| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شماره‌ها | 3,084 |
| تعداد مقالات | 34,405 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,460,607 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,100,014 |
بررسی تأثیر درختان حاشیه رودخانه کرخه در ناحیه صحارا سندی بر ویژگی‌های زیستی و شیمیایی خاک | ||
| تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران | ||
| مقاله 3، دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 45، فروردین 1404، صفحه 19-32 اصل مقاله (469.9 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijfrpr.2025.367976.1655 | ||
| نویسندگان | ||
| مهری دیناروند* 1؛ محمد متینی زاده2؛ صبا پیرو3؛ سید موسی صادقی4 | ||
| 1دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران | ||
| 2دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| 3استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران | ||
| 4استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: خاک به‌عنوان یکی از ارکان اکوسیستم نقش عمده‌ای در ایجاد، تغییر و تنوع گونه‌های جنگلی داشته و از سویی تیپ گیاهی نیز نقش قابل‌توجهی در تغییر و تحول ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک‌ها دارد. بنابراین، نباید تغییرات تیپ‌های گیاهی و ویژگی‌های خاک را از یکدیگر منفک کرد. از‌آنجایی‌که تخریب جنگل با تخریب خاک شروع می‌شود، شناخت ویژگی‌های خاک برای حفظ سلامت و عملکرد آن برای مدیریت پایدار مناطق جنگلی موضوعی حیاتی است. این پژوهش به‌عنوان مرحله اول پایش درازمدت روند تغییرات ویژگی‌های بیولوژیک، فیزیکی و شیمیایی خاک در توده‌های جنگلی و درخت‌زارهای ناحیه صحارا سندی طراحی و اجرا شد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش قطعه‌نمونه‌های ثابت، با جهت جغرافیایی یکسان در بیشه‌های خودرو کنار رودخانه کرخه پیاده‌سازی شدند. در هر قطعه‌نمونه از زیر تاج گونه درختی غالب در فاصله میان تنه تا لبه انتهایی تاج در جهت شرق به‌طور تصادفی 15 نمونه خاک از عمق صفر تا 15 سانتی‌متر برداشت شد. برای نمونه شاهد نیز در خارج از تاج‌پوشش و محلی که بیشه وجود نداشت، به‌طور تصادفی 15 نمونه خاک از عمق صفر تا 15 سانتی‌متر برداشت گردید. در آزمایشگاه، مشخصه‌های فیزیکی و شیمیایی شامل بافت خاک، درصد مواد آلی، pH، هدایت الکتریکی، فسفر، پتاسیم، منیزیم، آهن، روی و مس و نیز مشخصه‌های زیستی خاک شامل تنفس پایه، تنفس برانگیخته، زی‌توده میکروبی و ظرفیت نیتریفیکاسیون اندازه‌گیری شدند. بعد از بررسی نرمال‌بودن داده‌ها، از آزمون‌های تی مستقل و من‌ویتنی برای بررسی معنی‌دار بودن اختلاف مشخصه‌های خاک بین زیر و بیرون از تاج درختان استفاده شد. همبستگی بین مشخصه‌های خاک نیز با استفاده از آزمون‌های پیرسون و اسپیرمن بررسی گردید. نتایج و یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد، میزان تنفس پایه و تنفس برانگیخته در خاک زیر تاج درختان گز و پده بیشتر از بیرون از تاج درختان است، اگرچه در مورد تنفس پایه این مقدار معنی‌دار نبود، ولی برای تنفس برانگیخته این اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. مقدار زی‌توده میکروبی و ظرفیت نیتریفیکاسیون در منطقه شاهد (خارج از تاج‌پوشش درختان) بیشتر بود که این اختلاف برای زی‌توده میکروبی در سطح 99 درصد معنی‌دار و برای شاخص ظرفیت نیتریفیکاسیون معنی‌دار نشان داده نشد. میزان هدایت الکتریکی، عناصر شیمیایی (فسفر، پتاس، آهن، روی، منیزیم و مس)، درصد مواد آلی و pH نیز در خاک زیر تاج درختان با سطح معنی‌داری 99 درصد بیشتر از منطقه شاهد بود. نتیجه‌گیری: یافته‌های کلی پژوهش نشان داد، بالا بودن میزان عناصر شیمیایی و مواد آلی در خاک زیرتاج درختان نسبت به شاهد سبب افزایش تنفس پایه و برانگیخته شده است. با‌‌وجوداین احتمال می‌رود، تنش‌های محیطی از‌جمله بالا‌بودن درجه شوری سبب کاهش تنفس میکروبی در خاک زیر تاج نسبت به منطقه شاهد شده باشد. با توجه به تأثیر مثبت و معنی‌دار درختچه گز روی افزایش تنفس برانگیخته و ترسیب کربن، حفظ و احیای این گونه بومی با‌ارزش در رویشگاه طبیعی آن در اولویت است اما باید در نظر داشت این گیاه به‌دلیل ترشح نمک از غدد ترشحی سبب افزایش هدایت الکتریکی (شوری) خاک می‌شود، بنابراین باید در بیشه‌زارهای طبیعی پده که به‌دلیل قطع درختان و به‌ویژه آتش‌سوزی تخریب شده‌اند، از توسعه و غالبیت گونه گز به‌صورت مهاجم ممانعت کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بیشه‌های خودرو؛ تنفس پایه؛ تنفس برانگیخته؛ بیولوژی خاک؛ گونه گز | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the Impact of trees of Karkheh River in Sahara Sindian area on Soil Biological and Chemical Characteristics | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mehri Dinarvand1؛ Mohammad Matinizadeh2؛ Saba Peyrov3؛ Seyed Mosa Sadeghi4 | ||
