| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,015 |
| تعداد مقالات | 33,700 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,906,893 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 44,032,105 |
بررسی رابطه بین فراوانی وقوع طوفانهای گرد و غبار با متغیرهای دمایی در جنوب شرقی ایران (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان) | ||
| تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 اردیبهشت 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijfrpr.2025.368227.1657 | ||
| نویسندگان | ||
| مائده نصری1؛ محمد رحیمی* 2؛ هادی جلیلی3؛ فرشته طریقت4؛ علی اکبر دماوندی5 | ||
| 1دکتری کنترل و مدیریت بیابان، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، | ||
| 2نویسنده مسئول، محمد رحیمی، استاد، دانشکده مطالعات کویرشناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
| 3استادیار، مرکز تحقیقات پژوهشگاه فضایی ایران، تهران، ایران | ||
| 4کارشناس ارشد سنجش از دور، مرکز تحقیقات پژوهشگاه فضایی ایران، تهران، ایران. | ||
| 5استادیار، موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران. ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: گرمایش جهانی با تاثیر بر سرعت و شدت فرسایش میتواند بر روی سلامت و بهرهوری خاک اثرگذار باشد. مطالعات قبلی در این زمینه نشان داده است خطر فرسایش بادی در مناطق خشک و نیمهخشک به دلیل افزایش تبخیر از سطح خاک و در نتیجه کاهش رطوبت خاکدانهها بیشتر از سایر مناطق است. تغییرات دما میتواند به صورت مستقیم بر میزان آب خاک و تولید محصول در گیاهان تاثیر بگذارد. به عنوان مثال دماهای بالا میتواند منجر به خشکی خاک و محدود شدن رشد گیاهان شود. خاکهای خشکتر با پوششگیاهی کمتر مستعد فرسایش بادی هستند. همچنین تغییرات دمایی با تغییر گرادیان فشار در مناطق بیابانی و خشک باعث ایجاد بادهای شدید و دائمی میشوند که خود از دلایل اصلی ایجاد طوفانهای گرد و غبار در این مناطق است. مواد و روشها: در این مطالعه رابطه بین متغیرهای دمای سطح زمین، دمای میانگین، حداکثر و حداقل و پوششگیاهی بر روی فراوانی وقوع طوفانهای گرد و غبار در استان سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گرفت. این متغیرها در یک بازه زمانی20 ساله از سال 2000 تا 2020 با استفاده از تصاویر ماهوارهای مادیس و دادههای هواشناسی تهیه شد. از شاخص DSI برای بررسی روند تغییرات روزهای همراه با گرد و غبار استفاده شد. همچنین از روش شبکه عصبی پرسپترون چندلایه برای پیشبینی اهمیت متغیرهای مورد مطالعه در فراوانی روزهای همراه با گرد و غبار استفاده شد. در طراحی شبکه عصبی پرسپترون تابع فعال ورودی برابر با سیگموئید و تابع فعال خروجی تابع همانی بود. شبکه مورد نظر با استفاده از یک لایه پنهان و 5 نورون طراحی شد. از روش رگرسیون خطی نیز برای بررسی روند تغییرات متغییرها استفاده شد. نتایج و یافته: نتایج نشان داد روند تغییرات شاخص DSI در منطقه مورد مطالعه به صورت کاهشی و معنادار است (007/0= P-value). بیشترین و کمترین مقدار این شاخص به ترتیب برابر با 40 و 4 میباشد. نتایج همچنین نشان داد شاخص LST و دمای حداکثر به ترتیب بیشترین اهمیت و متغیر NDVI کمترین اهمیت را در پیشبینی طوفانهای گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه دارد. بیشترین و کمترین مقدار شاخص LST برابر با 10 و 6 درجه سلسیوس مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد در سالهای اخیر روند تغییرات این شاخص به صورت کاهشی و معنادار بوده است (03/0= P-value). از نظر تغییرات مکانی بیشترین مقدار شاخص LST در ایستگاههای زابل، ایرانشهر و سراوان و در مقابل کمترین مقدار این شاخص در ایستگاههای زاهدان، خاش و چابهار مشاهده شد. همچنین بیشترین و کمترین مقدار شاخص دمای حداکثر برابر با 32 و 30 درجه سلسیوس میباشد. روند تغییرات این متغیر معنادار نبود. نتیجهگیری: از بین متغیرهای دمایی مورد مطالعه به ترتیب دمای سطح زمین و دمای حداکثر بیشترین تاثیر را در روند تغییرات شاخص طوفان گرد و غبار داشت. در منطقه مورد مطالعه میانگین دمای سطح زمین و دمای حداکثر به ترتیب برابر با 8 و 31 درجه سلسیوس اندازهگیری شد که از این نظر میتوانند تاثیرات زیادی را بر روی سایر عوامل محیطی مانند فشار هوا، باد، رطوبت خاک و ... داشته باشند. متغیر پوششگیاهی، دمای میانگین و دمای حداقل نیز به ترتیب کمترین تاثیر را داشتند. روند تغییرات مکانی نیز نشاندهنده تاثیرپذیری روند تغییرات شاخص طوفان گرد و غبار از دمای سطح زمین و دمای حداکثر بود و شمال استان سیستان و بلوچستان وضعیت بحرانیتری را از نظر مقادیر طوفان گرد و غبار تجربه میکند. در مجموع میتوان نتیجه گرفت با توجه به نقش و اهمیت دمای سطح زمین در تغییرات شاخص DSI، در منطقه مورد مطالعه مدیریت و برنامهریزی در استان سیستان و بلوچستان باید در جهت اجرای آمایش سرزمین مناسب و مدیریت تغییرات کاربری اراضی در جهت کاهش دمای سطح زمین و کنترل کانونهای تولید گرد و غبار مهم است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سنجش از دور؛ تغییر اقلیم؛ فرسایش بادی؛ سازگاری؛ شبکه عصبی پرسپترون چندلایه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An examination of the correlation between the occurrence of dust storms and temperature variations in southeastern Iran (case study: Sistan-Baluchistan Province) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maede Nasry1؛ Mohammad Rahimi2؛ Hadi Jalili3؛ Fereshteh Tarighat4؛ Aliakbar Damavandi5 | ||
| 1PhD in Desert Management and Control, Combat to Desertification Department, Faculty of Desert Studies, Semnan University, Semnan, Iran | ||
| 2Corresponding Author, Professor, Combat to Desertification Department, Faculty of Desert Studies, Semnan University, Semnan, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Iranian Space Research Institute, Tehran, Iran | ||
| 4M.Sc. in Remote Sensing, Iranian Space Research Institute, Tehran, Iran | ||
| 5Assistant Professor, Agricultural Education and Extension Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Remote sensing, Climate change, Wind erosion, Adaptation, Multilayer Perceptron neural network | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 64 |
||