برادران, غلامرضا, فرآشیانی, ابراهیم, پورمیرزایی, احمد. (1402). پایش آفات و بیماری های جنگلها و مراتع حوزه ایرانی تورانی در استان کرمان. سامانه مدیریت نشریات علمی, (), -. doi: 10.22092/ijfrpr.2023.362545.1582
غلامرضا برادران; ابراهیم فرآشیانی; احمد پورمیرزایی. "پایش آفات و بیماری های جنگلها و مراتع حوزه ایرانی تورانی در استان کرمان". سامانه مدیریت نشریات علمی, , , 1402, -. doi: 10.22092/ijfrpr.2023.362545.1582
برادران, غلامرضا, فرآشیانی, ابراهیم, پورمیرزایی, احمد. (1402). 'پایش آفات و بیماری های جنگلها و مراتع حوزه ایرانی تورانی در استان کرمان', سامانه مدیریت نشریات علمی, (), pp. -. doi: 10.22092/ijfrpr.2023.362545.1582
برادران, غلامرضا, فرآشیانی, ابراهیم, پورمیرزایی, احمد. پایش آفات و بیماری های جنگلها و مراتع حوزه ایرانی تورانی در استان کرمان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1402; (): -. doi: 10.22092/ijfrpr.2023.362545.1582
پایش آفات و بیماری های جنگلها و مراتع حوزه ایرانی تورانی در استان کرمان
1مربی پژوهش بخش تحقیقات گیاهپزشکی،مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران
2استادیار پژوهش، بخش تحقیقات حفاظت و حمایت، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3پژوهشگر بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران
چکیده
عدم توجه به حفاظت از منابع آب و خاک و پوشش گیاهی موجب تخریب این منابع شده است. از عوامل موثر در این تخریب می توان به تبدیل کاربری اراضی بدون نگرش جامع، قطع جنگلها، از بین بردن مراتع ، خشکسالی، خسارت آفات و بیماریها اشاره کرد. آفات و بیماریهای گیاهی از عوامل مهم تخریب در جنگلها و مراتع کشور هستند. برای پیشآگاهی و مدیریت طغیان آفات و بیماریهای گیاهی، نیاز به پایش و برنامه مدیریت جامع آفات و بیماریهای گیاهی است. استان کرمان به عنوان پهناورترین استان کشور جزء ناحیه رویشی ایرانی تورانی است و از کل 181737 کیلومتر مربع مساحت این استان، حدود 5 درصد اراضی کشاورزی، 45درصد مرتع، 13درصد جنگل و 37درصد را بیابان تشکیل می دهد. به منظور ارزیابی و پایش وضعیت مهمترین آفات و بیمارگرهای گیاهان اصلی و با توجه به تنوع شرایط محیطی و مساحت جنگلها و مراتع طبیعی در استان کرمان، نمونهبرداری طی سال های1397 تا 1400 در این استان انجام شد. طرح پایش در ایستگاه های ده نو ، باب زنگی، کوه پنج و گلوچار و همچنین مناطق یزدان آباد و راویز به عنوان دو رویشگاه درختان بادام کوهی اجرا شد. مهمترین جوامع جنگلی (درختان- درختچهها) ومرتعی در مناطق مذکور شامل ارس M.Bieb. Juniperusexcelsa ،بادام کوهی(الوک) Amygdalusscoparia Spach. ، بادام کوهی(ارچن) Spach. Amygdaluselaeagnifolia، درمنه Boiss. Artemisiaaucheri ، درمنهArtemisia siberi Besser،استیپا Stipa arabica Trin. & Rupr ، قیچ Zygophyllumatriplicoides Fisch. & C. A. Mey می باشد. نمونهبرداریها در قطعات مورد نظر به صورت دوره ای از آفات و بیمارگرها در گیاهان مهم انجام شد. در نمونهبرداریها نوع و میزان آلودگی به آفات و بیمارگرها ثبت شد. با توجه به تنک بودن جنگل های بادام