اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات284
تعداد نشریات سازمان83
تعداد شماره‌ها2,604
تعداد مقالات29,895
تعداد مشاهده مقاله18,750,064
تعداد دریافت فایل اصل مقاله14,168,695
یزدانی, محمد رضا, صادقی, حدیث, اسعدی اسکویی, ابراهیم, کوزه گران, سعیده, دلسوز خاکی, بهاره. (1402). بررسی احتمال وقوع مقادیر مختلف تبخیر و تعرق در اقلیم‌ها و تاریخ‌های مختلف کشت برنج در مناطقی غیر از شمال کشور. سامانه مدیریت نشریات علمی, 37(2), 171-191. doi: 10.22092/jwra.2023.360798.963
محمد رضا یزدانی; حدیث صادقی; ابراهیم اسعدی اسکویی; سعیده کوزه گران; بهاره دلسوز خاکی. "بررسی احتمال وقوع مقادیر مختلف تبخیر و تعرق در اقلیم‌ها و تاریخ‌های مختلف کشت برنج در مناطقی غیر از شمال کشور". سامانه مدیریت نشریات علمی, 37, 2, 1402, 171-191. doi: 10.22092/jwra.2023.360798.963
یزدانی, محمد رضا, صادقی, حدیث, اسعدی اسکویی, ابراهیم, کوزه گران, سعیده, دلسوز خاکی, بهاره. (1402). 'بررسی احتمال وقوع مقادیر مختلف تبخیر و تعرق در اقلیم‌ها و تاریخ‌های مختلف کشت برنج در مناطقی غیر از شمال کشور', سامانه مدیریت نشریات علمی, 37(2), pp. 171-191. doi: 10.22092/jwra.2023.360798.963
یزدانی, محمد رضا, صادقی, حدیث, اسعدی اسکویی, ابراهیم, کوزه گران, سعیده, دلسوز خاکی, بهاره. بررسی احتمال وقوع مقادیر مختلف تبخیر و تعرق در اقلیم‌ها و تاریخ‌های مختلف کشت برنج در مناطقی غیر از شمال کشور. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1402; 37(2): 171-191. doi: 10.22092/jwra.2023.360798.963

بررسی احتمال وقوع مقادیر مختلف تبخیر و تعرق در اقلیم‌ها و تاریخ‌های مختلف کشت برنج در مناطقی غیر از شمال کشور

پژوهش آب در کشاورزی
دوره 37، شماره 2، شهریور 1402، صفحه 171-191    اصل مقاله (2 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/jwra.2023.360798.963
نویسندگان
محمد رضا یزدانی1؛ حدیث صادقی2؛ ابراهیم اسعدی اسکویی* 3؛ سعیده کوزه گران4؛ بهاره دلسوز خاکی5
1استادیار مؤسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی رشت، ایران.
2دکتری اقلیم شناسی،گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
3استادیار پژوهشکده اقلیم‌شناسی و تغییر اقلیم، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، مشهد، ایران
4دکترای هواشناسی کشاورزی، گروه تحقیقات هواشناسی کاربردی مشهد، ایران
5محقق، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده
در این پژوهش، تغییرات مقادیر تبخیر و تعرق گیاه برنج در مناطقی غیر از شمال کشور در سه تاریخ کشت متفاوت (زود، به موقع و دیر کاشت) و با چهار احتمال وقوع متفاوت 75%، 50%، 25% و 10% (به ترتیب معرف سال­های کم تبخیر و تعرق، متوسط، پرتبخیر و تعرق و بسیار پر تبخیر و تعرق)، با استفاده از معادله پنمن­-مانتیث و داده­های هواشناسی 15 ایستگاه با دوره آماری 30 ساله (2020-1990) بررسی شد. برای احتساب ضریب گیاهی برنج در مراحل مختلف رشد، دوره­های 10 روزه به صورت میانگین بر اساس مدل احتمالات ویبول برآورد و محاسبه شد. نتایج نشان داد که در تمام این مناطق اقلیمی اتخاذ رویکرد زودکاشت موجب کاهش نیاز آبی در تمام سناریوهای تبخیر و تعرق می­شود. اتخاذ رویکرد زودکاشت در سال­های بسیار پر تبخیر و تعرق موجب کاهش نیاز آبی برنج مناطق گرم، سرد و معتدل به ترتیب به میزان 125/9، 113/5 و 115 میلیمتر در طول فصل رشد (به طور متوسط 0/7 تا 0/9 میلی­متر در روز) نسبت به وضعیت دیرکاشت می­شود. با این وجود در اقلیم­های سرد و معتدل تفاوت زیادی بین زود کشت و کشت به موقع و حتی دیر کشت مشاهده نشد. از­این­رو، در این مناطق برای فرار از احتمال سرمازدگی دیررس بهتر است از تقویم­های دیر کشت استفاده شود. مقایسه نتایج میزان تبخیر و تعرق گیاه برنج در تمام تاریخ­های کاشت و سطوح احتمالاتی مختلف در مناطق اقلیمی سرد، معتدل، گرم و بسیار گرم، نشان داد که بیشترین میزان تبخیر و تعرق مربوط به منطقه گرم به میزان 1021/3 میلی­­متر بوده و مناطق معتدل و سرد به ترتیب با میزان تبخیر 784/8 و 729 میلی­متر به مراتب میزان تبخیر و تعرق کمتری را نسبت به مناطق گرم دارا می­باشند. از­این­رو به علت کمبود منابع آبی و اثرات منفی تغییرات آب و هوایی در مناطق خشک یا نیمه خشک ایران بهتر است از کشت برنج در مناطق گرم به ویژه در سال­های پر تبخیر و تعرق اجتناب شود. همچنین بهتر است که در مناطق سرد و معتدل نیز نوع مدیریت آبیاری و طراحی سازه­ها و سامانه­ های آبی با محاسبات سال­های پر تبخیر و تعرق متناسب شود.
