1استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
کشور ایران بر کمربند بیابانی کره زمین قرار گرفته است و اراضی خشک و نیمهخشک گستره اصلی آن را تشکیل میدهند. بخش زیادی از بومسازگان کشور بهدلیل آشفتگی انسانی یا طبیعی، دچار توالی پسرونده شده است که در صورت عدم حفاظت و احیای پوشش گیاهی، به سوی بیابانی شدن پیش خواهد رفت. درختکاری یکی از راهکارهای حفاظت و احیای پوشش گیاهی است. در پژوهش پیشرو گونههای درختی و درختچهای کاشتهشده بهعنوان فضای سبز آرامستان ده امام پاکدشت در دو مقطع زمانی به فاصله 9 سال ارزیابی شدند. آماربرداری به روش ترانسکت و در دو مقطع زمانی 1393 و 1402 و ارزیابی ویژگیها به روش رتبهدهی انجام شد. نتایج نشان داد، گونههای سرو نوش، نارون و پس از آنها کاج تهران، زیتون تلخ و اکالیپتوس بهترین وضعیت را ازنظر شادابی و سلامت داشتند و بهطور معنیداری شادابتر از توت، زبانگنجشک و اقاقیا بودند. همچنین، در بازه 9 ساله، تعداد پایه گونههای کاج تهران، زیتون تلخ، اکالیپتوس و سرو نقرهای افزایش داشتند و تعداد پایه گونههای توت، زبانگنجشک، زیتون، اقاقیا و نارون کم شدند و تعداد پایه سرو نوش تغییری نداشتند. درمجموع، میتوان گونههای سرو نوش و زیتون تلخ را گونههای درختی سازگار و موفق فضای سبز ده امام پاکدشت معرفی کرد.
1Assistant Prof., Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2Associate Prof., Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]
Iran is located on the arid belt of the earth, and most of its territory is composed of arid and semi-arid lands. Many of its ecosystems have undergone a retrogressive succession due to human or natural disturbances, which could result in desertification unless vegetation is preserved and restored. Planting is one method to preserve and restore vegetation. This study assessed the quality of tree and shrub species planted as green space in Deh-Imam, Pakdasht county of Iran, from 2014 to 2023. Data were collected using the transect method, and quantitative evaluation was performed using the ranking method. Based on the results, Platycladus orientalis, Ulmus carpinifolia, Pinus eldarica, Melia azedarach and Eucalyptus sp. were significantly healthier than Morus alba, Fraxinus spp. and Robinia pseudoacacia. Further, in nine years, the number of P. eldarica, M. azedarach, Eucalyptus, and Cupressus arizonica increased, while the number of M. alba, Fraxinus sp., Oleae europea,R. pseudoacacia and Ulmus sp. decreased. The base number of P. orientalis remained unchanged. In general, P. orientalis and M. azedarach can be considered the successful and adaptive species of the region's green space.