نجفی میرک, توحید, آقایی سربرزه, مصطفی, دستفال, منوچهر, فرزادی, حسین, بهاری, محمد, خدارحمی, منوچهر, افشاری, فرزاد, ملیحی پور, علی, روح پرور, رامین, اکبری مقدم, حسین, جواهری, محمد. (2). تابان، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 11(2), 121-130. doi: 10.22092/rafhc.2023.357738.1300
توحید نجفی میرک; مصطفی آقایی سربرزه; منوچهر دستفال; حسین فرزادی; محمد بهاری; منوچهر خدارحمی; فرزاد افشاری; علی ملیحی پور; رامین روح پرور; حسین اکبری مقدم; محمد جواهری. "تابان، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 11, 2, 2, 121-130. doi: 10.22092/rafhc.2023.357738.1300
نجفی میرک, توحید, آقایی سربرزه, مصطفی, دستفال, منوچهر, فرزادی, حسین, بهاری, محمد, خدارحمی, منوچهر, افشاری, فرزاد, ملیحی پور, علی, روح پرور, رامین, اکبری مقدم, حسین, جواهری, محمد. (2). 'تابان، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 11(2), pp. 121-130. doi: 10.22092/rafhc.2023.357738.1300
نجفی میرک, توحید, آقایی سربرزه, مصطفی, دستفال, منوچهر, فرزادی, حسین, بهاری, محمد, خدارحمی, منوچهر, افشاری, فرزاد, ملیحی پور, علی, روح پرور, رامین, اکبری مقدم, حسین, جواهری, محمد. تابان، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 2; 11(2): 121-130. doi: 10.22092/rafhc.2023.357738.1300
تابان، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب ایران
1استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
2مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، داراب، ایران.
3مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران.
4محقق، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
5استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
6دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
7مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران.
8استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران.
چکیده
گندم دوروم رقم تابان (لاین (DW-92-5 در سال زراعی 90-1389 در قالب چهل و دومین خزانه بینالمللی گندم دوروم (42nd IDSN) دریافتی از مرکز بینالمللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) در دو ایستگاه تحقیقاتی دزفول و داراب مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 7492 کیلوگرم در هکتار گزینش و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی در سال زراعی 91-1390 راه یافت. در این مرحله نیز لاین مذکور که با عملکرد 6976 کیلوگرم در هکتار نزدیک به عملکرد شاهد با میانگین عملکرد 7198 کیلوگرم در هکتاربود، انتخاب شد. در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته لاین مورد نظر با میانگین عملکرد 7782 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد رقم بهرنگ با عملکرد 7209 کیلو گرم در هکتار برتری نشان داده و مورد گزینش قرار گرفت. در آزمایش سازگاری لاین های گندم دوروم در اقلیم گرم جنوب کشور (ERDYT92-W) که طی دو سال زراعی 94-1392 و در چهار ایستگاه تحقیقاتی اهواز، داراب، دزفول و خرم آباد ، این لاین با میانگین عملکرد 6669 کیلوگرم در هکتار حدود 12 درصد برتر از شاهد رقم بهرنگ (با عملکرد 5935کیلوگرم در هکتار) بود. بررسی های کیفیت دانه نیز حاکی از آن بود که این لاین با 13/2 درصد پروتئین در گروه ارقام خوب قرار دارد. بررسی های آزمایش های تحقیقی – ترویجی در مزارع زارعین نیز برتری دو و 18 درصدی این لاین را در استان کرمان به ترتیب نسبت به شاهدهای بهرنگ و یاواروس و برتری 12 و 13درصدی آن را در استان سیستان وبلوچستان به ترتیب نسبت به شاهدهای شبرنگ و بهرنگ نشان داد. این رقم نسبت به بیماری های زنگ زرد و قهوه ای نیز مقاومت قابل قبولی از خود نشان داد. در کل با توجه به نتایج فوق الذکر لاین جدید به عنوان رقم تابان برای کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور از جمله استانهای خوزستان، سیستان و بلوچستان، ایلام و مناطق گرم استانهای کرمان، لرستان،کرمانشاه ،کهگیلویه و بویر احمد و فارس می باشد، معرفی شد.
