| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 2,912 |
| تعداد مقالات | 32,834 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,174,127 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,721,110 |
تأثیر تغییرات سنجه های اقلیمی بر تحرک و ثبات تپه‌های ماسه‌ای در آبخیز دریاچه ارومیه – ایستگاه مهاباد | ||
| پژوهش های آبخیزداری | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اسفند 1402 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/wmrj.2024.364663.1568 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد نجفی ایگدیر* 1؛ علیرضا مجیدی2 | ||
| 1بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج | ||
| 2استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بررسی تحرک تپه‌های ماسه‌ای و شنزارها در قسمت‌های مختلف جهان، شاخصهای متفاوتی از فرسایش بادی و تحرک تپه‌های ماسه‌ای را نشان می‌دهند. همه آنها بر اساس دو فاکتور، که تحرک تپه‌های ماسه‌ای را کاهش یا افزایش می‌دهند، شکل گرفته-اند. فاکتور اول مربوط به درجه بادخیزی می‌باشد (W) که به صورت درصد سالانه روزهایی که سرعت باد بیشتر از سرعت آستانه حرکت ماسه می باشد، بیان می شود. اگر درجه بادخیزی (W) افزایش پیدا کند بیشتر تپه‌های ماسه‌ای به صورت متحرک در می‌آیند. فاکتور دوم که رشد پوشش گیاهی به آن بستگی دارد، به صورت نسبت بین متوسط بارندگی سالانه(P) و تبخیر پتانسیل (PET) سالانه بیان می شود. به این نسبت بارندگی موثر نیز گفته می شود. پایه و اساس این مدل که تحت عنوان شاخص تحرک تپه‌های ماسه‌ای لنکستر (Lancaster, 1988) شناخته می شود برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد UNEP)) نسبت بارش به تبخیر و تعرق (P/PE) را تحت عنوان شاخص خشکی (AI) معرفی کرده است. این شاخص توسط کنواسیون سازمان ملل متحد برای مقابله با بیابانزایی (UNCCD) نیز تایید شده است. محاسبات مربوط به تبخیر و تعرق پتانسیل، فراوانی و تداوم وقوع پدیده خشکسالی‌های هواشناسی با استفاده از شاخص SPEI انجام گرفته است که مجموع آن در ایستگاه مهاباد 755.98 میلمتر در سال است که روند افزایشی را نشان می‌دهد. در حدود 84 درصد از بادهای ثبت شده در این ایستگاه دارای سرعت کمتر از 6 متر برثانیه می‌باشند. در این میان، تمرکز شدیدترین بادهای مشاهداتی در ماه‌های (Mar)، (Feb) و (Apr) به ترتیب با 1/12، 2/11و 1/10 درصد است. حدود 27 درصد از بادهای غالب نیز دارای سرعت (6-10) متر بر ثانیه می‌باشد. در این میان، کمتر از 1% از بادهای غالب نیز دارای سرعت (10-12) متر می‌باشند. براساس شاخص لنکستر تحرک‌پذیری تپه‌های ماسه‌ای موجود در منطقه، در بازه زمانی 33 سال کمتر از 50 بوده و در وضعیت غیر فعال قرار دارند. بین شاخص لنکستر با درصد بادهای بالاتر از آستانه فرسایش و میزان تبخیر و تعرق رابطه مستقیم و با میزان بارش رابطه عکس وجود دارد. آهنگ تغییرات شاخص لنکستر نسبت به افزایش یا کاهش درصد بادهای بالاتر از آستانه فرسایش در منطقه مهاباد به یک اندازه است. آهنگ تغییرات تحرک تپه‌های ماسه‌ای منطقه مهاباد نسبت به افزایش یا کاهش در میزان تبخیر و تعرق پتانسیل منطقه تقریباً یکسان است؛ با این تفاوت که کاهش تحرک‌پذیری تپه‌های ماسه‌ای با کاهش میزان تبخیر و تعرق پتانسیل بیشتر از نرخ افزایش آن در حالت افزایش تبخیر و تعرق پتانسیل است. براساس شاخص خشکی برمبنای تقسیم‌بندی یونپ، تمامی ایستگاه‌های هواشناسی استان در وضعیت نیمه خشک تا مرطوب هستند و بر این اساس منطقه مهاباد با خطر متوسط بیابانزایی و نیمه مرطوب مواجه می‌باشد که خطر بیابانزایی آن را تهدید می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تپه‌های ماسه‌ای؛ تغییر اقلیم؛ شاخص استاندارد بارش-تبخیر و تعرق پتانسیل؛ شاخص لنکستر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The effect of changes in climate parameters on the mobility and stability of sand dunes in the watershed of Lake Urmia - Mahabad Station | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad Najafi Igdir1؛ Alireza Majidi2 | ||
| 1Soil Conservation and Watershed Management Research Department, West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Urmia, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Studying the mobility of sand dunes and sand dunes in different parts of the world show different indicators of wind erosion and mobility of sand dunes. All of them are based on two factors, which decrease or increase the mobility of sand dunes. The first factor is related to the degree of windiness (W), which is expressed as the annual percentage of days when the wind speed is higher than the threshold speed of sand movement. If the degree of windiness (W) increases, most of the sand dunes become mobile. The second factor on which vegetation growth depends is the ratio between average annual rainfall (P) and evaporation. Potential (PET) is expressed annually. This ratio is also called effective rainfall. The basis of this model is known as the index of mobility of Lancaster sand dunes. Calculations related to potential evaporation and transpiration, frequency and continuity of the phenomenon of meteorological droughts have been done using the SPEI index, the total of which is 755.98 millimeters per year in Mahabad station, which shows an increasing trend. About 84% of the winds recorded in this station have a speed of less than 6 meters per second. Meanwhile, the concentration of the strongest observed winds is in the months of (Mar), (Feb) and (Apr) with 12.1, 11.2 and 10.1%, About 27% of the prevailing winds have a speed of (6-10) meters per second. Meanwhile, less than 1% of prevailing winds have a speed of (10-12) meters. According to the Lancaster index, the mobility of sand dunes in the region is less than 50 in a period of 33 years and they are in an inactive state. There is a direct relationship between the Lancaster index with the percentage of winds above the erosion threshold and the amount of evaporation and transpiration and the opposite relationship with the amount of precipitation. The rate of change of the Lancaster index is the same for the increase or decrease of the percentage of winds above the erosion threshold in Mahabad region. The rhythm of changes in the mobility of the sand dunes of Mahabad region is almost the same with respect to the increase or decrease in the rate of evaporation and transpiration potential of the region; With the difference that the decrease in the mobility of sand dunes with a decrease in potential evaporation and transpiration is greater than its increase rate in the case of an increase in potential evaporation and transpiration. According to the aridity index based on UNEP classification, all weather stations of the province are in a semi-arid to humid state, and according to this, The region is facing a moderate risk of desertification and semi-humid, which threatens its desertification. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Climate change, Lancaster index, Sand Dunes, Standard index of precipitation - evapotranspiration potential | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 136 |
||