1استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2دانشآموخته کارشناسی ارشد، گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
4دانشیار بازنشسته پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
5مربی بازنشسته پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
پتانسیلیابی اراضی برای زراعت چوب بهمنظور برنامهریزی برای آینده امری ضروری است، لیکن با توجه به تغییرات اقلیمی و دینامیک بودن موضوع چه ازنظر بیوفیزیکی و چه ازنظر اجتماعی و اقتصادی چالشی حساس است که باید به آن توجه شود. برای اجرای این پژوهش، اﺑﺘﺪا شاخصهای اکولوژیکی گونههای صنوبر دلتوئیدس و اورامریکن شامل: دما، بارندگی، خاک و فیزیوگرافی تعیین شد. سپس، دادههای اقلیمی بارش و دما از ایستگاههای هواشناسی جمعآوری و لایه اطلاعات اقلیمی، لایه اراضی غیرجنگلی، لایه خاک و لایه وضعیت موجود صنوبرکاریها تهیه شد. با تلفیق از روش AHP و دستور weighted overlay و intersect و وزندهی با استفاده از روش درونیابی کریجینگ (interpolating) به هر یک از شاخصهای اکولوژیک و با توجه به قابلیت زراعت دو گونه دلتوئیدس و اورامریکن، مناطق با پتانسیل مناسب و نامناسب برای توسعه کشت صنوبر طبقهبندی و اولویتبندی شدند. نتایج نشان داد، پتانسیل توسعه صنوبر در استان گیلان به میزان 63806 هکتار است و به دو صورت دیم و دیم به همراه آبیاری تکمیلی طبقهبندی شده که 74/12335 هکتار آن بهصورت دیم است.
Estimation of susceptible land area for wood farming in non-forest lands of Guilan province
نویسندگان [English]
fatemeh ahmadloo1؛ Ali-Reza Rezaei2؛ mohsen calagari3؛ Saeedeh Eskandari1؛ sara Teimori1؛ Fatemeh Dargahiyan1؛ Mehdi Farahpour4؛ Khosrow Mirakhorlou5
1Corresponding author, Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2Graduated MSc. Department of Remote Sensing and GIS, Faculty of Natural Resources and Environment Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
4Retired Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
5Retired Senior Research Expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
چکیده [English]
Identifying suitable land for wood cultivation is essential for future planning. However, it is a sensitive issue that needs to be addressed due to climate change and the dynamics of the issue, both biophysically, socially, and economically. To implement this project, ecological indices of Populus deltoides and Populus euramericana including temperature, precipitation, soil, and physiography were determined. Climate and temperature data were collected from meteorological stations. A climatic information layer, non-forest land layer, soil layer, and the current status of the poplar plantation layer were prepared. By AHP and layers-weighted overlay methods and intersect command, and then weighting each of these ecological indices using interpolation models (kriging), according to the ability of two Populus deltoides and Populus euramericana species to cultivate, they were classified and prioritized into areas with suitable and unsuitable potential for development of poplar cultivation. The results showed that Guilan province's poplar development potential was 63806 ha divided into two types of rainfed and rainfed with supplementary irrigation. Of these, 12335.74 ha are rainfed.
اسدی، ف.، اسپهبدی، ک. و ساداتی، س. ا.، 1397. ارزیابی نقایص فنی صنوبرکاریهای مازندران. مجله جنگل ایران، 3: 414-401.
بیات کشکولی، ع.، امیری، س.، فائزی پور، م. و دوست حسینی، ک.، 1385. بررسی بازار چوبهای کم قطر (SDT) صنوبر و محصولات چوبی حاصل در ایران. مجله منابع طبیعی ایران، 59 (4): 980-963.
خانجانی شیراز، ب.، همتی، ا.، پورطهماسبی، ک. و سردابی، ح.، 1392. مقایسه رشد کلنهای مختلف صنوبر در جنگلکاریهای جلگه ای غرب گیلان. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 21 (3): 572-557.
شفقتی، م.، حجازیزاده، ز.، افرخته، ح. 1399. پتانسیلهای اقلیمی مؤثر جهت برنامهریزی و توسعه صنعت گردشگری در استان گیلان، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20 (56): 18-1.
عصاره، م.ح.، سید اخلاقی، س.ج.، 1388. سند راهبردی توسعه تحقیقات منابع طبیعی ایران: مبانی، راهبردها و راهکارها. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 380 صفحه.
کلاگری، م.، 1397. معرفی کلنهای موفق و پرمحصول صنوبر برای کشت در شمال کشور. طبیعت ایران، 3 (2): 50-58.
محبی گرگری، ر.، بیات کشکولی، ع.، معظمی، و.، 1397. بررسی شاخصهای مؤثر بر توسعه پایدار زراعت چوب صنوبر در ایران به روش مقایسات زوجی. صنایع چوب و کاغذ ایران، 9 (2): 249-235.
محمدپور، پ.، کردوانی، پ.، عبادت طلب، م.، 1390. بررسی روند توسعه زراعت چوب در منطقه شرق گیلان. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 8 (32): 32-25.
مدیررحمتی، ع.ر.، 1395. توسعه زراعت چوب ضرورتی اجتنابناپذیر و حیاتی برای کشور. طبیعت ایران، 1 (1): 21-14.
معاونت آمار و اطلاعات استان گیلان، 1399. دادهها و اطلاعات آماری، سالنامه آماری، انتشارات سازمان مدیریت و برنامهریزی استان گیلان، رشت، 798 صفحه.
میرآخورلو، خ.، 1398. بررسی پراکنش و مساحی صنوبرکاریهای کشور با استفاده از دادههای ماهواره Sentinel 2. گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 60 صفحه.
یزدانپناه، ح.، کمالی، غ.، حجازی زاده، ز.، ضیاییان، پ.، 1385. مکانگزینی اراضی مستعد کشت بادام در استان آذربایجان شرقی. مجله جغرافیا و توسعه، 203-193.
یوسفی، ف.، جنت رستمی، س.، محمدی، ک.، 1397. ارزیابی کیفیت آبهای سطحی و زیرزمینی دشت فومنات استان گیلان. سیزدهمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران و سومین همایش ملی صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست، 10 و 11 مهرماه 1397، دانشگاه محقق اردبیلی، 8-1 صفحه.