کلیدواژه‌ها
مدل احتمالات ویبول؛ ضریب گیاهی برنج؛ نیاز خالص آبی
عنوان مقاله [English]
Investigating the Probability of Occurrence of Evapotranspiration in Different Climates and Planting Dates of Rice in Non-Northern Regions of Iran
نویسندگان [English]
Mohammad Reza yazdani1؛ Hadis Sadeghi2؛ Ebrahim Asadi Oskouei3؛ Saeedeh kouzegaran4؛ Bahareh Delsouz Khaki5
1Rice research institute of Iran. Head of Department of Technical Research and Agricultural Engineering
2PhD in climatology. Physical Geography Department, Faculty of Geography, University of Tehran.
3Assistant Professor in Atmospheric Science and Meteorological Research Center
4Ph.D. in Agrometeorology, Applied Meteorological Research Center, Mashhad, Iran.
5Researcher, Soil and Water Research Institute, Agricultural research, Education and extension organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]
Changes in evapotranspiration values of rice plants in non-northern regions of the country were estimated for three different planting dates (early, on time and late planting) and with four different probabilities of 75%, 50%, 25%, and 10% (years with low, medium, high, and very high evapotranspiration, respectively), using the Penman-Monteith Equation and meteorological data of 15 stations with a statistical period of 30 years (1990-2020). The crop coefficient of rice in different stages of growth were calculated as an average in 10-day periods based on the Weibull Model. The results showed that, in all non-northern climatic regions, adopting an early planting strategy leads to a reduction in water requirement in all evapotranspiration scenarios. Adopting early planting strategy in years with very high evapotranspiration reduces the water requirement of rice in hot, cold and temperate regions by 125.9, 113.5, and 115 mm, respectively, during the growing season (on average 0.7 to 9. 0 mm per day) compared to late planting. However, in cold and temperate climates, there was no big difference between early planting and timely planting and even late planting. So, it is better to use late planting to avoid the possibility of late frosts. Comparison of the results of evapotranspiration rate of rice plant in all planting dates and different probability levels in cold, moderate, hot and very hot climate regions showed that the highest evapotranspiration rate is related to the hot region at the rate of 1021, and moderate and cold regions have much lower evapotranspiration rate than hot regions with evaporation rates of 784.8 and 729 mm, respectively. Therefore, considering the lack of water resources and the negative effects of climate change in arid or semi-arid regions such as Iran, it is better to avoid rice cultivation in hot regions, especially in years with high evapotranspiration. Also, it is better that in cold and temperate regions, the type of irrigation management and the design of structures and water systems should be adapted to the calculations of years with high evapotranspiration.
