بخشایشی قشلاق, مسعود, شکارچیزاده, مرتضی. (1392). ارزیابی ژنوتیپهای گندم نان با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 27(2), 203-214. doi: 10.22092/jwra.2013.128828
مسعود بخشایشی قشلاق; مرتضی شکارچیزاده. "ارزیابی ژنوتیپهای گندم نان با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 27, 2, 1392, 203-214. doi: 10.22092/jwra.2013.128828
بخشایشی قشلاق, مسعود, شکارچیزاده, مرتضی. (1392). 'ارزیابی ژنوتیپهای گندم نان با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 27(2), pp. 203-214. doi: 10.22092/jwra.2013.128828
بخشایشی قشلاق, مسعود, شکارچیزاده, مرتضی. ارزیابی ژنوتیپهای گندم نان با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1392; 27(2): 203-214. doi: 10.22092/jwra.2013.128828
ارزیابی ژنوتیپهای گندم نان با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی
1هنر آموز دانشکده فنی و کشاورزی مراغه، مدرس گروه علوم کشاورزی دانشگاه پیام نور و عضو باشگاه پژوهشگران جوان، تبریز، ایران؛
2کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز؛
چکیده
خشکی از تنشهای بسیار مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان میباشد. در این راستا به منظور شناسایی ژنوتیپهای تحمل به خشکی و غربال کردن شاخصهای کمی تحمل به خشکی تعداد 23 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبی و دیم در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی دیم مراغه مورد آزمایش قرار گرفتند. بهمنظور ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام مورد بررسی از شش شاخص بر مبنای عملکرد آبی (Yp) و دیم (Ys) استفاده شد. شاخصهای کمی تحمل به خشکی شامل شاخص تحمل (TOL)، شاخص میانگین تولید (MP)، شاخص میانگین هندسی تولید (GMP)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص میانگین هارمونیک (HM) بهدست آمدند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین میانگین عملکرد در شرایط آبی و دیم بهترتیب متعلق به ژنوتیپ شماره 16 و 12 میباشد. بیشترین شاخص تحمل (TOL)، شاخص میانگین هارمونیک (HM)، شاخص میانگین هندسی تولید (GMP) و شاخص تحمل تنش (STI) متعلق به ارقام شماره 16، 17 و 6 بود. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین شاخصها و میانگین عملکرد در شرایط آبی و دیم نشان داد که مناسبترین شاخص برای غربال کردن ژنوتیپها در دو شرایط آبی و دیم، شاخص STI است. همچنین تجزیه به عاملها بر اساس روش تجزیه به مولفههای اصلی نشان داد که دو عامل اول 99/84 درصد ( عامل تحمل به خشکی 73/28 درصد و عامل حساسیت به تنش خشکی 26/56 درصد) از تغییرات متغییرهای مورد بررسی در شرایط تنش و بدون تنش را توجیه مینماید.
Evaluation of Drought Tolerance of Bread Wheat Genotypes Using Drought Tolerance Indices
نویسندگان [English]
Masoud Bakhshayeshi1؛ Morteza Shekarchizadeh2
1Student of Technical and agricultural faculty of Maragheh, lecturer at department of agriculture, payam noor university (pnu) and Young Researchers Club, Tabriz, Iranl;
2Student MSc Plant Breeding, Islamic Azad university, Tabriz
چکیده [English]
Drought stress is one of the most important environmental factors that affect growth, development, and production of plants. To identify drought resistant genotypes and screening the quantitative indices of drought resistance, 23 bread wheat genotypes were tested in a randomized complete block design with three replications. The study was conducted under irrigated and rainfed conditions in the research station of Dryland Agricultural Research Institute (DARI), in Maragheh. Based on the potential (Yp) and stress (Ys) yield, quantitative criteria of drought resistance including mean productivity (MP), tolerance index (TOL), geometric mean productivity (GMP), harmonic mean (HM), stress susceptibility index (SSI), and stress tolerance index (STI) were calculated. The results of mean comparison showed that the highest potential and stress yield were related to the genotypes number 12 and 16, respectively. The highest stress tolerance index (STI), tolerance index (TOL), geometric mean productivity (GMP) and harmonic mean (HM) were related to the genotypes number 16, 17, and 6. The results of correlation analysis between indices, mean potential and stress yield indicated that the most suitable criteria for screening the genotypes under irrigated and rainfed conditions was stress tolerance index (STI). Factor analysis based on principal component analysis method indicated that two important factors accounted for about 99.84% (drought tolerance 73.28% and sensitivity to drought 26.56%) of the total variation among traits in drought and non-drought stress conditions.
کلیدواژهها [English]
Yield of irrigated and rainfed bread wheat, Drought stress and drought tolerance indices