1دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران؛
2دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران؛
3استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران؛
چکیده
اندازهگیری مستقیم پارامترهای منحنی نگهداری آب خاک امری دشوار، حساس و پرهزینه میباشد. یکی از روشهای غیر مستقیم در تخمین منحنی مشخصه آب خاک، مدل نیمه فیزیکی Arya و Paris است که با استفاده از اطلاعات منحنی دانه بندی، منحنی نگهداری آب خاک را برآورد میکند. در مدل یاد شده از یک ضریب تجربی به نام پارامتر مقیاس α، به منظور تخمین اندازه منافذ با فرض کروی بودن ذرات خاک به شعاع استفاده میشود. در این پژوهش، از اطلاعات منحنی دانهبندی، منحنی نگهداری آب خاک، چگالی ظاهری و تخلخل 96 نمونه خاک، شامل چهار نوع بافت شنی، لوم شنی، شنی لوم و سیلتی لوم به منظور ارزیابی روشهای تخمین پارامتر مقیاس استفاده شد. پارامتر مقیاس بهدست آمده به روش خطی در بافتهای شنی و سیلتی لوم به ترتیب با مقادیر 1/34 و 1/25 و استفاده از مقدار ثابت پارامتر مقیاس توصیه شده توسط Arya و همکاران ، در نمونه خاکهای با بافت شن لومی و لوم شنی به ترتیب با مقادیر 1/37 و 1/46 نزدیکترین مقادیر را به مقادیر واقعی محاسبه شده ارائه دادند. نتایج بررسی تغییرات ضریب α در بافت و رطوبتهای مختلف نشان داد، رابطه معناداری بین میزان درصد شن و ضریب تجربی α وجود نداشته، درصورتی که با افزایش رطوبت مقدار ضریب فوق افزایش مییافت، بهطوری که ضریب همبستگی بین تغییرات α با مقادیر رطوبت خاک 0/45 بدست آمد که در سطح 95 درصد معنیدار میباشد.
Direct measurement of soil water retention curve parameters is hard, costly, and sensitive. One of the good indirect methods in prediction of soil water retention curve is Arya-Paris model, which uses the soil particle size distribution (PSD) data. The AP model estimates pore radius ( ri ) from the radius (Ri) of spherical particles by scaling pore with a parameter α. In this study, data from soil particle-size distribution, soil water retention curve, bulk density, and porosity of 96 different soils including sandy, loamy sand, sandy loam, and silty loam were used to help assessing methods of estimating the scale parameter. The values of scaling parameter obtained from the inverse method for the sandy, loamy sand, sandy loam, and silty loam were 1.32, 1.36, 1.45, and 1.23, respectively. Use of the linear method for sandy and silty loam soils resulted in α values of 1.34 and 1.25, respectively, while, by using the constant method (recommended by Arya et al) for sandy loam and loamy sand, α values were1.37 and 1.46, respectively, which were the closest to the real calculated values. By studying the variations of α in different soil textures and moisture contents, it was noted that there was no significant relationship between α and the amount of sand in the soil. However, increase in the soil moisture increased the value of α while the correlation coefficient for α and soil moisture was calculated at 0.45.
کلیدواژهها [English]
Suction potential, Linear method, Logistic method, Soil particle-size distribution