1دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
2دانشیار، پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
3کارشناس، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
چکیده
معرفی ارقام زودرس و با کیفیت بالای گیلاس به دلیل اهمیت اقتصادی از اهداف مهم برنامه های اصلاحی می باشد. همگام با برنامه شناسایی، ارزیابی و جمع آوری ژنوتیپ های گیلاس در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در مشهد، از سال 1377 به مدت 20 سال و با اجرای 5 پنج پروژه تحقیقاتی از طریق سلکسیون از بین ژنوتیپ های بومی، گیلاس توس معرفی گردید. نتایج بیش از یک دهه بررسی نشان داد که رقم توس دارای عادت رشد گسترده و قدرت شاخه زایی متوسط است. گلدهی رقم توس از هفته اول فروردین آغاز و در هفته چهارم اردیبهشت آماده برداشت است. بررسی گرده افشانی نشان داد که این رقم خودناسازگار است و ارقام دومرس و سیاه مشهد به عنوان ارقام گرده دهنده مناسب و سازگار پیشنهاد می شود. متوسط وزن میوه رقم توس 6/2 گرم در مقایسه با عدلی (زودرس ترین رقم داخلی)4/9 گرم و دلامارکا (زودرس ترین رقم خارجی)3/8 گرم بالاتر است. طول دم میوه از جمله صفاتی است که در شناسایی ارقام گیلاس مورد استفاده قرار می گیرد. طول دم میوه رقم توس با میانگین 2/4 سانتی متر نسبت به رقم عدلی (3/72 سانتی متر) و دلامارکا (3/63 سانتی متر) کوتاه تر است. بالا بودن متوسط وزن میوهو کوتاه بودن طول دم میوه رقم توس از جمله مزایای این رقم بوده که انتظار می رود منجر به افزایش ارزش اقتصادی و بازارپسندی بیشتر آن گردد.
E. Ganji Moghadam1؛ N. Bouzari2؛ A. jalali3؛ A. Irvani3؛ S. Bina3
1Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Khorasan razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran
2Assistant Professor, Temperate Fruits Research Center, Horticultural Sciences Research Institute (AREEO), Iran.
3Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Khorasan razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran
چکیده [English]
Introduced early ripening cultivars and high quality, due economic importance it is one of the important goals of reform programs. Program for identification, evaluation and collection of cherry genotypes in Khorasan Razavi province, Mashhad, Tous cultivar was introduced for 20 years since 1998 with the implementation of 5 research projects through a selection of native genotypes. The results of more than a decade of research showed that Tous cultivar has a habit of extensive growth and moderate branching power. The beginning of flowering of Tous in the first week of April and is ready to be harvested in the fourth week of May. Pollination examination showed that this cultivar is self-incompatible. Dovomras and Siahmashhad recommended as suitable and compatible pollinator cultivars. Fruit weight Tous (6.2 gr) is higher than Adli (4.9 gr) and Delamarka (3.8 gr). Fruit tail length is one of the traits used in identifying cherry cultivars. Fruit tail length of Tous cultivar is (2.48 cm) shorter than Adli (3.72 cm) and Delamarka (3.63 cm) cultivars. The high fruit weight and the short length of the fruit tail of Tous cultivar are among the advantages of this cultivar which are expected to increase its economic value and more marketability.
کلیدواژهها [English]
self-incompatible, tous cultivar, fruit weight, early ripening
مراجع
احمدی مقدم، ح.، گنجی مقدم، ا.، و اخوان، ش. 1391. ارزیابی خصوصیات کمی وکیفی برخی از ژنوتیپ های گیلاس. مجله نهال و بذر. 28 (2):200- 187.
آمارنامه کشاورزی، 1398. وزارت جهاد کشاورزی و معاونت برنامه ریزی و اقتصادی و مرکز فناوری و اطلاعات و ارتباطات.29 صفحه.
بوذری، ن.، کاوند، ع. ر. و گنجی مقدم، ا. 1389. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی شناسایی مورفولوژیکی وثبت تعدادی از ارقام بومی و تجاری گیلاس کشور. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. تهران. ایران. 52754. 85 صفحه.
گنجی مقدم، ا.، بوذری، ن.، کاوند، ع. ر.، ایروانی، ا.، اخوان، ش. و بینا، س. 1396. عدلی، رقم جدید گیلاس زودرس با اندازه و کیفیت مطلوب. نشریه علمی- ترویجی یافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی. 6 (2): 123-132.
Arzani, K. 1998. The position of cherry culture and breeding in Iran. Proceeding of international cherry breeding, Anniversary conference. Budapest, Hungary, pp 55-64.
Caballero, J. M., Del Rio, C., Barranco, D. and Trujillo, I. 2006. The olive word germplasm bank of cardoba, Spain. Olea 25:14-16.
Tzoner, R. and Yamaguchi, M. 1999. Investigations on some far-east Prunus species phenology. Acta. Hort. 488: 239-242.
Zhu, M., Zhang, X., Zhang, K., Jiang, L. and Zhang, L. 2004. Development of a simple molecular marker specific for detecting the self-compatible S4 haplotype in sweet cherry (Prunus avium L.) Plant Mol. Biol. Rep. 22: 387-398.