1دانشیار،موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
2استادیار، بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
3مربی، بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.
4استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
5استادیار، بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.
6استادیار، بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.
7استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شاهرود، ایران.
8محقق، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
چکیده
در رقمهای جدید اصلاحشده، مقاومت به بیماری ریزومانیا در هر دو والد پدری و مادری تثبیت شده است. برای دستیابی به این هدف، 40 سینگلکراس بهعنوان والد مادری با یک والد گردهافشان تجارتی مقاوم به هر دو بیماری ریزومانیا و نماتد سیستی تلاقی داده شدند. به دنبال ارزیابی مقدماتی هیبریدها، تعداد هشت هیبرید انتخاب شدند. هیبریدهای منتخب در آزمون تعیین ارزش زراعی طی سالهای 1400 و 1401 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در هفت منطقه آلوده به یک یا هر دو عامل بیماری مقایسه شدند. همزمان کلیه هیبریدها از نظر مقاومت به نماتد مولد سیست نیز در شرایط کنترلشده گلخانه ارزیابی شدند. بر اساس این ارزیابیها، دو هیبرید SBSI 166 و SBSI 170 گزینش و به ترتیب با اسامی زیبا و یلدا وارد آزمایش تحقیقی-ترویجی شدند. بر اساس نتایج آزمایش تحقیقی-ترویجی، رقمهای زیبا و یلدا به ترتیب با میانگین عملکرد شکر سفید 11/50 و 11/32 تن در هکتار نسبت به رقمهای شاهد بریجیتا، نیکا، آسیا، شکوفا و دنا به ترتیب با میانگین عملکرد شکر سفید 10/54، 10/17، 9/45، 9/40 و 9/02 تن در هکتار برتری عملکرد 6/89، 10/16، 16/52، 16/96 و 20/32 درصدی داشتند. از نظر مقاومت در برابر نماتد مولد سیست، رقم یلدا مقاومتی نزدیک به رقمهای شاهد خارجی و رقم زیبا مقاومتی نزدیک به رقمهای شاهد داخلی داشت. این هیبریدها، رقمهای دیپلویید منوژرم مقاوم به بیماری ریزومانیا و نماتد مولد سیست و مناسب کشت بهاره در مناطق مختلف کشور هستند.
Ziba and Yalda, the first sugar beet monogerm hybrids of the fourth generation with dual resistance to rhizomania and cyst nematode
نویسندگان [English]
S. Sadeghzadeh Hemayati1؛ D. Taleghani1؛ J. soltani idliki2؛ S. Darabi3؛ M. Hassani4؛ P. Fasahat4؛ J. Rezaei2؛ M. Sharifi3؛ H. Azizi5؛ H. Hamzeh6؛ F. Nadali7؛ A. Saremirad8
1Associate Professor, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2Assistant Professor, Sugar Beet Research Department, Mashhad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Khorasan Razavi, Iran
3Researcher, Sugar Beet Research Department, Shiraz Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Fars, Iran
4Assistant Professor, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
5Assistant Professor, Sugar Beet Research Department, Urmia Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), West Azerbaijan, Iran
6Assistant Professor, Sugar Beet Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Hamedan, Iran
7Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Shahroud Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Semnan, Iran
8Researcher, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]
In the development of new improved cultivars, resistance to rhizomania disease was confirmed in both paternal and maternal parents. To achieve this, 40 single crosses were used as maternal parents and crossed with a commercial pollinator parent resistant to both rhizomania and beet cyst nematode diseases. Following preliminary evaluations, eight hybrids were selected for further study. These selected hybrids were compared for yield in a value for cultivation and use test conducted in 2021 and 2022, using a randomized complete block design across seven locations infected with one or both disease agents. Simultaneously, all hybrids were evaluated for resistance to cyst nematode under controlled greenhouse conditions. Based on these evaluations, two hybrids, SBSI 166 and SBSI 170, were selected and entered an on-farm study as Ziba and Yalda, respectively. The on-farm study revealed that the Ziba and Yalda cultivars achieved average white sugar yields of 11.50 and 11.32 tha-1, respectively. This represented a yield advantage of 6.89%, 10.16%, 16.52%, 16.96%, and 20.32% compared to the control cultivars Brigita, Nika, Asia, Shokoufa, and Dena, which had average white sugar yields of 10.54, 10.17, 9.45, 9.40, and 9.02 tha-1, respectively. Regarding resistance to cyst nematode, the Yalda cultivar exhibited resistance comparable to foreign control cultivars, while the Ziba cultivar showed resistance similar to domestic control cultivars. These diploid monogerm hybrids, resistant to both rhizomania and cyst nematode, are suitable for spring cultivation across various regions of the country.