| 1Associate Prof., Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization(AREEO), Ahvaz, Iran | ||
| 2Associate Professor, Forest and Rangeland Research Institute, AREEO, Tehran, Iran. | ||
| 3Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization(AREEO), Ahvaz, Iran | ||
| 4Assistant Professor, Forest and Rangeland Research Institute, AREEO, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and Objectives: Soil, as one of the essential elements of the ecosystem, plays a major role in the creation, transformation, and diversity of forest species. On the other hand, vegetation type also plays a significant role in the alteration and development of the physical, chemical, and biological properties of soils. Therefore, changes in vegetation types and soil properties should not be considered separately. Since forest degradation begins with soil degradation, understanding the characteristics of soil is vital for maintaining soil health and function for the sustainable management of forest areas. This study was designed and conducted as the first phase of long-term monitoring and evaluation of changes in soil biological, physical, and chemical properties in forest stands and tree plantations in the Sindhi Sahara region. Methodology: In this study, fixed sample plots with the same geographical orientation were established in natural woodlands along the Karkheh River. In each sample plot, 15 soil samples were randomly collected from a depth of 0 to 15 cm under the crown of the dominant tree species, from the trunk to the outer edge of the crown, in an eastward direction. For the control samples, 15 soil samples were randomly taken from a depth of 0 to 15 cm outside the canopy and in areas without tree cover. In the laboratory, physical and chemical characteristics including soil texture, organic matter percentage, pH, EC, P, K, Mg, Fe, Zn, and Cu, as well as biological soil characteristics including basal respiration, stimulated respiration, microbial biomass, and nitrification potential were measured. After checking the normality of the data, independent t-tests and Mann-Whitney tests were applied to examine the significance of differences in soil characteristics between under-canopy and outside-canopy samples. Correlations among soil characteristics were also examined using Pearson and Spearman tests. Results: The findings of the study showed that the basal and stimulated respiration rates in the soil under the crowns of Tamarix and Populus euphratica trees were higher than those outside the crowns. Although the increase in basal respiration was not statistically significant, the difference for stimulated respiration was significant. The amounts of microbial biomass and nitrification potential in the control area (outside the tree canopy) were higher, and this difference was significant for microbial biomass at the 99% confidence level but not significant for the nitrification potential index. The levels of chemical elements (P, K, Fe, Zn, Mg, and Cu), organic matter, pH, and EC in the soil under the canopy were higher than in the control area, and the differences in organic matter percentage and pH were significant at the 99% level. Conclusion: The general findings of the study indicated that the higher levels of chemical elements and organic matter in the soil under the tree crowns compared to the control increased basal and stimulated respiration. However, it is likely that environmental stresses, including high salinity, reduced microbial respiration in the soil under the crown compared to the control area. Given the positive and significant effect of the Tamarix shrub on increasing stimulated respiration and carbon sequestration, the preservation and restoration of this valuable native species in its natural habitat is a priority. However, this plant increases the electrical conductivity (salinity) of the soil due to the secretion of salt from its glandular structures. Therefore, its uncontrolled development and dominance in natural woodlands, which may occur invasively due to deforestation and fire, should be prevented. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Woodlands, basal respiration, stimulated respiration, soil biology, Tamarix | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 72 |
||