Taban, a new durum wheat cultivar adapted to wheat growing areas in warm agro-climate zone of Iran
نویسندگان [English]
T. Najafi Mirak1؛ M. Agaee Sarbarzeh1؛ M. Dastfal2؛ H. Farzadi3؛ M. Bahari4؛ M. Khodarahmi5؛ F. Afshari1؛ A. Malihipour6؛ R. Roohparvar5؛ H. Akbari Moghadam7؛ M. Javaheri8
1Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Darab, Iran
3Researcher. Seed and Plant Improvement Department, Dezful Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Dezful, Iran
4Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Khorramabad, Iran
5Assistant professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
6Associate professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
7Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Sistan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Zabol, Iran
8Assistant professor, Seed and Plant Improvement Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Kerman, Iran
چکیده [English]
A new durum wheat cultivar, Taban (DW-92-5) was initially introduced as a breeding line through 42ed International Durum Screening Nursery (42ed IDSN) received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CIMMYT) and was evaluated in two research stations of Dezful and Darab in warm agro-climate zone of Iran. In this step, DW-92-5 (Taban) was selected for the further studies based on its high grain yield (7492 kgha-1). This line with 6976 kgha-1 average grain yield was close to Behrang as a control cultivar with 7198 kgha-1 in the regional preliminary yield trial in 2011-2012 cropping season. Line DW-92-5 had an average grain yield of 7782 kgha-1 in the advanced yield trials and was selected for the further evaluations. The regional elite yield trials was conducted in four stations of Ahvaz, Darab, Dezful and Khorramabad in 2013-14 and 2014-15. This line with 6669 kgha-1 had 12% higher yield than Behrang check cultivar with grain yield of 5935 kgha-1 and was selected as superior line based on its grain yield and yield stability. Taban also has high quality of semolina, high protein content (13.2%). The results of on-farm trials showed that this cultivar exhibited a 12% and 13% higher grain than Shabrang and Behrang, respectively, as local checks inSistan and Baloochestan province as well as a 2% and 18% higher grain yield compared to Behrang and Yavarous as local checks in Kerman province. In total, based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and its good level of resistance to yellow and leaf rusts, line DW-92-5 was released as a new durum wheat cultivar with the name of “Taban” for warm agro-climate zone of Iran.
کلیدواژهها [English]
Durum wheat, New cultivar, Warm zone, Taban
مراجع
بی نام.1397. آمارگندم دوروم، وزارت جهاد کشاورزی. قابل دسترسی در سایت:iranwheat.ir
بی نام .1399. برنامه تکثیر و تدارک بذر گندم، سال زراعی 1400-1399. دفتر غلات، حبوبات و نباتات علوفهای. وزارت جهاد کشاورزی. 200 صفحه.
نجفی میرک، ت.، آقایی سربرزه، م.، دستفال، م.، فرزادی، ح.، بهاری، م.، خدارحمی، م.، افشاری، ف.، ملیحی پور، ع.، روح پرور، ر.، فیروزیان، ع. و جواهری، م.1398. آران، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب ایران. مجله علمی- ترویجی انتقال یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی: 8 (2). صفحه 320-311.
نجفی میرک،ت.، ساسانی، ش.، خدارحمی، م.، مؤیدی، ع.، جعفرنژاد، ا.، طاهریان، م.، قندی، ا. و افشاری،ف.1398. هانا، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در اقلیم معتدل ایران. مجله علمی- ترویجی انتقال یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی: 8 (1). صفحه 12-1.
Anonymous.2004. Standard method of analysis. International Association for Cereal Science and Technology (ICC). Accessible in: http://old.icc.or.at/standard_methods.
McNeal, F., Konzak H., Smith C. F., Tate W. S. and Russell T. S. 1971. A uniform system for recording and processing cereal research data. U. S. Dept. Agric. Serv., ARS 34-121. 42pp.
Peterson, R. F., Campbell, A. B. and Hannah A. E.1948. A diagramatic scale for estimating rust intensity of leaves and stem of cereals. Can. J. Res. Sect. C 26:496-500.
Roelfs, A. P., Singh, R. P. and Saari, E. E. 1992. Rust Diseases of Wheat: Concepts and Methods of Disease Management. Mexico, D.F. CIMMYT. 81 pp.
McIntosh R.A., Wellings C.R. and Park R.F. 1995. Wheat rusts: An atlas of resistance genes. CSIRO, Australia, pp 200.