کلیدواژه‌ها [English]
Weibull Model, Crop coefficient of rice, Net water requirement
مراجع
  1. اسعدی اسکویی، ا.، کوزه گران، س.، یزدانی، م.، رحمانی، ا. 1400. تأثیر سطوح احتمالات متفاوت در برآورد نیاز خالص آبی خالص برنج در استان­های شمالی ایران. آب‌وخاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 5: 659-671.
  2. اسعدی اسکویی، ا.، موسوی بایگی، م.، یزدانی، م.، علیزاده، ا. 1396. اثر عمق غرق آبی بر تلفات تبخیر از سطوح شالیزاری. پژوهش­های حفاظت آب‌وخاک، 1: 221-235.
  3. امینی، ع.، نوری، هد و اصلانی سنگده، ب. 1394. ارزیابی و سنجش پایداری زراعت برنج با استفاده از روش­های تصمیم‌گیری چند معیاره (مورد مطالعه: شهرستان رضوانشهر). علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 1: 101-126.
  4. پیرمرادیان، ن.، ذکری، ف.، رضایی، م.، عبدالهی، و. 1392. استخراج ضرایب گیاهی سه رقم برنج بر پایه روش برآورد تبخیر و تعرق مرجع در منطقه رشت. تحقیقات غلات، 2: 95-106.
  5. خالدیان، م.، رضایی، گ.، کاوسی کلاشمی، م.، رضایی، م. 1400. ارزیابی شاخص­های بهره­وری آب در استان­های عمده تولیدکننده برنج در ایران. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 3: 636-644.
  6. خوش­اخلاق، ف.، روشن، غ.، کرمپور، م. 1390. ارزیابی و اصلاح مدل مناسب تبخیر و تعرق بالقوه برای ایران. پژوهش­های جغرافیای طبیعی، 78: 49-68.
  7. درزی نفت­چالی،ع و کاراندیش، ف. 1395. مدیریت کشت برنج در استان مازندران در شرایط تغییر اقلیم. پژوهش آب در کشاورزی، 3: 333-346.
  8. دهقانی سانیج، ح.، اسعدی اسکویی، ا.، تقی زاده قصاب، ا. 1400. تحلیلی بر آب مصرفی بخش کشاورزی مبتنی بر تبخیر و تعرق واقعی. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 6: 1251-1262.
  9. سپاسخواه، ع.، پیرمرادیان، ن.، کامکار حقیقی، ع. 1381. ضریب گیاهی و نیاز خالص آبی برنج در منطقه کوشک استان فارس. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 3: 15-24.
  10. شاهنظری، ع.، جلالی کوتنایی، ن.، ضیاء تبار احمدی، م.، خوش‌روش، م.، رضایی، م. 1400. برآورد نیاز خالص آبی و ضریب گیاهی برنج رقم­های کوهسار و هاشمی در سامانه­های مختلف کشت. پژوهش آب در کشاورزی، 3: 235-245.
  11. شیدائیان، م.، ضیا تبار احمدی، م.، فضل اولی، ر. 1393. تأثیر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکرد محصول برنج (مطالعه موردی: دشت تجن). آب‌وخاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 6: 1284-1297.
  12. فاطمی، م.، امیدوار، کمال و رحبی مورکانی، ص. 1400. پهنه‌بندی اقلیمی کشت برنج در شهرستان لنجان. کاوش­های جغرافیایی مناطق بیابانی، 2: 67-84.
  13. قمرنیا، ه.، براتی، ز.، جلیلی، ز. 1400. برآورد نیاز خالص آبی و ضرایب گیاهی برنج با استفاده از لایسیمتر در شرایط غیر غرقابی در اقلیم نیمه‌خشک ایران. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 5: 1131-1140.
  14. کاراندیش، ف؛ جهانتیغ، م و دلبری، م؛ 1395؛ تحلیل اثرات تقویم کشت بر نیاز خالص آبی گندم در استان سیستان و بلوچستان در شرایط تغییر اقلیم؛ نشریه آبیاری و زهکشی ایران؛ 4: 498-489.
