1دانش آموخته دکتری، گروه علوم باغبانی و زراعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2نویسنده مسئول، استاد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران، پست الکترونیک:
3دانشیار، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران
چکیده
تولید گیاهان دارویی مانند نعناعیان بطور چشمگیری در جهان در حال افزایش است. یکی از گیاهان مهم این خانواده، مرزه است که اهمیت آن به دلیل ترکیب تیمول و کارواکرول در اسانس آن می باشد. به منظور بررسی تأثیر تراکم کاشت و حاصلخیزی خاک بر صفات فیزیولوژیک و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی گیاه مرزه در شرایط دیم، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده با دو فاکتور، کود به عنوان فاکتور اصلی، در سه سطح (شاهد، کود گاوی پوسیده به میزان 30 تن در هکتار و کاه فرآوری شده با سولفات آمونیوم به میزان10 تن در هکتار) و فاکتور فرعی تراکم بوته، در سه سطح 67/2 و 4 و 8 بوته مترمربع، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات همند آبسرد دماوند در سالهای 97-1396 و 98-1397 انجام شد. نتایج بیانگر تفاوت معنیدار تیمارها در صفات اندازهگیری شده بود. بیشترین میزان محتوای نسبی آب (67/87 درصد) و کمترین میزان نشت الکترولیت (19/47 درصد) در تیمار کود گاوی به میزان 30 تن در هکتار و در تراکم 67/2 بوته در مترمربع مشاهده شد. با افزایش تراکم، از میزان کلروفیل و محتوای نسبی آب کاسته شد و بر میزان پرولین، نشت یونی و مالوندیآلدئید افزوده شد. کود دامی و کاه غنی شده با سولفات آمونیوم، باعث افزایش میزان پرولین، کربوهیدراتهای محلول، کلروفیل و محتوای نسبی آب و کاهش نشت یونی و شاخص مالوندیآلدئید شد. بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز و سوپرکسیددیسموتاز، در تیمار بدون کود و تراکم 8 بوته در مترمربع، و کمترین میزان آن، درتیمار کود آلی و تراکم 67/2 بوته در مترمربع، در شرایط دیم بهدستآمد. افزایش فعالیت ایـن آنـزیمهـا برای خنثیکردن و پـاکسـازی گونـههـای فعـال اکـسیژن تولید شده ناشی از تنش کـمآبـی، بـهعنـوان یـک مکانیـسم مقاومت در گیاهان شناخته شده است. براساس نتایج این پژوهش، میتوان بیان داشت که مرزه توانایی رشد در شرایط دیم را دارا است و پتانسل لازم جهت افزایش ظرفیت آنتیاکسیدانی را در شرایط دیم دارد.
Effects of different density and soil fertility on some of the physiological traits and antioxidant enzymes activity of Savory (Satureja spicigera) under rainfed conditions
نویسندگان [English]
niloufar Rezaei1؛ Fatemeh Sefidkon2؛ hassan ali naghdibadi3
1PhD graduate, Department of Horticultural Science and Agronomy, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2*- Corresponding author, Professor, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran, E-mail: sefidkon@rifr-ac.ir
3Associate Professor, Medicinal Plants Research Center, Institute of Medicinal Plants, ACECR, Karaj, Iran.
چکیده [English]
The cultivation of medicinal plants such as the Lamiaceae family increasing throughout the world Significantly. Savory considers as an important species in this family which it’s important is due to carvacrol and thymol in essential oil. In order to investigate the effect of planting density and soil fertility on the physiological traits and antioxidant enzymes activity of savory under rainfed conditions, an experiment in the form of split plots with two factors, fertilizer as the main factor at three levels (control, 30 tons/ha cow manure and 10 tons/ha straw enriched with ammonium sulfate) and the sub-factor, plant density at three levels (2.67, 4 and 8 plants/m2) in the form of a complete block design A random experiment was conducted at Hamand Absard research station (Damavand) in 2017-18 and 2018-19. The analysis of variance showed a significant effect of planting density and organic fertilizers on the physiological traits of savory. The highest RWC (%87.67) and the lowest ELI (%47.19) were observed in the cow manure treatment with 30 tons/ha at a density of 2.67 plant/m2. As the density increased, total chlorophyll and RWC decreased and ELI and MDA and proline increased. Cow manure and straw increased total chlorophyll, proline and RWC and decreased ELI and MDA. The highest activity of CAT, peroxidase and SOD enzyme was obtained in the control treatment and 8 plant/m2 and the lowest in organic fertilizer treatment, 2.67 plant/m2. Increasing the activity of these enzymes to neutralize the reactive oxygen species produced due to water stress is known as a resistance mechanism in plants. Based on the results of this research, it can be said that savory has the ability to grow in rain-fed conditions and has the necessary potential to increase the antioxidant capacity in rainfed conditions.