| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,036 |
| تعداد مقالات | 33,971 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,606,421 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 74,762,873 |
ارزشیابی پروژه‌های آبخیزداری اجرا شده از نظر بهبود روحیه مشارکت مردمی در حوزه آبخیز ریمله، استان لرستان | ||
| مهندسی و مدیریت آبخیز | ||
| مقاله 8، دوره 15، شماره 3، مهر 1402، صفحه 452-466 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijwmse.2022.359806.1989 | ||
| نویسنده | ||
| ابراهیم کریمی سنگچینی* | ||
| استادیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه ارزیابی پروژه‌های اجرا شده آبخیزداری و ارائه دورنمایی از نتایج عملکرد آن‌ها، اطلاعات مناسبی را برای برنامه‌ریزی بلندمدت در اختیار مدیران و تصمیم‌گیران قرار می‌دهد. از این رو، با ارزیابی عملکرد پروژه‌های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان می‌توان ضمن تعیین میزان اثرات طرح و عوامل موثر بر آن، رهنمودهای لازم برای اجرای بهینه این طرح‌ها در آینده به مسئولان و برنامه‌ریزان ارائه نمود. بدین منظور، در این پژوهش جهت ارزشیابی پروژه‌های آبخیزداری اجرا شده از نظر بهبود روحیه مشارکت مردمی در حوزه آبخیز ریمله، از دیدگاه کارشناسان و بهره‌برداران استفاده شد. مواد و روش‌ها آبخیز ریمله، یکی از زیرحوضه‌های رودخانه کشکان است. برای این منظور، پس از تهیه لیست اولیه شاخص‌ها، با استفاده از روش دلفی و نظرسنجی از خبرگان، فهرست نهایی شاخص‌های موثر بر بهبود روحیه مشارکت مردمی مشخص شد. در مجموع ۳۹ شاخص انتخاب شد و در شش دسته طبقه‌بندی صورت گرفت. در نهایت، به‌منظور اولویت‌بندی شاخص‌ها، از روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه استفاده شد. تمام سرپرست خانوارهای روستایی موجود در این آبخیز، به‌عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. با توجه به رابطه کوکران و با روش نمونه‌گیری انتساب متناسب، به 135 آبخیزنشین از جامعه آبخیزنشینان مراجعه شد. روایی و پایایی پرسشنامه‌ها مورد آزمون قرار گرفت. برای گردآوری دیدگاه بهره‌برداران، از روش مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه استفاده شد. برای رتبه بندی عوامل موثر بر مشارکت مردمی، از دیدگاه بهره‌براداران از آزمون فریدمن استفاده شد. به منظور ارزیابی از دیدگاه کارشناسان، به طراحی و توزیع پرسشنامه مقایسات زوجی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اقدام شد. نتایج و بحث نتایج نشان داد، آلفای کرونباخ برابر با 0.827 محاسبه شد و نشان از پایایی پرسشنامه‌ها در پژوهش مورد بررسی دارد. نرخ سازگاری در تحلیل سلسله مراتبی از 0.01 کمتر است، بنابراین، می‌توان سازگاری مقایسات را پذیرفت. نتایج نشان می‌دهد که فعالیت‌های اقدامات مشارکتی نظیر باغ‌کاری، تراس‌بندی، ساخت جوی‌های بتنی، ساخت استخر و لایروبی چشمه‌ها، بیشترین مشارکت نیروی انسانی و مالی (حدود ۷۶ درصد) را به خود اختصاص دادند. بررسی شاخص‌های مشارکت آبخیزنشینان در پروژه‌های آتی نشان داد که "افزایش سطح درآمد ناشی از اجرای پروژه در منطقه" با رتبه 5.19، به‌عنوان شاخص برتر از نظر بهره‌برداران انتخاب شد. از نظر کارشناسان، شاخص "میزان مشارکت آبخیزنشینان در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی" با میانگین وزنی 0.252، به‌عنوان شاخص برتر انتخاب شد. شاخص‌های "افزایش مشارکت آبخیزنشینان در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی" و "استفاده از ظرفیت دیگر نهادها در اجرای پروژه‌های حفاظتی و جلب مشارکت آن‌ها" بیشترین وزن و شاخص "تقویت مشارکت تشکل‌ها نظیر تعاونی‌ها در سطح روستا"، کمترین وزن را به خود اختصاص داده‌اند. نتیجه‌گیری نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ذینفعان حوزه آبخیز ریمله، ظرفیت بالایی را برای پذیرش و مشارکت در پروژه‌های آبخیزداری را دارند. پیشنهاد می‌شود که مشارکت ذینفعان در تصمیم‌گیری‌های آتی و استفاده از اقدامات مشارکتی در این حوضه و دیگر حوضه‌ها در درجه اهمیت قرار گیرند. بنابراین، رویکرد به کار رفته در این پژوهش می‌تواند به‌عنوان روشی کارا در کمک به فهم بهتر سیستم آبخیز و نیز تسهیل فرایند تصمیم‌گیری توسط برنامه‌ریزان و مدیران آبخیز و آبخیزنشینان به‌کار گرفته شود. به‌منظور ارزشیابی اجرای پروژه‌های‌های آبخیزداری، بر بهبود روحیه مشارکت مردمی، توجه به اولویت‌های اشاره شده ضروری به نظر می‌رسد و پیشنهاد می‌شود در دستور کار مدیران و برنامه‌ریزان قرار گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ذینفعان؛ روایی و پایایی پرسشنامه؛ رودخانه کشکان؛ روش تحلیل سلسله مراتبی؛ مشارکت نیروی انسانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluation of watershed management projects implemented in terms of improving the spirit of public participation in Rimeleh Watershed, Lorestan Province | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ebrahim Karimi Sangchini | ||
| Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Khorramabad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction Evaluating the implemented watershed projects and providing a perspective of their performance results provide managers and decision-makers with appropriate information for long-term planning. Therefore, by evaluating the performance of watershed projects from the perspective of experts, while determining the effects of the project and the factors affecting, the necessary guidelines for the optimal implementation of these projects in the future can be provided to officials and planners. In this research, in order to evaluate the implemented watershed management projects in terms of improving the spirit of public participation in the Rimeleh Watershed, the point of view of experts and users was used. Materials and methods Rimleh Watershed is one of the sub-basins of Kashkan River. For this purpose, after preparing the initial list of indicators, using the Delphi method and polling experts, the final list of indicators effective in improving the spirit of public participation was determined. 39 indicators were selected and classified into 6 categories. Finally, in order to prioritize the indicators, multi-indicator decision-making methods were used. All heads of rural households in this watershed were selected as the statistical population. The validity and reliability of the questionnaires were tested. According to Cochran's relationship and proportional assignment sampling method, 135 watershed dwellers were referred from the watershed dweller community. Face-to-face interviews and questionnaires were used to collect users' opinions. Friedman's test was used to rank the factors affecting people's participation from the point of view of beneficiaries. In order to evaluate from the point of view of experts, a pairwise comparison questionnaire was designed and distributed using the Analytic Hierarchy Process (AHP) method. Results and discussion Cronbach's alpha was calculated equal to 0.827 and showed the reliability of the questionnaires in the research. The compatibility rate in hierarchical analysis is less than 0.01, so the compatibility of the comparisons can be accepted. The results show that the activities of cooperative actions such as gardening, terracing, construction of concrete streams, construction of swimming pools and dredging of fountains took the most human and financial participation (about 76%). Examining indicators of participation of watershed residents in future projects showed that "increasing the level of income due to the implementation of the project in the region" (ranked 19.5) was chosen as the best indicator from the users' point of view. According to experts, the index "participation rate of watershed residents in decision-making" (with a weighted average of 0.252) was selected as the best index. The indicators of "increasing the participation of watershed residents in decision-making" and "using the capacity of other institutions in the implementation of conservation projects and attracting their participation" received the most weight, and the indicator "strengthening the participation of organizations such as cooperatives at the village level" received the least weight. Conclusion The results of this research show that the beneficiaries of Rimeleh Watershed have a high capacity to accept and participate in watershed management projects. It is suggested that the participation of stakeholders in future decisions and the use of participatory measures in this watershed and other watersheds are of importance. Therefore, the approach used in this research can be used as an effective method to help better understand the watershed system and also facilitate the decision-making process by watershed planners and managers and watershed stockholders. In order to evaluate the implementation of watershed projects on improving the spirit of public participation, it seems necessary to pay attention to the mentioned priorities and it is suggested to be placed on the agenda of managers and planners. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Hierarchical analysis method, Human work and financial participation, Kashkan River, Stakeholders, Validity and reliability of the questionnaire | ||
| مراجع | ||
|
