pH خاک (در بخشهایی از استانهای آذربایجان شرقی و غربی)', سامانه مدیریت نشریات علمی, (), pp. -. doi: 10.22092/ijsr.2025.367408.764
پرویز, لاله, سلامت اقباش, محمد, نظرزاده, صبا. ادغام رویکرد فازی و زمینآمار در پهنهبندی pH خاک (در بخشهایی از استانهای آذربایجان شرقی و غربی). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; (): -. doi: 10.22092/ijsr.2025.367408.764
ادغام رویکرد فازی و زمینآمار در پهنهبندی pH خاک (در بخشهایی از استانهای آذربایجان شرقی و غربی)
اطلاعات کیفیت خاک نقش مهمی در برنامهریزی کاربری اراضی و مدیریت منابع دارد و آگاهی در مورد توزیع مکانی این اطلاعات در مدیریت پایدار زمین و تولید کشاورزی مورد نیاز است. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات 53 نقطه در استان-های آذربایجانشرقی و غربی نقشه pH خاک تهیه شد. تهیه نقشه پهنهبندی با سه رویکرد زمینآمار (کریجینگ با تحلیل حساسیت نیم تغییرنما)، رگرسیون (خطی و فازی) و ترکیب دو رویکرد فازی و کریجینگ انجام گرفت. در رویکرد رگرسیون لایههای ورودی شامل لایه بافت خاک، مدل رقومی ارتفاع، شیب و جهت شیب در نظر گرفته شدند. در نقشههای تهیه شده مناطق شمالی محدوده مطالعاتی دارای مقادیرpH پایینی هستند و هر چه قدر به طرف جنوب غربی حرکت شود، مقادیر pH افزایش مییابد. مقایسه رویکردها نشان داد که دقت عملکرد رگرسیون خطی پایین است، به طوری که میزان افزایش ضریب نابرابری Theil از کریجینگ و رگرسیون فازی به رگرسیون خطی به ترتیب برابر با 55/55 و 27/27 درصد است. مقادیر ضریب جرم باقی مانده در دو روش کریجینگ و رگرسیون فازی خیلی نزدیک بهم هستند، ولی مقدار ضریب جرم باقی مانده در روش ترکیبی نسبت به دو روش کاهش داشته است (حدود 57/57 درصد). سطح معنیداری آزمون LSD در سطح یک درصد از رویکرد ترکیبی به کریجینگ و فازی به ترتیب 24/63 و 67 درصد کاهش داشته است، یعنی رویکرد ترکیبی به دادههای مشاهداتی نزدیکتر هستند و این مساله دقت روش ترکیبی را نشان میدهد. شیب خط برازشی بر نمودار pH و ارتفاع در 73 نقطه که به طور تصادفی استخراج شدند، مثبت بود که حاکی از افزایش pH در مناطق مرتفع است. تهیه نقشه پهنهبندی pH خاک میتواند در تعیین مکان مناسب برای کشت و یا انتخاب گیاه مناسب برای کشت براساسpH خاک در منطقه به عنوان راهنما عمل کند.
Incorporation of fuzzy and geostatistics approach in soil pH zoning (In parts of East and West Azerbaijan provinces)
نویسندگان [English]
Laleh Parviz1؛ Mohammad Salamat2؛ Saba Nazarzadeh3
1Azarbaijan Shahid Madani University
2Azarbaijan Shahid Madani University
3Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]
Soil quality information plays an important role in land use planning and resource management, and knowledge about the spatial distribution of this information is needed in sustainable land management and agricultural production. In this research, a soil pH map was prepared using the information of 53 points in the provinces of East and West Azerbaijan. The zoning map was prepared with three geostatistical approaches (kriging with sensitivity analysis of semivariogram), regression (linear and fuzzy) and a combination of two approaches, fuzzy and kriging. In the regression approach, input layers including soil texture, digital elevation map, slope and aspect were considered. In the prepared maps, the northern areas of the study area have low pH values, and the more you move to the southwest, the pH values increase. The comparison of the approaches showed that the accuracy of the linear regression performance is low, so that the increase of the Theil's inequality coefficient from kriging and fuzzy regression to linear regression is equal to 55.55 and 27.27%, respectively. The values of the Coefficient of Residual Mass in the two methods of kriging and fuzzy regression are very close to each other, but the value of the Coefficient of Residual Mass in the combined method has decreased compared to the two methods (about 57.57%). The significance level of the LSD test at the level of one percent of the combined approach to kriging and fuzzy has decreased by 63.24 and 67%, respectively, that is, the combined approach is closer to the observational data and this shows the accuracy of the combined method. The slope of the trend line on the graph of pH and height was positive in 73 randomly extracted points, which indicates an increase in pH in high areas. Preparation of soil pH zoning map can serve as a guide in determining the right place for cultivation or choosing the right plant for cultivation based on soil pH in the region.
کلیدواژهها [English]
Digital elevation map, Linear regression, Sensitivity analysis, Kriging, Semivariogram
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب