بحرینی نژاد, بابک, سفیدکن, فاطمه سفیدکن, لباسچی, محمدحسین, جابرالانصار, زهرا. (1401). بررسی تاثیر بسترهای مختلف کاشت بر تغییرات ویژگیهای رویشی، اسانس و ترکیبات آن در طول سالهای رشد در گونه مرزه جنگلی تحت شرایط دیم. سامانه مدیریت نشریات علمی, (), -. doi: 10.22092/ijmapr.2021.355365.3031
بابک بحرینی نژاد; فاطمه سفیدکن سفیدکن; محمدحسین لباسچی; زهرا جابرالانصار. "بررسی تاثیر بسترهای مختلف کاشت بر تغییرات ویژگیهای رویشی، اسانس و ترکیبات آن در طول سالهای رشد در گونه مرزه جنگلی تحت شرایط دیم". سامانه مدیریت نشریات علمی, , , 1401, -. doi: 10.22092/ijmapr.2021.355365.3031
بحرینی نژاد, بابک, سفیدکن, فاطمه سفیدکن, لباسچی, محمدحسین, جابرالانصار, زهرا. (1401). 'بررسی تاثیر بسترهای مختلف کاشت بر تغییرات ویژگیهای رویشی، اسانس و ترکیبات آن در طول سالهای رشد در گونه مرزه جنگلی تحت شرایط دیم', سامانه مدیریت نشریات علمی, (), pp. -. doi: 10.22092/ijmapr.2021.355365.3031
بحرینی نژاد, بابک, سفیدکن, فاطمه سفیدکن, لباسچی, محمدحسین, جابرالانصار, زهرا. بررسی تاثیر بسترهای مختلف کاشت بر تغییرات ویژگیهای رویشی، اسانس و ترکیبات آن در طول سالهای رشد در گونه مرزه جنگلی تحت شرایط دیم. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; (): -. doi: 10.22092/ijmapr.2021.355365.3031
بررسی تاثیر بسترهای مختلف کاشت بر تغییرات ویژگیهای رویشی، اسانس و ترکیبات آن در طول سالهای رشد در گونه مرزه جنگلی تحت شرایط دیم
1استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
2استاد بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
4محقق بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
چکیده
آگاهی از تغییرات میزان تولید کمّی و کیفی گیاهان دارویی در طول زمان یکی از مهمترین اهداف مدیریت کشاورزی میباشد. گیاه مرزه جنگلی با نام علمی Satureja mutica یکی از گونههای دارویی ارزشمند میباشد که بصورت خودرو در ایران رویش دارد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر بسترهای مختلف کاشت بر تغییرات ویژگیهای رویشی، عملکرد، اسانس و ترکیبات آن در طول سالهای مختلف رویش در گونه مرزه جنگلی در شرایط دیم اجرا گردید. آزمایش به مدت سه سال و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. بسترکاشت به عنوان پلات اصلی شامل کود گاوی، کاه گندم و شاهد(بدون کودگاوی و کاه گندم) و اندازهگیریها طی3 سال از 1397 تا 1399 بود. نتایج نشان داد که بیشترین مقادیر ارتفاع گیاه، قطر بوته، تاجپوشش و تعداد ساقه در هر بوته در سال نخست در تیمار کودحیوانی و در سال پایانی در تیمار شاهد دیده شد. بیشترین مقادیر وزن خشک کل و برگ، عملکرد اسانس و بازده اسانس به ترتیب با 1427، 891 و 42 کیلوگرم در هکتار و 67/4 درصد در سال سوم در تیمار بستر شاهد مشاهده شد. مهمترین ترکیبات شناسایی شده تیمول، کارواکرول، پاراسیمن و گاماترپینن بودند. مقادیر هریک از این ترکیبات تحت تاثیر اثرات بستر و سال رویش قرار گرفت. ضرایب همبستگی نشان داد که تغییرات تیمول با پاراسیمن و کارواکرول با گاماترپینن بایکدیگر نسبت معکوس داشتند. در مجموع برای تولید مرزه جنگلی تحت شرایط دیم و مشابه با این پژوهش اگرچه بکارگیری کودهای دامی و کاه بر تولید عملکرد محصول و اسانس آن طی سالهای اول و دوم تاثیرگذار بودند لیکن در سال سوم این اثرگذاری کاهش یافت و تیمار شاهد نسبت به تیمارهای کاه و کود برتری یافت.
Investigating the effects of different planting bed on changes of vegetative characteristics and essential oil components over the years of growth in Satureja mutica under rainfed condition
11- Assistant Professor, Research Division of Natural Resources,Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Isfahan, Iran
22- Professor of Medicinal Plants and By-products Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
33- Associate Professor, Medicinal Plants and By-products Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4Researcher of Research Division of Natural Resources,Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,AREEO, Isfahan, Iran
چکیده [English]
Awareness of changes in the quantity and quality of medicinal plants yield over time is one of the most important goals in agricultural management. Satureja mutica is one of valuable medicinal species which grows wildly in Iran. This study was conducted to evaluate the effects of different planting bed on changes of vegetative characteristics and essential oil components over the years of growth in S. mutica under rainfed condition. Experiment was carried out for three years as split plots in a randomized complete block design. Planting bed as main plots consisted of cow manure, wheat straw and control (without cow manure and wheat straw) and measurements were over 3 years, 2018-2020. Results showed that the highest values of plant height, crown diameter, canopy area and number of stems per plant in the first year were seen in manure treatment; and in the last year were seen in control. The highest rates of total dry weight, leaf dry weight, essential oil and essential oil percentage were seen in control in the last year, 1427, 891 and 42 kg ha-1 and 4.67%, respectively. The main essential oil components consist of thymol, carvacrol, p-cymene and gama-terpinene. These essential oil components affected by planting bed and the year of growth. The correlation coeficients showed thymol with p-cymen; and carvacrol with gama-terpinene were inversely related to each other. On the whole, in order to produce S. mutica under rainfed conditions similar to this study, although using manure or straw could affect yield and essential oil over the first and second years, but in the third year, this effect diminished and control treatment was superior to straw and manure treatments.