  15. مدیری، ا.، براری تاری، د.، امیری، ا.، نیک نژاد، ی.، فلاح، ه.، خزایی، م.1397. ارزیابی و برآورد میزان تبخیر و تعرق گیاه برنج در استان­های شمالی کشور. جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه­ای)، 1: 561-572.
  16. منصوری دانشور، م.، طاوسی، ت.، موقری، ع. 1391. پهنه­بندی شدت خشکی در ایران با استفاده از مدل تبخیر و تعرق هارگریوز-سامانی بر مبنای اوپوگرافی رقومی DEM. جغرافیا و پایداری محیط، 4: 95-110.
  17. میرلطیفی، م.، مدبری، ه.، غلامی، م. 1393. تعیین تبخیر و تعرق و ضریب گیاهی ارقام هاشمی و خزر برنج در دشت مرداب (گیلان). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب‌وخاک، 67: 95-106.
  18. موسوی بایگی، م.، اسعدی اسکویی، ا.، یزدانی، م.، علیزاده، ا.، زهد قدسی، م. 1396. اثر عمق غرقابی بر دمای آب‌وخاک در شالیزار (مطالعه موردی: رشت). هواشناسی کشاورزی، 1: 48-56.
  19. Arouna, A., Fatognon, I., Saito, K., Futakuchi, K. 2021. Moving toward rice self-sufficiency in sub-Saharan Africa by 2030: Lessons learned from 10 years of the coalition for African rice development. World Development Perspectives, 21: 1-15.
  20. AsadiOskouei, E., Delsouz Khaki, B., Lopez-Baeza, E. Kouzegaran, S., Navidi, M.N., Haghighat, M., Davatgar, N., Lopez-Baeza, E. 2022. Mapping climate zones of Iran using hybrid interpolation methods. Remote Sens, 14: 1-21.
  21. Gaydon, D.S; Singh, B;Wang, E; Poulton, P.L; Ahmad, B; Ahmed, F; Akhter, S; Ali, I; Amarasingha, R; Chaki, A.K; Chen, C; Choudhury, B.U; Darai, R; Das, A; Hochman, Z; Horan, H; Hosang, E.Y; Vijaya Kumar, P; Khan, A.S.M.M.R; Laing, A.M; Liu,L; Malaviachichi, M.A.P.W.K; Mohapatra,K.P; Muttaleb,M.A; Power,B; Radanielson,M.A; Rai,G.S; Rashid,M.H; Rathanayake, W.M.U.K; Sarker, M.M.R; Sena,D.R; Shamim,M; Subash,N; Suriadi,A; Suriyagoda, L.D.B; Wang,G; Wang,J; Yadav, R.K; Roth, C.H;2017, Evaluation of the APSIM model in cropping systems of Asia, Field Crops Research,204: 52–75.
  22. Li Liu, D; Zeleke. K; Wang.B; Macadam.I; Scott.F; Martin.R; 2017; Crop residue incorporation can mitigate negative climate change impacts on crop yield and improve water use efficiency in a semiarid environment; Europ. J. Agronomy; 85: 51–68.
  23. Saville,D.J ., 1990. Multiple Comparison Procedures: The practical solution. The American Statistician, 44(2): 174-180.
  24. Shrestha, S., Chapagain, R., Babel, M. 2017. Quantifying the impact of climate change on crop yield and water footprint of rice in the Nam Oon Irrigation Project, Thailand. Science the Total Environment, 599-600: 689-699.
  25. Silva, F; Azevedo, C. 2016. Comparison of means of agricultural experimentation data through different tests using the software Assistat. African Journal of Agricultural Research, 11(37): 3527-3531.
  26. Swallow, W. 1984. Those overworked and oft-misused mean separation procedures Duncan, LSD, etc. Plant Disease, 68(10): 919-921.
  27. Zhao-fei, L., Zhi-jun, Y., Cheng, Y., Zhi-ming, ZH. 2013. Assessing crop water demand and deficit for the growth of spring highland barley in Tibet, China. Journal of Integrative agriculture, 12: 541-551.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 45
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب