1سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه،
ایران
2عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
3عضو هیئت علمی موسسه تحیقات کشاورزی دیم کشور
4پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده
مقدمه: بیماری پژمردگی فوزاریومی (Fusariumoxysporum) از بیماریهای مهم نخود بوده که در اکثر مناطق کشت محصول در کشور حضور داشته و ضمن کاهش کیفیت، در مواردی باعث خسارت 100% مزارع نخود میشود. تکنیک تلاقی برگشتی پیوسته با نشانگر یکی از روشهای موثر و دقیق در انتقال ژنهای خاص مانند ژنهای مقاومت به بیماری در زمان کوتاه در گیاهان خودگشن میباشد. رقم نخود هاشم از ارقام با عملکرد بالا، دارای تیپ ایستاده و پابلند بوده که به دلیل حساسیت به بیماری پژمردگی فوزاریوم، کشت آن با محدودیت مواجه شده است. لذا این تحقیق بهمنظور انتقال صفت مقاومت به فوزاریوم از رقم مقاوم آنا به رقم مطلوب نخود هاشم به روش تلاقی برگشتی مبتنی بر نشانگر انجام شد. روششناسی: این تحقیق طی پنج سال زراعی (402-1397) انجام شد. بین والدین انتخابی رقم نخود آنا (بهعنوان والد بخشنده) و رقم نخود هاشم (بهعنوان والد گیرنده) تلاقی انجام شده و نتاجF1 جهت تولید نسل BC1F1 با رقم هاشم تلاقی برگشتی داده شد. عملیات تلاقی برگشتی تا حصول نتاج BC3F1 (سه مرتبه تلاقی برگشتی) ادامه داشت. سپس نتاج حاصل یک مرتبه خودگشن و نتاج BC3F2 حاصل شد. برای تشخیص و غربال نمودن نتاج حاوی آللهای مقاومت به بیماری پژمردگی نخود در هر نسل از چهار آغازگر پیوسته با ژنهای مقاومت و برای شناسایی نتاج با بیشترین تشابه ژنتیکی با والد گیرنده از 16 نشانگر SSR استفاده گردید. در نهایت لاینهای انتخابی نسل BC3F2 از لحاظ مقاومت به بیماری فوزاریوم ارزیابی فنوتیپی شدند. همچنین برای ترسیم QTLها روی نقشه مرجع و فراتحلیل QTLها از نرمافزار BioMercator استفاده شد. یافتههای تحقیق: از تلاقی والدین، 20 هیبرید F1 واقعی بهدست آمد که جهت تولید نسل BC1F1با والد هاشم اولین تلاقی برگشتی انجام شد. بر اساس نتایج پویش ژنومی نتاج BC1F1 بهوسیله چهار نشانگر پیوسته با ژنهای مقاومت به فوزاریوم (TA59, TA96, TR19, CaM1402)، 6 ژنوتیپ BC1F1 حاوی آللهای مقاوم بودند که جهت تولید نسل BC2F1 با رقم هاشم تلاقی برگشتی داده شدند. از مجموع 52 نتاج BC2F1، 12 ژنوتیپ BC2F1 حاوی 4 آلل مقاوم بوده از بین آنها براساس نتایج پویش ژنومی بهوسیله 16 نشانگر SSR، 5 ژنوتیپ دارای بیشترین تشابه ژنتیکی با والد گیرنده بود که جهت تولید نسل BC3F1 با رقم هاشم تلاقی برگشتی داده شدند. 12 نتاج BC3F1 حاوی آللهای مقاوم و دارای بیشترین تشابه ژنتیکی به والد گیرنده، جهت تثبیت زمینه ژنتیکی و بهدست آوردن یک جمعیت هموزیگوت خودگشن شده و نتاج BC3F2حاصل شد که ارزیابیهای فنوتیپی مقاومت به بیماری این نتاج، حاکی از وجود سه لاین مقاوم با خصوصیات زراعی مناسب و بیشترین تشابه ژنتیکی با والد گیرنده بود. همچنین در این پژوهش به کمک فراتحلیل مطالعات QTL، نواحی مرتبط با مقاومت ژنتیکی به نژادهای مختلف این بیماری روی کروموزومهای 2، 4، 5 و 6 شناسایی شد.
1Assistant Professor, Dryland Agricultural Research Institute (DARI), Agriculture Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
2Molecular Physiology Department, Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran (ABRII), AREEO, Karaj, Iran
3Researcher at DARI
4Molecular Physiology Department, Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran (ABRII), AREEO, Karaj, Iran
چکیده [English]
Introduction: Fusarium wilt (FW) caused by F. oxysporum f. sp. ciceris causes extensive damage to chickpea in many parts of the Iran. The technique of Marker-assisted backcrossing (MABC) is one of the effective and accurate methods in transferring specific genes such as disease resistance genes in a short time in self-pollination plants. Hashem is one of Iranian chickpea cultivars with high yield, plant height and tall stems which its cultivation is limited due to susceptibility to the fusarium wilt. Therefore, Purpose of this study was to introgression resistance to fusarium wilt from Ana cultivar, as a donor, to Hashem as a recurrent and susceptible cultivar using molecular marker-assisted backcrossing. Methodology:This research was conducted during five cropping seasons (2018-2023). Crossing was done between the selected parents of chickpea cultivar Ana (as a donor parent) and Hashem (as a recurrent parent) and the F1 progeny was backcrossed with Hashem to produce the BC1F1 generation. By using three backcrosses and one rounds of selfing, BC3F2 progeny was obtained. Foreground selection (FGS) was conducted with four markers (TA59, TA96, TR19, and CaM1402) linked to FW resistance genes. Background selection (BGS) was employed with evenly distributed 16 (Ana × Hashem) SSR markers in the chickpea genome to select plant(s) with higher recurrent parent genome (RPG) recovery. Finally, the selected lines of BC3F2 generation were phenotypically evaluated in terms of Fusarium disease resistance. Research findings:In first year, from the crossing of two parents, 20 real F1 plants were obtained and backcrossed with Hashem to produce BC1F1 plants. Based on results of foreground selection (FGS), was undertaken using four markers (TA59, TA96, TR19, and CaM1402) linked to resistance genes, 6 BC1F1 plants contained 4 resistant alleles and participated in the second backcrossing to produce BC2F1 plants. In the following, from a total of 52 BC2F1 plants 12 BC2F1 plants contained 4 resistant alleles, for background selection (BGS) to observe the recovery of recurrent parent genome using 16 SSRs, At this stage based on the BGS results 5 plant, with the highest background recovery, selected and backcrossed with recurrent parent to produce BC3F1 plants. Followed by cycles of, 6 plants in BC3F1 containing resistant genes and most similar to the recurrent parent were selected. The identified plants were selfed to obtain 6 BC3F2 lines which were screened phenotypically for resistance to fusarium wilt. Finally, 12 BC3F2 lines were obtained which led to identification of 3 highly resistant lines of Hashem with FWR gene introgressed in them. Also, in this study using Meta-QTL analysis region associated with genetic resistance to different race of fusarium wilt were identified on chromosomes 2, 4, 5 and 6.