1بخش بیماریهای زنبورعسل، کرم ابریشم و حیات وحش، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
2بخش تحقیقات علوم اقتصادی و اجتماعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
3استادیار بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران
چکیده
پدیده فروپاشی کلنی های زنبورعسل در سال های اخیر تهدیدی جدی برای صنعت زنبورداری در مناطق مختلف جهان بوده است. با توجه به اینکه هنوز توافقی در مورد فاکتورهای موثر برفروپاشی کلنی های زنبورعسل وجود ندارد، در این مطالعه از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد تا از این طریق فاکتورهای موثر بر این پدیده مشخص و رتبه بندی گردد. بدین منظور، پرسشنامه مقایسات زوجی بر اساس عوامل تأثیرگذار در پدیده فروپاشی کلنی ها تهیه و توسط 29 نفر از کارشناسان بیماری های زنبورعسل تکمیل شد. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار Expert choice تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل از مقایسات زوجی نشان داد که از بین عوامل تأثیرگذار مطرح شده در پدیده فروپاشی کلنی های زنبورعسل، عوامل مدیریتی بیشترین اهمیت و عوامل محیطی و بیماری زا از اهمیت کمتر و یکسانی برخودار بودند. براساس نظرات کارشناسان از بین فاکتورهای مورد بررسی، ضعیف بودن ملکه با وزن نسبی 0/144، سوء تغذیه با وزن نسبی 0/138 و استفاده از جرب کشها در کندو با وزن نسبی 0/135 مهمترین عوامل در فروپاشی کلنی های زنبورعسل و در مقابل، آلودگی به میاز و سوسک کوچک کندو با وزن نسبی 0/003 کمترین اهمیت را در پدیده مذکور داشتند. با توجه به اینکه بر اساس یافته های این پژوهش عوامل مدیریتی از اهمیت بیشتری در پدیده فروپاشی کلنی های زنبورعسل برخوردار بودند، تغییر یا بهبود روش های مدیریتی در زنبورستان ها پیشنهاد می شود.
1Department of Honeybee, Silkworm and wildlife diseases, Razi vaccine and Serum Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2Economic and Social Sciences Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Sanandaj, Iran
3Animal Science Department Research, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran
چکیده [English]
The colony collapse disorder phenomenon has been a threat to beekeeping in different regions of the world in recent years. Considering that there is still no consensus on the risk factors of bee colony collapse, this study utilized Analytical Hierarchy process method to identify and rank the important factors. In order to achieve this objective, a questionnaire was created based on the risk factors that result in colony collapse and was filled out by 29 beekeeping experts. The data was analyzed using Expert Choice software. According to the results, management factors were the most important influencing factors in the colony collapse disorder phenomenon, while environmental and pathogenic factors were equally important. Among the options, the queen's weakness with a relative weight of 0.144, malnutrition with 0.138, and the use of acaricides in the hive with a weight of 0.135 were the most important influencing factors in the CCD phenomenon. On the contrary, the contamination of the colonies with myiasis and the small hive beetle with a weight of 0.003 were of the least importance in this phenomenon. Our findings showed that management factors had the most significant effect in the CCD phenomenon, therefore, it is recommended to modify or improve management methods in the apiaries.