کوهی در مناطق مورد بررسی در استان کرمان از روش نمونه برداری خطی و به صورت خطوط ممتد استفاده شد. دادهبرداری از عرصه های مرتعی طی بازدیدهای صحرایی از تیپهای گیاهی معرف انجام شد. نمونه گیری در این محدوده به روش تصادفی سیستماتیک بود. بر اساس بررسی های انجام شده در ایستگاه ده نو بردسیربه عنوان رویشگاه قیچ Z .atriplicoides پروانه بذرخوار قیچ از راستهLepidoptera ، در ایستگاه های ده نو بردسیر و کوه پنج بردسیر به عنوان رویشگاه استیپا S. arabica سیاهک استیپی ریش دار TranzscheliellairanicaS. و ایستگاه های ده نو بردسیر و کوه پنج بردسیر به عنوان رویشگاه درمنه A.aucheri و درمنهA. siberi مگس گالزای درمنه از خانواده Cecidomyiidae با حدود 4% آلودگی جداسازی و شناسایی شد همچنین از منطقه یزدانآباد زرند به عنوان رویشگاه بادام کوهی(الوک) A.scoparia , سوسک چوبخوار L. capnodistenebrionis با حدود 30% آلودگی و از منطقه راویز رفسنجان به عنوان رویشگاه درختان بادام کوهی(ارچن)A.elaeagnifolia دارواش Boiss. & Buhse Loranthusgrewinkii با حدود 60% آلودگی ردیابی شد. روند تغییرات جمعیت آفات پروانه بذرخوار قیچ، مگس گالزای درمنه و سوسک چوبخوار در بادام کوهی و بیمارگر سیاهک استیپی ریش دار در سال های پایش عوامل خسارتزا در مناطق مورد بررسی تقریبا ثابت بوده و نوسان خاصی در جمعیت این عوامل مشاهده نگردید. اما جمعیت دارواش به عنوان گیاه نیمه انگلی مستقر روی درختان ارچن در سال 1399در منطقه مورد بررسی کاهش داشته و مجددا در سال 1400 به میزان سالهای قبل بازگشته است. علت کاهش جمعیت L.grewinkii درسال 1399 انجام هرس گیاه دارواش بود که به علت انجا غیر اصولی هرس، این گیاه نیمه انگلی از محل آلودگی قبلی دوباره رشد کرده و در سال بعد به سطح جمعیت قبلی رسیده است با توجه به نتایج حاصل آفات پروانه بذرخوار قیچ، مگس گالزای درمنه و بیمارگر سیاهک استیپی ریش دار دارای جمعیت پایینی بوده و براساس نوسانات جمعیت آنها در سالهای مورد بررسی، در محیط طبیعی خود با گیاهان میزبان در حال تعادل هستند و حالت طغیانی ندارند. براساس نتایج حاصل جمعیت C. tenebrionis و L.grewinkiiدر گیاهان میزبان زیاد بوده و موجب خسارت شدید و کاهش رشد و زادآوری میزبان گردیده است. استمرار ردیابی آفات و بیماری ها در مناطق مختلف به منظور پایش عوامل موجود وبروز عوامل نوظهور ضروری است تا از ورود و گسترش آنها پیشگیری بعمل آید.
Pests and diseases monitoring in forests and rangelands of Turani, Iran zone in Kerman Province
نویسندگان [English]
Gholamreza Baradaran1؛ Ebraheem Farashiani2؛ Ahmad Poormirzaii3
1Research instructor, Plant Protection Research Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,( AREEO), Kerman, Iran
2Associate Prof., Department of Conservation and Protection Division, Research Institute of Forest and Rangeland, (AREEO), Karaj, Iran.
3Researchers, Forests and Rangelands Research Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Kerman, Iran
کلیدواژهها [English]
Monitoring, damaging factors, Kerman, distribution map