Afshani, A., 2008. Applied training of SPSS software in social and behavioral sciences. Yazd University Publication, Yazd (in Persian). Altieri, M.A., 2002. Agroecology: the science of natural resource management for poor farmers in marginal environments. Agric. Ecosyst. Environ. 93, 1-24. Blomley, T., 2006. Mainstreaming participatori forestry within the local government reform process in Tanzania. International Institute for Environmental and Development, Gatekeeper Series. Chan, T., Powell, B., Hoverman, S., Ross, H., 2008. Participatory approaches in developing a model to assist water resource management in a catchment in the Solomon Islands. Proceedings of International Congress on Environmental Modelling and Software, iEMSs, Colorado, USA. Chebaane, M., El-Naser, H., Fitch, J., Hijazi, A., Jabbarin, A., 2004. Participatory groundwater management in Jordan: Development and analysis of options. Hydrogeol. J. 12(1), 14-32. Chen, Y., Zhang, D., Sun, Y., Liu, X., Wang, N., Savenije, H.G., 2005. Water demand management: a case study of the Heihe River Basin in China. Phys. Chem. Earth 30, 408-419. Cinderby, S., de Bruin, A., Mbilinyi, B., Kongo, V., Barron, J., 2011. Participatory geographic information systems for agricultural water management scenario development: a Tanzanian case study. Phys. Chem. Earth 36, 1093-1102. Ezkia, M., Astaneh, A., 2001. Applied methods of research. Keihan Publication, Tehran (in Persian). Falconer, J., 1989. Forestry extension: a review of the key issues. Network Paper, Social Forestry Network Uk: Overseas Development Institute. Farrington, J., Lobo, C., 1992. Scaling up participatory watershed development in India: lessons from the Indo-German watershed development programme. ODI Natural Resource Perspectives, 17, 1-17. Folhes, R.T., Aguiar, A.D., Stoll, E., Dalla-Nora, E.L., Araújo, R., Coelho, A., Canto, O., 2015. Multi-scale participatory scenario methods and territorial planning in the Brazilian Amazon. Futures 73, 86-99. Gurung, T.B., Wagle, S.K., Bista, J.D., Dhakal, R.P., Joshi, P.L., Batajoo, R., Adhikari, P., Rai, A.K., 2005. Participatory fisheries management for livelihood improvement of fishers in Phewa Lake, Pokhara, Nepal. Himal. J. Sci. 3(5), 47-52. Hasani, H., Maleki, M., 2019. Socio-economic impact assessment of watershed plans implemented from the perspective of stakeholders, case study: Hasan Abdal Basin-Zanjan Province. J. Watershed Manag. Res. 13(45), 54-62 (in Persian). Karimi, Z., Sheikh, V., 2019. Evaluation of the stakeholders’ attitude towards natural resources and environmental management projects, case study: Hablehroud Watershed. Watershed Engin. Manage.11(2), 467-477 (in Persian). Karimi, Z., Sheikh, V., Sadoddin, A., Mobarghaee Dinan, N., 2021. Evaluation of watershed management interventions on biomass carbon sequestration and stakeholders’ perception about watershed condition improvement, case study: Dehchenashk Sub-watershed, Chehel Chai Watershed. Envir. Sci. 19(3), 217-236 (in Persian). Karimi Sangchini, E., 2022. Investigating the effect of implementing various natural resources projects on the protection with a sustainable livelihood approach in the Rimeleh Watershed of Khorramabad City. Lorestan Agriculture and Natural Resources Research Center (in Persian) Karimi Sangchini, E., Islami, E., 2020. Comprehensive assessment and prioritization of factors threatening the biodiversity of Choghakhor International Wetland. J. Range Watershed Manage. 73(3), 571-585 (in Persian). Karimi Sangchini, E., Ownegh, M., Sadoddin, A., Tahmasebipuor, N., Rezaee, H., 2018. An investigation on affecting factors on community participation and predicting the community acceptance of the vegetation-based management scenarios for the Hable-Rud River Basin. J. Watershed Engin. Manage. 