| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شماره‌ها | 2,810 |
| تعداد مقالات | 31,895 |
| تعداد مشاهده مقاله | 40,508,874 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,861,952 |
بررسی تغییرپذیری ماهانه فرسایش خاک در آبخیز معرف کسیلیان با استفاده از مدل RUSLE | ||
| پژوهش های آبخیزداری | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1402 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/wmrj.2023.362691.1545 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه سارونه1؛ عبدالواحد خالدی درویشان* 2؛ وحید موسوی3 | ||
| 1گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، مازندران، ایران | ||
| 3گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| مقدمه و هدف: یکی از رایج‌ترین انواع تخریب خاک، فرسایش خاک تحت تاثیر عوامل باران و رواناب است. فرسایش خاک کیفیت خاک را در محل فرسایش کاهش می‌دهد و رسوب حاصل از فرسایش نیز باعث ایجاد مشکلاتی در داخل و خارج از آبخیز می‌شود. به‌دلیل هزینه زیاد اندازه‌گیری فرسایش خاک و تولید رسوب، مدل‌های متنوعی برای برآورد شدت این متغیرها در مقیاس‌های مختلف مکانی و زمانی توسعه یافته است. از این میان معادله جهانی هدررفت خاک اصلاح شده (RUSLE) به‌دلایلی از جمله وجود داده‌های مورد نیاز برای عوامل ورودی مدل و همچنین امکان اجرا به صورت توزیعی، به‌طور گسترده‌ای در همه نقاط جهان استفاده شده است. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر به‌منظور برآورد فرسایش خاک با استفاده از مدل RUSLE در مقیاس ماهانه برای سال 2021 در آبخیز معرف کسیلیان انجام شده است. ابتدا نقشه توزیعی پنج عامل مدل RUSLE تهیه شد. از آنجا که متغیرهای پوشش‌گیاهی و بارش در مقیاس ماهانه تغییر قابل توجهی دارند، لذا تغییرات زمانی عوامل مذکور منجر به پویایی سامانه آبخیز و تغییرات ماهانه فرسایش خاک می‌شود. همچنین عوامل فرسایش‌پذیری خاک، توپوگرافی و مدیریت اراضی به‌عنوان عوامل ایستا در نظر گرفته شد. در نهایت عوامل پنج‌گانه مدل در نرم‌افزار Arc GIS در یکدیگر ضرب شدند و نقشه‌های توزیعی فرسایش در مقیاس‌های ماهانه، فصلی و سالانه تهیه شد. نتایج و بحث: با توجه به نقشه‌های توزیعی ماهانه، فصلی و سالانه فرسایش خاک، بیش‌ترین و کم‌ترین فرسایش خاک ماهانه به‌ترتیب با مقادیر 13/1 و 13/0 تن در هکتار در ماه‌های نوامبر و آوریل رخ داد. همچنین متوسط شدت فرسایش خاک در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به‌ترتیب 32/1، 74/2، 99/2 و 52/1 تن در هکتار به‌دست آمد. بنابراین فصول بهار و زمستان به ترتیب کم‌ترین و فصول پاییز و تابستان به‌ترتیب بیش‌ترین سهم از فرسایش خاک سالانه را دارا بودند. همچنین می‌توان گفت در نیمه دوم سال در مقایسه با نیمه اول، فرسایش خاک بیش‌تری رخ داده است. در نهایت شدت فرسایش خاک در آبخیز معرف کسیلیان 56/8 تن در هکتار در سال برآورد شد. نتیجه‌گیری و پیشنهادها: نتایج نشان داد که بخش زیادی از آبخیز مورد بررسی دارای فرسایش کم است و فقط دامنه‌های پرشیب به ویژه با پوشش‌گیاهی کم شامل مراتع و اراضی زراعی رها شده مستعد فرسایش تشدیدی خاک می‌باشد. به‌طور مشخص فرسایش خاک به دلیل تبدیل کاربری‌های جنگل و مرتع به اراضی کشاورزی و باغی و حتی مسکونی، افزایش یافته است. در نهایت پیشنهاد می‌شود که با استفاده از راهکارهای مدیریتی و اقدامات حفاظت خاک به ویژه در دامنه‌ها و مناطق با شیب بالا از تغییر کاربری اراضی جلوگیری به عمل آید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تغییر کاربری اراضی؛ حفاظت خاک؛ فرسایش‌پذیری خاک؛ مدل‌های توزیعی؛ مدل RUSLE | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the Monthly variability of soil erosion in Kasilian representative watershed using RUSLE model | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Sarouneh1؛ Abdulvahed Khaledi Darvishan2؛ Vahid Moosavi3 | ||
| 1Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares Universityدهلران خیابان انصارالحسین کوچه شهید شیری | ||
| 2Department of Watershed Management Engineering, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Noor, Mazandaran, Iran | ||
| 3Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction and purpose: One of the most common types of soil degradation is soil erosion under the influence of rain and runoff factors. Soil erosion reduces the quality of the soil in the place of erosion, and also the sediment resulting from erosion causes problems inside and outside the watershed. Due to the high cost of measuring soil erosion and sediment yield, various models have been developed to estimate the intensity of these variables in different spatial and temporal scales. Among these, the revised universal soil loss equation (RUSLE) has been widely used in all parts of the world for reasons including the availability of data required for model input factors and the possibility of implementing it in a distributed format. Materials and methods: The present study was conducted in order to estimate soil erosion using the RUSLE model on a monthly scale for 2021 in the Kasilian watershed. First, a distribution map of the five factors of the RUSLE model was prepared. Since the variables of vegetation cover and precipitation have a significant change on a monthly scale, therefore, the temporal changes of the mentioned factors lead to the dynamics of the watershed system and the monthly changes of soil erosion. Also, soil erodibility factors, topography and land management were considered as static factors. Finally, the five factors of the model were multiplied together in Arc GIS software and erosion distribution maps were prepared on monthly, seasonal and annual scales. Results and discussion: According to the monthly, seasonal and annual distribution maps of soil erosion, the highest and lowest monthly soil erosion occurred in November and April with values of 1.13 and 0.13 tons per hectare, respectively. Also, the average intensity of soil erosion in spring, summer, autumn and winter seasons was 1.32, 2.74, 2.99 and 1.52 tons per hectare respectively. Therefore, spring and winter seasons respectively had the least and autumn and summer seasons had the highest share of annual soil erosion. It can also be said that more soil erosion has occurred in the second half of the year compared to the first half. Finally, the intensity of soil erosion in Kasilian watershed was estimated at 8.56 tons per hectare per year. Conclusion and suggestions: The results showed that a large part of the study watershed has low erosion and only the steep slopes, especially with low vegetation, including rangelands and abandoned agricultural lands, are prone to accelerated soil erosion. Specifically, soil erosion has increased due to the conversion of forest and rangeland into agricultural and orchard and even residential land. Finally, it is suggested to prevent the land use change by using land management solutions and soil conservation measures, especially in high slopes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Distributed models, Land use change, RUSLE model, Soil conservation, Soil erodibility | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 163 |
||