2دانشیار مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، کرج، ایران.
3استادیار مؤسسه تحقیقات چغندرقند، کرج، ایران.
4استادیار دانشگاه آزاد اسلامی – واحد کرج، کرج، ایران.
5مربی پژوهشی موءسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران.
چکیده
به منظور بررسی ترکیبپذیری عمومی صفات کمی و کیفی چغندرقند تعداد 46 هیبرید حاصل ازتلاقی23 والد گردهافشان دیپلوئید با دو والد نرعقیم به عنوان تستر به همراه سه تیمار شاهد از نظر10 صفت مهم زراعی و تکنولوژیکی چغندرقند در ایستگاه تحقیقاتی کمالشهر کرج در سال 1383 مورد بررسی قرارگرفتند. هیبریدها در یک آزمایش 49 رقمی در قالب طرح لاتیس مربع در چهار تکرار کشت شدند. تجزیه واریانس دادهها وجود تفاوت معنیدار بین تیمارها را از نظر صفات مورد بررسی نشان داد. نتایج حاصلاز تجزیه واریانس حاکی از آن است که بین تیمارها برای صفات عملکردریشه، عیارقند، نیتروژن، سدیم، پتاسیم، عملکرد شکرسفید، شکرقابل استحصال، عملکرد شکر و راندمان استحصال در سطح احتمال یک درصد و برای صفت درصد قند ملاس درسطح احتمال پنجدرصد اختلاف معنیدار وجود دارد. ارزیابی دادهها از طریق روش تجزیه لاین × تستر پساز حذف شاهدهای آزمایش انجام شد. ترکیبپذیری عمومی لاینها برای پتاسیم در سطح احتمال 5درصد و برای صفات عیارقند، شکرقابل استحصال و نیتروژن در سطح احتمال یکدرصد و برای صفات عملکردریشه، عملکردشکر، عملکرد شکرسفید، سدیم، راندمان استحصال و درصدقند ملاس در سطح احتمال10درصد معنیدار بود. با توجه به این که ترکیبپذیری عمومی برای صفات مذکور معنیدار شده است بنابراین وجود اثرات افزایشی در کنترل این صفات نقش دارند. همچنین ترکیبپذیری خصوصی برای صفات عیارقند و شکر قابل استحصال و پتاسیم در سطح احتمال یکدرصد و برای صفت نیتروژن در سطح احتمال پنجدرصد معنیدار بود. بنابراین وجود اثرات غیرافزایشی نیز در کنترل این صفات دخالت دارند.
Evaluation of general and specific combining ability of sugar beet diploid pollinators
نویسندگان [English]
M. R. Fathi1؛ M. Mesbah2؛ Z. Ranji3؛ S. Vazan4؛ E. Farrokhi5
1MSc. of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Iran
2Associate Professor of Seed and Plant Certification Institute - Karaj- Iran
3Associate Professor of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Karaj, Iran
4Associate Professor of Islamic Azad University Karaj Branch, Iran
5Instructor of Seed and Plant Improvement Institute, Oilseed Crops Department, Karaj, Iran
چکیده [English]
General combining ability of sugar beet parents were determined for different quantity and quality characteristics.Forty six sugar beet hybrids obtained from crosses of 23 diploid pollinators with two male sterile parents as tester together with three checks were evaluated for 10 important agronomic and technological characters at Kamalshar Research Station in Karaj in 2004.Experiment was carried out as a 7*7 lattice design with four replications. There were significant differences between treatments for root yield, sugar content, nitrogen, sodium, potassium, white sugar yield, extractable sugar, sugar yield, purity and molassed sugar at 1% probability level.The check varieties were excluded before the analysis of data for combining abilities. General combining ability of lines was significantly different for sugar content and extractable sugar at 1% and for root yield, sugar yield, white sugar yield, sodium, purity, and molassed sugar at 10% probability level and for potassium at 5% probability level. As the general combining ability was significant for the above traits it could be concluded that they are controlled by additive gene effects.In addition, specific combining ability of lines was significantly different for sugar content, extractable sugar and potassium at 1% and for nitrogen at 5% probability levels.Therefor, non-additive effects of genes are involved in the control of these traits.
کلیدواژهها [English]
diploid, General combining ability, Male sterile, Line ×tester, Pollinator, sugar beet, Specific combining ability