10(3), 280-293 (in Persian). Karimi Sangchini, E., Ownegh, M., Sadoddin, A., Zarghami, M., Vayskarami, I., 2021. Developing a model for the integrated management of water and soil resources in the Hableh-Rud River Basin using the system dynamics approach. J. Watershed Manage. Res. 12(23), 119-129 (in Persian). Krywkow, J., Hare, M., 2008. Participatory process management. Proceedings International Congress on Environmental Modelling and Software, iEMSs, Colorado, USA. Lee, C.C., Huang, K.C., Kuo, S.Y., Cheng, C.K., Tung, C.P., Liu, T.M., 2021. Development of a social impact assessment for the water environment: a professional perspective. Water 13, 3355-3376. Liu, B.W., Wang, M.H., Chen, T.L., Tseng, P.C., Sun, Y., Chiang, A., Chiang, P.C., 2020. Establishment and implementation of green infrastructure practice for healthy watershed management: challenges and perspectives. Water-Energy Nexus 3, 186-197. Mekonnen, M., Abeje, T., Addisu, S., 2021. Integrated watershed management on soil quality, crop productivity and climate change adaptation, dry highland of Northeast Ethiopia. Agric. Syst. 186, 102964. Mohammadi Alvar, M., Sadoddin, A., Barani, H., Mahboobi, M.R., 2013. Predicting the community acceptance level of the vegetation based management scenarios for the Chehel-Chai Watershed, Golestan Province, Iran. J. Water Soil Conserv. 20(2), 209-220 (in Persian). Mosaffaie, J., Salehpour Jam, A., 2018. Economic assessment of the investment in soil and water conservation projects of watershed management. Arab. J. Geosci. 11(14), 368-377. Mosaffaie, J., Salehpour Jam, A., Soltani, M.J., 2020. Identification and prioritization of effective factors on preventing participation of rural societies in watershed management plans, case study: Niarij Watershed of Qazvin Province. J. Watershed Manag. Res. 11, 121-131 (in Persian). Mosaffaie, J., Salehpour Jam, A., 2021. Prioritization of factors preventing participation of rural people in soil and water conservation projects in vers watershed. J. Agric. Sci. Technol. 35(5), 975-986. Newham, L.T.H., Jakeman, A.J., Letcher, R.A., 2006. Stakeholder participation in modelling for integrated catchment assessment and management: an Australian case study. Int. J. River Basin Manag. 4(3), 1-13. Office of the Compliance Advisor/Ombudsman., 2008. Participatory water monitoring a guide for preventing and managing conflict. Pennsylvania Avenue, NW Washington, DC, USA. Okoba, B.O., 2005. Farmers’ indicators for soil erosion mapping and crop yield estimation in central highlands of Kenya. Tropical Resource Management Papers, Wageningen University, USA. Palacios-Agundez, I., Onaindia, M., Potschin, M., Tratalos, J.A. Madariaga, I., Haines-Young, R., 2015. Relevance for decision making of spatially explicit, participatory scenarios for ecosystem services in an area of a high current demand. Environ Sci Policy 54, 199-209. Ruiz-Malle´n, I., Corbera, E., Calvo-Boyero, D., Reyes-Garcı´, V., 2015. Participatory scenarios to explore local adaptation to global change in biosphere reserves: experiences from Bolivia and Mexico. Environ. Sci. Policy 54, 398-408. Salehpour Jam, A., Rasooli, F., Sarreshtehdari, A., Mosaffaie, J., Kianian, M., 2020. Prioritization of preventing social indices affecting on peoples' participation in natural resources plans using AHP method and nonparametric tests. Watershed Engin. Manage. 12(1), 330-339 (in Persian). Salehpour Jam, A., Tabatabaei, M., Mosaffaie, J., Soltani, M.J., Shadmani, A., 2022. Barriers to participatory implementation of soil conservation projects: perspectives and priorities. Environ. Sci. Policy 131(1), 36-45. Sarreshtehdari, A., Salehpour Jam, A., Soltani, M., Noroozi, A., Shademani, A., Kherkhah Zarkesh, M., 2022. Evaluating the impacts of flood spreading plans from the view point of experts using nonparametric statistical tests, case study: Ab-Barik Aquifer of Bam. Watershed Engin. Manage. 14(1), 55-64. Sheikh, V., Zare Garizi, A., Alvandi, E., Asadi Nalivan, O., Khosravi, G., Sadoddin, A., Ownegh, M., 2019. Participatory site selection for the proposed options in the management of the Hable-Roud Basin. J. Watershed Manag. Res. 32(4), 2-18 (in Persian). Thompson, J., 1995. Participatory approaches in government bureaucracies: facilitating the process of institutional change. World Dev. 23( 9), 1521-1554. Voinov, A., Arctur, D., Zaslavskiy, I., Ali, S., 2008. Community-based software tools to support participatory modelling: a vision. International Congress on Environmental Modelling and Software, iEMSs, Colorado, USA. Wani, S.P., Singh, H.P., Sreedevi, T.K., Pathak, P., Rego, T.J., Shiferaw, B., Iyer, S.R., 2003. Farmer-participatory integrated watershed management: Adarsha Watershed, Kothapally India, an innovative and upscalable approach. SAT, ICRISAT 2(1), 1-26. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 282 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 256 |
||